Selectie van Liederen uit het Geuzenliedboek

INDEX Selectie: TITEL - WIJS - Eerste Regel

EEN NIEU LIEDEKEN
op de wyse: Adieu Pieronne, ende Tervane. Ofte Bragart de France
Ach Heer, hoe moet ick clagen

HIER BEGINNEN DE LIEDEKENS VAN PAEPKEN UUT,
ende gaet op de wijse: Broeders en Susters en, etc.
Ick hope dat den tijt noch comen sal,

EEN NIEU LIEDEKEN
op de wijse: Swinters Somers even groen.
Christelicke broeders hier beneven,

EEN LIEDEKEN GEMAECT BY M. ARENT DIRCXZ. VOS, IN ZIJN LEVEN PASTOOR INDE LIER
Op de wijse: Bedructe hertekens, etc.
Slaet op den trommele van dirredomdeinne,

EEN NIEU LIEDEKEN
op die wijse: Vader onse in Hemelrijck
Hoort toe, ghy minschen groot en cleyn,

OORLOF LIEDT VAN M. JOORIS SILVANUS, AENDE VERSTROEYDE GHEMEYNTE VAN ANTWERPEN
Na de wyse des 142. Londenschen Psalme: Met mijnder stemme tot den Heere, etc.
Ick neme adieu aen mijne schaepkens al;

ALS NU MADAMME VAN PARMA MET HET HOF DOOR DEN SPAENSCHEN RAEDT, DE BENDEN VAN ORDONNANTIE VERSIEN, DE GARNISOENEN VERDOBBLEERT, EEN ONTALLIJCK CRIJCHSVOLCK SOO BEDECTELICK ALS SIJ MOCHTEN VERGADERT HADDEN, HEBBEN SY HET ROEMEN ENDE LACHEN DER GEUSEN, VOOR EEN TIJDT LANCK IN BITTEREN CLAGHEN VERANDERT, ALS VOLCHT:
Na de wijse: Hoort toe ghy dochters gracieus.
Och wie sal mijn ooghen nu ter tijt

EEN NIEUW CHRISTELICK LIEDT, GHEMAECT TER EEREN DES DOORLUCHTICHSTEN HEEREN, HEERE WILHELM PRINCE VAN ORAENGIËN, GRAVE VAN NASSOU, PATRIS PATRIA, MIJNEN G. FORSTEN ENDE HEEREN, WAER VAN DEERSTE CAPITAEL LETTEREN VAN ELCK VEERS SYNER F.G. NAME METBRENGEN
Na de wijse van Chartres
Wilhelmus van Nassouwe

NA DAT DUCKDALVE HET ZEEM DOOR DEN MONT GHESTREKEN HADDE METTEN PARDON, HEEFT HY WILLEN DE WOLLE BEGINNEN TE PLUCKEN DOOR DEN THIENDEN PENNINCK.
Op de wijse: Rijck Godt hoe is mijn boelcken dus wilde.
Help nu u self, so helpt u Godt,

DE PRINCE VAN ORAENGIËN TEN TWEEDEN MAEL WEDEROM INT LANT COMENDE, WORDEN DE STEDEN VERMAENT HEM BYSTANT TE DOEN
Op de wijse: Wilhelmus van Nassauwe, etc.
Ras seventhien provincen,

EEN CLAECH-LIEDEKEN VAN DEN GRAVE VAN BOSSU, ENDE VOORNEMELIJCK DOEN HY MET SIJN SCHIP, DE INQUISITY, GEVANGEN WAS, ENDE BINNEN HOORN GEBROCHT WERDT, DAER HUN BETER GHENADE GHESCHIEDE ALS HY BINNEN ROTTERDAM HADDE GEDAEN.
Ende gaet op de wijse: Alsoot begint.
Maximilianus de Bossu

EEN NIEU LIEDEKEN VAN DUCKDALBA
Op de wijse: Den Ouden Man by de vyere satt, etc.
Wie wil hooren een nieu Liet,

EEN LIEDT VAN DE ONTSETTINGHE DER VROMER STADT LEYDEN
Op de wijse: Wilhelmus van Nassouwen
Aenhoort ghy Nederlanden

EEN NIEUW LIEDEKEN, WAERIN DE CONINCK VAN SPAENGIËN CLAECHT OVER DE NEDERLANDEN, ENDE HUN ANTWOORT DAER TEGHEN
Na de wyse: Heer ic wil u uut s'herten gront
DEN CONINCK
O ghy Nederlanden seer fel,

EEN NIEUW LIEDEKEN, TOT LOFF ZIJNDER EXCELLENTIE
Op de voys: Babel is nu ghevallen
O Heere, geeft soo lange leeft

SELECTIE met voorwoord.

TOTTEN GOEDTHERTIGEN SANGER
Comt lustighe gheesten tot u vermaecken hier;
Om te singhen dees geusen liedekens zijt ghesint.
Ghy sulter uut weten de Nederlandtsche saken schier,
Ende Duck Dalfs compste in dees landen ontrint;
Van zijn tyrannij ghy hier overvloedich vint,
En van dooden en bannen der Nederlandtsche heeren,
Vant branden en hanghen van die Christum bekint
Hebben, end hoe hy tvolck ghinck schatten en scheeren,
Maer dit meest deur Baäls papen informeeren,
Op datse mochten blijven in heuren staet,
Oock omdat de Spangiaerts sochten met groot begheeren
Meesters te wesen int Nederlandt delicaet;
Maer deur Godts goetheyt zijnse versmaet,
Soot blijct in de liedekens van Duck Dalfs vertrecken.
Daer nae quam de Monick, men macher mee ghecken,
Die boven beloften de Maranen hadde vermoort.
Hy stelde met tracteeren tot pays veel listighe kecken,
Waer door veel menschen in haer bloet werden versmoort,
Maer groote victorie en heeft hy niet ghespoort.
Alles vindijt hier naer malcander soot behoort,
Oock hoe de prins van Orangen is ghecommen
Int regiment, tot beschutting dees Nederlanden,
Hoe hy ontfangen is als een vader allommen
Groottelicks tot der voorseyden tijrannen schanden.
Hy soecket slandts welvaert seer goederhanden,
Ghelijck als David in Israel heeft ghedaen,
Twelck ghy uut dit boecxken sult connen verstaen.
Daerom u lieden tot dit tondersoecken begheeft;
Ende Don Joans clachte vindy hier oock aen,
Die door zijn jonckheyt te seer heeft ghesneeft;
Oock victory end vreuchden liedekens by een vergaert,
Vant benauwen end ontsetten, der steden jent, fijn,
Als Haerlem, Alckmaer, Leyden wijdt vermaert,
Hier bij een ander tot yeghelicks nut gheprent zijn.

Zijt sonder erch. I. G. D.

EEN NIEU LIEDEKEN
op de wyse: Adieu Pieronne, ende Tervane. Ofte Bragart de France

Ach Heer, hoe moet ick clagen
Tgene dat ic sie gebeuren:
Hoemen in dese daghen
Dijn schaepkens siet verscheuren;
Door spaus erreuren
So loopen sy verdwaelt;
De harders die haer stueren
Hebben den wech gefaelt.
Vliedt Baäls papen,
Babels religioen,
Die Christus arme schapen
Met drec van menschen voen.

So sy in Daniëls tijen
Versierders gruwel leerden,
Door menschen fantasijen
Het simpel volck verkeerden,
So siet men ons gheleerden
Dat selve werck bestaen;
Maer so sy doen vermeerden,
So salt haer noch vergaen.
Vliet Baäls papen, Babels...

Zy maken haer afgoden;
Die doense tvolck aenbeden,
Twelc God claer heeft verboden
Int woort na Moses reden;
Zy bruycken vreemde zeden
Recht na haer droomen vry,
So haer voorvaders deden;
Twoort Gods verlaten sy.
Vliet Baäls papen, etc.

Zy drijven tvolc met hoopen
Op eyghen deuchtsaem wercken,
En stellen te vercoopen
Den hemel, so wy mercken;
Dit zijn spaus clercken,
Die tvolck so leyden blent;
En Christus dienstich stercken
Wort onder haer geschent.
Vliet Baäls papen, etc.

Lof God, tis beter comen:
tWoort can haer wel regeren;
Haer dootlicken verdomen
Dat sietmen gantz mineren;
Nu is haer 't lamenteren,
End ons, door Christum, vreucht;
O kinders, wilt gauderen
Int lustich licht verheucht.
Vliedt Baäls papen, etc.

Al haer vermomt versieren
Is nu int openbaere;
Den Prince der Princhieren
Stelt haer boevery int clare;
Heur dierbaer waere
En wert niet meer ghesocht;
Coemt wech, vliedt Babels schaere;
'Trecht is ons wederbrocht.
Vliedt Baäls papen, etc.

Wee u, ghy blinde guylen,
Baäls valsche propheten,
Waer onder wildt ghy schuylen?
U decksel wert versteken,
U mate is u ghemeten,
Ghetelt is uwen loon;
Gods woord heeft bijna geten
't Ciraet van Babels croon.
Vliedt Baäls papen, etc.

Stelt u duvels practijcken
By twoordt der waerheydt reene,
En siet of sy is te gelijcken;
Oordeelt na twoort alleene.
Neen, daer zydy te cleene;
Twort goet ghemaect met cracht.
Dus loopt gy dan als eene
Moetwillich inde gracht.
Vliedt Baäls papen, etc.

Veel meer had ick gheschreven
Van haer gedroomde logen,
Maer elck heeft wel beseven,
Hoe datse weynich dooghen;
Schout nu na dijn vermogen
tFenijn, bout op Gods woort,
Want twoort en Babels zogen
En dragens geen accoort.
Vliedt Baäls papen, etc.

Prince: die soo gevoelen
En dwoort der Waerheydt prijsen,
Wilt haren dreck afspoelen;
Laet u van Christo wijsen,
Op dat ghy int verrijsen
Met Christo onbevleckt
Eewich meucht verjolijsen,
In heerlickheyt perfect.
Vliet Baäls papen,
Babels religioen,
Die Christus arme schapen,
Met dreck van menschen voen.

HIER BEGINNEN DE LIEDEKENS VAN PAEPKEN UUT,
ende gaet op de wijse: Broeders en Susters en, etc.

Ick hope dat den tijt noch comen sal,
Datmen sal roepen over al,
Eendrachtich voor een leus,
Als Breerode met blijde gheschal:
Vive vive le geus.

Die edele heere van Breeroe soet,
Metten gracf van Nassou dat edel bloet
Seer ingenieus,
Den grave van Culenburch metter spoet,
Vive vive le geus,

Dese hebben ons verlost vanden cardinael
En van de kettermeesters int generael,
Vanden bisschop seer pompeus;
Dus roepen wy met blijschap altemael:
Vive vive le geus.

Sy hadden ons ghepast te brenghen inden noot
Als slachtschaepkens diemen doot,
Met tyrannije beus;
Dus roepen wy, want Godt verdroot:
Vive vive le geus.

Sy hadden na ons bloedt ghevast;
Ons goet te nemen hadden sy ghepast,
Want sy maken ons fameus
Voor den coninck, maer roept ontlast:
Vive vive le geus.

Hertoch Eerick heeft hem sterck gheset
Teghen die Waerheyt reyn en net,
met lancen ende speer;
Hierom gheeft Godt, diet heeft belet,
Lof, glory, prijs, end eer.

Die prins van Orangiën triumphant,
Met andere baroenen hier int lant,
Sy waren damboreus;
Godt maeckte haer synen wille bekant,
Vive vive le geus.

De deken van Ronsen om Gods woort bloot,
Hy heeft ghebracht menich christen ter doot
Met moede preus;
Daerom roepen wy, cleyn en groot:
Vive vive le geus.

De marcgraef van Antwerpen is een wreet tyrant,
Hy heeft de christenen verdroncken en verbrant,
Met nijde dangereus;
Dus roepen wy tot zijnder schandt:
Vive vive le geus.

Bisschoppen en prelaten achtmen nu niet meer,
Noch den paus met syne valsche leer,
Want sy zijn venineus;
Dus roepen wy teghen haer eer,
Vive vive le geus.

Verblijt u alle gader met groot jolijt,
Die den cardinalen draghen de trouw te spijt,
Als sy vragen na de leus,
Dus segt altijt en weest verblijt:
Vive vive le geus.

Danckt Godt, den Prins van hemelrijck.
Gby die de Waerheyt soeckt ghelijck,
Hoe langer hoe meer,
Betert u, gheeft Godt autentijck
Lot, glory, prijs end eer.

EEN NIEU LIEDEKEN
op de wijse: Swinters Somers even groen.

Christelicke broeders hier beneven,
Soeckt nu u salicheyt met vlijt;
Wilt na des Heeren woort nu leven
Soo meucht ghy eewich zijn verblijt;
Want de tyrannen zijn verbeten
Die ons vervolch deden aen;
dAfgoden beelden zijn om ghesmeten;
Dat heeft die Vivelegeus ghedaen.

Papen en monicken moeten nu loopen,
Alsoot nu blijct int openbaer;
Die haer verdiensten pleghen te vercoopen,
Voor haer en quam noyt droever maer;
Gods volck pleghen sy te vernielen
En deen haer in speloncken gaen;
Nu loopen sy selfs met kackhielen;
Dat heeft die Vivelegeus ghedaen.

Metten en vesperen, wilt hier op ghissen,
Die zijn nu heel ter neder ghevelt;
Completen, vigiliën, ende missen,
Daer sy af ontfinghen vele ghelt,
Twert haer nu te rechte vergouwen
Sevenvout, na Davids vermaen;
Men gheeft nu oock gheen ghelt van trouwen;
Dat heeft die Vivelegeus ghedaen.

O lieve ghecapte ende gheschoren,
Hoe ist met u nu dus verkeert,
Datmen u hier niet meer en wil hooren,
Hoe wel ghy zijt ghesalft, ghesmeert?
Men plach u goeden dach te bieden
Op de merckt int openbaer plaen;
Nu moet ghy uut u vette keuckens vlieden;
Dat heeft die Vivelegeus ghedaen.

U leering en is niet Gods woort puere,
Die ghy dus lang hebt voortghestelt;
Daerom wortse nu na de schriftuere
Uutgheroeyt al met ghewelt;
Het volck en wil niet meer aenbeden
Jan Melis in die halve Maen;
Hy is certeyn met voeten ghetreden;
Dat heeft die Vivelegeus ghedaen.

Princelicke papen, papisten alle gader,
Ick rade u na mijn beste verstant:
Loopt en bidt tot den paus u vader,
Dat hy de geusen int Nederlandt
Inden ban wil doen op alle dese plecken,
Oft sy sullen u noch stellen op raen;
Het volck dat acht u nu voor ghecken;
Dat heeft die Vivelegeus ghedaen.

EEN LIEDEKEN GEMAECT BY M. ARENT DIRCXZ. VOS, IN ZIJN LEVEN PASTOOR INDE LIER
Op de wijse: Bedructe hertekens, etc.

Slaet op den trommele van dirredomdeinne,
Slaet op den trommele van dirredomdoes,
Slaet op den trommele van dirredomdeine,
Vive le geus, is nu de loes.

De Spaensche pocken, licht als sneeuw vlocken,
De Spaensche pocken, loos ende boos,
De Spaensche pocken, onder spaus rocken,
De Spaensche pocken, groeyen altoos.

De Spaensche inquisitie, voor Godt malitie,
De Spaensche inquisitie, als draecx bloet fel,
De Spaensche inquisitie, ghevoelt punitie,
De Spaensche inquisitie, ontvalt haer spel.

Vive le geus, wilt christelick leven,
Vive le geus, houdt fraye moet;
Vive le geus, Godt behoed u voor sneven,
Vive le geus, edel christen bloet.

De paus en papisten Godts handt doet beven;
De paus en papisten, zijn teynden haer raet;
De paus en papisten, wreet boven schreven,
Ghij paus en papisten, soect nu oflaet.

Oflaet in tijts noch Godts woort te krencken,
Oflaet in tijdts noch u godtloos spel;
Oflaet in tijts, och, wilt u bedencken,
Ofiaet in tijts, en valt Godt niet rebel.

Tswaert is getrocken, certeyn Gods wraec naect,
Tswaert is ghetrocken, daer Joannes aff schrijft;
Tswaert is getrocken, dat Apocalipsis maect naect,
Tswaert is ghetrocken, ghy wert nu ontlijft.

Tonschuldich bloet dat ghy hebt verghoten,
Tonschuldich bloet roept over u wraeck;
Tonschuldich bloet te storten heeft u niet verdrooten,
Tonschuldich bloet dat dronct ghy met den draeck.

U vleyschen arm daer ghy op betroude,
U vleyschen arm beswijckt u nu;
U vleyschen arm, die u huys boude,
U vleyschen arm wijckt van u schou.

Prince
Princen, der princelijcker geusen Prince,
Princelick met u Gheest haer doch regeert;
Princelick drijvense u eer; aldus bemintse;
Princelick wert u rijck alsdan vermeert.

EEN NIEU LIEDEKEN
op die wijse: Vader onse in Hemelrijck

Hoort toe, ghy minschen groot en cleyn,
De Christus soect met herten reyn,
Hoe dat de werlt is verblent,
Alsomen siet oock omtrent;
Den minsch stelt hem tondegen aen;
Seer weynich op Gods wegen gaen.

De een de hout het mit Calvijn,
Die ander wil een luyter zijn,
De derde blijft noch een papist,
Die vierde is een mennonist;
Sy zijn certeyn al heel gedeelt,
Want haer geloof noch seer veel scheelt.

Christus de is voor u gecruyst.
Hoe sydy dan soo onbesuyst,
Dat ghy een ander kiest dan hem?
Leeft na zijn woort, anhoort zijn stem,
En keert u doch van alle quaet;
Dat dunct my te zijn den besten raet.

Deen roept seer luyt vivele gues
Mit Woorden fier en gloriues,
Dander vivele cardinael
Mit woorden bitter als regael;
Dit schiet niet sonder groot party;
Men merct daer oock geen christen by.

Men slaet, men vecht al om dit woort;
Het maect veel twist en oock discoort,
Niet alleen hier maer over al,
Alsomen siet; hoort dit verhal.
Het is schier houcx en cabbeliaus;
Het mocht wel dienen tot veel raus.

Tgeloove is een gacf van Godt.
Hoe is de mins dan aldus sodt,
Dat hyt in dwingen wil mit cracht;
Hoe veel zijnder ter doot gebracht
Al mit het water, swaert en vier!
Dit oock is geen christen manier.

Al maect de minsch veel mont gevaer,
Zijn reden is een vont niet waer;
Hy blyft vol boosheyt en bedroch.
Dies machmen nu wel seggen, och,
Dat hy al op een ander siet,
Zijn eygen faut en merct hy niet.

Ghy sijt, so Paulus heeft ghebrieft,
Malcander schuldich niet dan lieft;
Noch spreect Christus gebenedijt:
Daer an bekentmen talder tijt
Dat ghy mijn lieve jongers bint,
Als ghy malcander recht bemint.

De vader sprack mit woorden schoon:
Dit is myn lieffste beminde soon,
Daer in ick hebbe behagen goet,
De al ons smert, ons plaghen boet;
Hoort hem alleen, hy leert u best,
Betrout op hem int eerst, int lest.

Bidt dat dees prins sterct u gheloof;
Ick weet: hy sal niet wesen doof,
So veer als ghy op hem betrout;
Hy sal verhooren jonck en out;
Duecht volstandich altijt blijft,
Also Gods woort ons claer beschrijft.

OORLOF LIEDT VAN M. JOORIS SILVANUS, AENDE VERSTROEYDE GHEMEYNTE VAN ANTWERPEN
Na de wyse des 142. Londenschen Psalme: Met mijnder stemme tot den Heere, etc.

Ick neme adieu aen mijne schaepkens al;
Eylacen ick moet u laten;
Adieu mijn alderliefste ghetal,
Die ick nemmermeer can haten;
Adieu broeders en susters ghemeyn,
Adieu lidmaten Christi reyn,
Mijn woorden wilt doch wel vaten.

Oorlof bruyt Christi, adieu lelie soet,
Adieu, wy moeten scheyden;
Oorlof, o lieflijcke ghemeynte goet,
Den tijt moeten wy verbeyden,
Tot dat ons God by een versaemt;
Adieu groen kercke hoogh befaemt,
God sal u noch eens verbreyden.

Oorlof mijn kinders, alderliefste bloet,
Het scheyden is bitter om smaken;
Ghy sijt mijn hert en ziel, sijt dies wel vroet;
In liefden mijn herte sal blaken
Tot u, en nemmermeer ick sal
Vergheten u, int aertsche dal;
Altoos sal ick naer u haken.

Rijst op o Heer, alderliefste God,
Hoe langhe sult ghy slapen?
U lieve volck wert jammerlijck bespot,
Van monicken ende papen
En ander godloose meer,
Die verdrucken u schaepkens teer;
O Heere wilt eens op waken.

Ick roepe tot u, in desen grooten noot,
En bidde voor alle mijn schapen,
Die vanden godtloosen lijden aenstoot,
Na welcke sy hongherich gapen.
Verlost ons Heer, tis meer dan tijt;
Van der wolven tanden ons bevrijdt.
Grijpt selve inde handt die wapen.

Strijdt voor ons Heer, betoont u cracht,
Ghy zijt ons Hulper alleyne.
Dijn is dat coninckrijcke en alle macht;
Eylacen ons hulpe is cleyne:
Wy sijn ellendich in onsen staet,
Ons lijden niemant gade slaet
Onder de menschen ghemeyne.

ALS NU MADAMME VAN PARMA MET HET HOF DOOR DEN SPAENSCHEN RAEDT, DE BENDEN VAN ORDONNANTIE VERSIEN, DE GARNISOENEN VERDOBBLEERT, EEN ONTALLIJCK CRIJCHSVOLCK SOO BEDECTELICK ALS SIJ MOCHTEN VERGADERT HADDEN, HEBBEN SY HET ROEMEN ENDE LACHEN DER GEUSEN, VOOR EEN TIJDT LANCK IN BITTEREN CLAGHEN VERANDERT, ALS VOLCHT:
Na de wijse: Hoort toe ghy dochters gracieus.

Och wie sal mijn ooghen nu ter tijt
Volheyt van water connen ghegheven,
Om te beschreyen onsen druck en spijt
Daer in wy wilde geusen moeten leven?
Israels verstroyen met druckich sneven
En ghelijckt daer niet by, tis openbaer,
Noch oock tverdriet al in Egypten swaer.

Want alle die ons beloefden by te staen,
Sijn inder noot ons afgheweken,
Edele ende onedele; dies wy hier gaen
Als menschen van een yeghelijck versteken,
En al claghen wy geusen onse ghebreken,
So seytmen tot ons (dus valt het swaer);
Ghy hebt ghevonden daer ghy stont naer.

Och, hadden wy ons doen wel bedocht,
Wy hadden desen name niet aen ghenomen,
Want tot den Bedelsack sijn wy ghebrocht
En haer Schotel is ons (ten sijn gheen dromen)
Te deele ghevallen waer dat wy comen;
Als ickt bedencke, vind ick onghecesseert,
Dat Barlamont heeft ghepropheteert.

Want desen name gaf hy ons op het pas
Dat wy ten hove deden onse bede;
Om ontslaghen te sijne, onse intentie was,
Van tplaccaet ende de inquisitie mede;
Dit bewillichde Madamme met listichede,
Alsoot ghebleken is int openbaer;
Dies meynden wy dat wy hadden de sake claer.

Want sy corts daer na uut loosen gront
Deze beyde stucken aboliceerden;
Dies de vromen in seer corter stont,
Siende dat wy de beelden so raseerden:
Gods woort te prekene sy triumpheerden,
Met lofsanghen te singhen al in dat pleyn,
Want een grooten yver was daer certeyn.

Den rechten Paesschen hielden sy, siet,
Met den coninck Josia hooghe gheprcsen,
Die in derthien hondert jaren niet
So reyn ghehouden is, also wy lesen;
Met ander ceremoniën daer toe by desen,
Als doopen, trouwen en begraven de doon,
Sonder te nemen van sulcke dinghen loon.

Maer Godt, die wonderlick van rade es,
Heeft om onse ondanckbaerheyt ghemeene
Die laten nemen, soot blijckt expres;
Dies wy nu sitten in grooten gheweene,
Want ons eyghen watere, neemt dit te beene,
Moeten wy coopen, vrienden ydoon;
Maer straffinghe is der sonden loon.

Want onse hope die hadden wy ghestelt
Op heeren en vorsten, groot van staten,
Ende oock hier op der cooplieden ghelt;
Maer al dese hebben ons hier nu verlaten.
Dan tis loon naer werck, want al ons praten
Was van Oraengens ghewelt, en Breroos macht,
Dus ist wel weert datmen ons belacht.

Daeromme so rade ick met David hier,
Dat niemandt zijn betrouwen en stelle
Op heeren of vorsten oft menichte hier,
Want al dit can Godt haest neder vellen,
Alsoo hy bewijst met dit voortstellen;
Want alle die ons hier hebben voorghestaen,
Moetent verloopen, oft worden ghevaen.

Dies wy hier nu met versmaetheydt groot
In vremde landen moeten vlieden,
Bespot, versproken, in honghers noot,
Want ons broot te winnen zy verbieden;
Dies en weten wy nu, wy arme lieden,
Waer trecken oft gaen, wy zijn confuys;
Dus en is ons ditte gheen cleyne cruys.

Och hadden wy dit al wel bedocht,
Doe wy sulck een goet werck bestonden,
Dat wy met lyden souden sijn besocht,
Tsoude ons niet wesen so harde een wonde;
Maer wy dochten al, God hadde ghebonden
Den duyvel en paus, metten beestelijcken staet;
Dan contrarie blijckt, eylacen jaet.

Want gheen arbeyt oft hout (verstaet de leus!)
En is dees tyrannen nu te diere
Om galghen te maken, daer so menich geus
Nu aen moet sterven, bin desen quartiere;
Al begheeft ons tgheluck in deser maniere,
Sy hebbent niet al ghewonnen, hier op acht;
Hy schreyt noch wel, die nu voren lacht.

Oorlof hier mede, vrienden eersaem,
Ende wy hopen noch (gheseyt ten fijne)
Als lsrael te comen uut blaem,
En papa Leo sien gaen te ruyne;
Al sijn wy nu te desen termyne
In Babiloniën een ghecken spel,
Tis alsoo ghebeurt met lsrael.

EEN NIEUW CHRISTELICK LIEDT, GHEMAECT TER EEREN DES DOORLUCHTICHSTEN HEEREN, HEERE WILHELM PRINCE VAN ORAENGIËN, GRAVE VAN NASSOU, PATRIS PATRIA, MIJNEN G. FORSTEN ENDE HEEREN, WAER VAN DEERSTE CAPITAEL LETTEREN VAN ELCK VEERS SYNER F.G. NAME METBRENGEN
Na de wijse van Chartres

Wilhelmus van Nassouwe
Ben ick, van Duytschen bloet;
Den Vaderlant ghetrouwe
Blijf ick tot inden doot;
Een prince van Oraengiën
Ben ick, vrij onverveert;
Den coninck van Hispaengien
Heb ick altijt gheëert.

In Godes vrees te leven
Heb ick altijt betracht;
Daerom ben ick verdreven,
Om landt, om luyd ghebracht;
Maer Godt sal my regeren
Als een goet instrument,
Dat ick sal wederkeeren
In mijnen regiment.

Lijdt u, mijn ondersaten,
Die oprecht zijn van aert;
Godt sal u niet verlaten,
Al zijt ghy nu beswaert;
Die vroom begheert te leven,
Bidt Godt nacht ende dach,
Dat hy my cracht wil gheven,
Dat ick u helpen mach.

Lijf en goet al te samen
Heb ick u niet verschoont;
Mijn broeders hooch van namen
Hebbent u oock vertoont;
Graef Adolff is ghebleven
In Vrieslandt in den slach;
Zijn siel int eewich leven
Verwacht den jongsten dach.

Edel en hooch gheboren,
Van keyserlicken stam,
Een vorst des Rijcks vercoren,
Als een vroom christen man,
Voor Godes Woort ghepreesen
Heb ick vrij onversaecht,
Als een helt sonder vreesen
Mijn edel bloet ghewaecht.

Mijn Schilt ende betrouwen
Sijt Ghy, o Godt mijn Heer;
Op U soo wil ick bouwen,
Verlaet my nemmermeer.
Dat ick doch vroom mach blijven,
U dienaer taller stondt,
Die tyranny verdrijven,
Die my mijn hert doorwondt.

Van al die my beswaren
End mijn vervolghers zijn,
Mijn Godt, wilt doch bewaren
Den trouwen dienaer dijn:
Dat sy my niet verrasschen
In haren boosen moet,
Haer handen niet en wasschen
In mijn onschuldich bloet.

Als David moeste vluchten
Voor Saul den tyran,
Soo heb ick moeten suchten
Met menich edelman;
Maer Godt heeft hem verheven,
Verlost uut alder noot,
Een Coninckrijck ghegheven
In Israel seer groot.

Nae tsuer sal ick ontfanghen
Van Godt mijn Heer dat soet;
Daer na so doet verlanghen
Mijn vorstelick ghemoet,
Dat is: dat ick mach sterven
Met eeren in dat velt
Een eewich rijck verwerven,
Als een ghetrouwe helt.

Niet doet my meer erbarmen
In mijnen wederspoet,
Dan datmen siet verarmen
Des conincks landen goet;
Dat u de Spaengiaerts crencken,
O edel Neerlandt soet,
Als ick daer aen ghedencke,
Mijn edel hert dat bloet.

Als een prins op gheseten
Met mijner heyres cracht,
Vanden tyran vermeten
Heb ick den slach verwacht,
Die, by Maestricht begraven,
Bevreesde mijn ghewelt;
Mijn ruyters sachmen draven
Seer moedich door dat velt.

Soo het den wille des Heeren
Op die tijt had gheweest,
Had ick gheern willen keeren
Van u dit swaer tempeest;
Maer de Heer van hier boven,
Die alle dinck regeert,
Diemen altijt moet loven,
En heeftet niet begheert.

Seer prinslick was ghedreven
Mijn princelick ghemoet;
Stantvastich is ghebleven
Mijn hert in teghenspoet.
Den Heer heb ick ghebeden
Van mijnes herten gront,
Dat hij myn saeck wil reden,
Mijn onschult doen bekant.

Oorlof mijn arme schapen,
Die zijt in grooten noot,
U herder sal niet slapen,
Al zijt ghy nu verstroyt;
Tot Godt wilt u begheven,
Sijn heylsaem Woort neemt aen,
Als vrome Christen leven;
Tsal hier haest zijn ghedaan.

Prince
Voor Godt wil ick belijden
End Zijner grooter macht,
Dat ick tot gheenen tijden
Den coninck heb veracht;
Dan dat ick Godt den Heere,
Der hoochster Majesteyt,
Heb moeten obediëren,
Inder gherechticheyt.

NA DAT DUCKDALVE HET ZEEM DOOR DEN MONT GHESTREKEN HADDE METTEN PARDON, HEEFT HY WILLEN DE WOLLE BEGINNEN TE PLUCKEN DOOR DEN THIENDEN PENNINCK.
Op de wijse: Rijck Godt hoe is mijn boelcken dus wilde.

Help nu u self, so helpt u Godt,
Uut der tyrannen bant en slot,
Benaude Nederlanden,
Ghy draecht den bast al om u strot,
Rept flucx u vrome handen.

De Spaensche hoochmoet valsch en boos,
Sant u een beudel goddeloos,
Om u godloos te maken;
Gods woordt rooft hy door menschen gloos,
En wil u 't gelt ontschaken.

So neemt hy elck sijn hoochste goet:
Die 't woort, der zielen voetsel soet,
Om draf niet willen derven,
Becoopent met haer roode bloet,
Of moeten naeckt gaen swerven.

Maer die sijn hert op Mammon stelt,
Moet oock ombeeren 't lieve gelt,
Sijn God, sijn vleesch betrouwen:
Hy eyscht den thienden met ghewelt;
Diet gheeft, sal niet behouwen.

Want gheeftmen dick van thienen één,
Daer blijft ten lesten één noch gheen;
Wol mach een herder stillen,
Dees wolf is met wol noch melck te vreen:
Hy wil de schaepkens villen.

Sijn buyck is onversadelijck,
Bloet- en geltdorstich stadelijck,
Als die met wreeden moede
Tslants ghelt verquist, verradelijck
Aen conincklijcken bloede.

Verdient dan sulck u huerlinck fel
Den thienden penninck niet seer wel,
Om 't Nederlant te schinden?
Gheeft ghy hem die, soo maeckt ghy snel
Den bant om u te binden.

O Nederlant, ghy zijt belaen;
Doot ende leven voor u staen:
Dient den tyran van Spangiën,
Of volcht (om hem te wederstaen)
Den Prince van Orangiën.

Helpt den herder die voor u strijt,
Of helpt den wolf die u verbijt;
Weest niet meer neutralisten;
Vernielt den tyran, 't is nu meer dan tijt,
Met al sijn tyranisten.

DE PRINCE VAN ORAENGIËN TEN TWEEDEN MAEL WEDEROM INT LANT COMENDE, WORDEN DE STEDEN VERMAENT HEM BYSTANT TE DOEN
Op de wijse: Wilhelmus van Nassauwe, etc.

Ras seventhien provincen,
Stelt u nu op de voet:
Treckt de coemste des Princen
Vriendelick te ghemoet;
Stelt u met zijn banieren
Elck als een trouwe man;
Doet helpen verlogieren
Duck Dalve den tyran.

Hy en coemt u niet verderven,
Dit troulicken ghelooft,
Maer u wederom te erven
In dat u es berooft;
Te goeden den coninck van Spaengiën
Doet vrymoedich hem bystant,
Den Prince van Oraengiën,
Als zijnen luytenant.

Sijn trommelen en trompetten
Bringhen u gheen dangier;
Ten is maer om versetten
Duckdalve den bloetghier,
Spijt ruyters en soldaten,
Die den prince benijdt;
Hun schade sal u baten;
Hy moet ten lande uut.

Al hoordy veel allarmen
Hier ende daer gheschien,
Hy doetet uut een ontfarmen
Over u landt en lien:
U dient stercke purgacy,
Ende sulcken bitter cruyt,
Op dat ghy de Spaensche nacy
Uut uwen lande sluyt.

Vlissinghen heeft soo begonnen
Te spelen sulcken dans;
Daer met hevet ghewonnen
Recht der laurieren crans;
Hollandt wilder aen waghen
Alle zijn principael;
Laet u dit werck behaghen,
Ghy landen generael.

Ten is om gheen pillagie
Van vrienden, landt en ste,
Doch de groote couragie
Des graven van Lume,
De grave van Nassouwe,
Dat reyn vroom edel bloet,
Wilt niet dat men yemant benouwe
Aen zijn eere, lijf oft goet.

Schickt u, boose rebellen,
Die tlants welvaert benijdt,
Des antichrists ghesellen,
Die de Waerheyt bestrijdt,
Gods Woort en wet versmaders,
ja zijnen heylighen throon;
Ghy sult als landt verraders
Noch crijghen uwen loon.

Krijchslieden, wilt u oprusten;
In Godt bestaet u cracht;
Strijdt ridderlick met lusten,
Op storm, slacht ende wacht,
Voor Gods woort end tlants rechten,
Met een verbonde schilt;
Den loon der vromer lantsknechten
Ghylieden ontfanghen sult.

Wilt sweert noch spiessen sparen,
Soo Babel heeft ghedaen
Over Gods trouwe dienaren;
Laet haer den loon ontfaen;
Den voghelen wilt maeltijt coken
Al van der hoeren vleysch;
Dat bloet sal worden ghewroken
Al na der schriftueren heysch.

Prinslicke Godt ghepresen,
U volck victory gheeft;
Dat haer werde bewesen,
Dat ghy regeert en leeft;
Want sy na u Woort haken
Met herten seer benout,
Tot dat ghy in allen saken
Den lof end prijs behoudt.

EEN CLAECH-LIEDEKEN VAN DEN GRAVE VAN BOSSU, ENDE VOORNEMELIJCK DOEN HY MET SIJN SCHIP, DE INQUISITY, GEVANGEN WAS, ENDE BINNEN HOORN GEBROCHT WERDT, DAER HUN BETER GHENADE GHESCHIEDE ALS HY BINNEN ROTTERDAM HADDE GEDAEN.
Ende gaet op de wijse: Alsoot begint.

Maximilianus de Bossu
Ben ick, een graef gheheten;
Duckdalba diend' ick seer ghetrou;
Die heeft my nu vergheten.
Ick heb gheweest sijn admirael:
Die geusen te dooden principael,
Dit had ick my vermeten.

Mijn vast betrouwen was mijn schip;
God had ick gantsch verlaten.
My docht het was een harde klip,
Daer mochten gheen pompen op vaten.
Maer daer quamen vande pompen inde vloot
Die Hendrick van Trier van clocken goot:
Die maeckten groote gaten.

Ick meynde te wesen der geusen dwanck;
Die cans die liep verloren:
lck wert ghevanghen teghen mijnen danck;
Sy brachten my te Hooren.
Aldaer ben ick in een clooster gheraeckt,
En hebben daer een pater van my ghemaeckt,
Myn cruyn niet eens gheschoren.

Hoet is, ick ben in teghenspoet,
Maer het moet zijn gheleden;
Ick moetet rekenen voor goet,
Dat ick ben hier ter steden:
Veel liever hier als te Rotterdam,
Want daer is de borgher op my so gram,
Om de moort dien ick daer dede.

Waer is de paus, de heylighe man?
Conde ick by hem gheraken,
Ick lietse hem doen al inden ban,
Die my dit schip deden maken.
De hel roep ick tot dezer uyr,
Met Sinte Patritius vaghevyer,
Al over haer ter wraken.

Sy hebben my dit schip gheschenckt;
Ick soud den krijch beghinnen.
Dit heeft my aldermeest ghekrenckt,
Nu ickt gaen versinnen.
Wat schippers of stuerluy dat ick vraechd',
Sy spraken also het my behaechd':
U schip can niemant winnen.

Maer doen ick quam voort Hoorner Hop,
Worde ick wel anders ghewaeren;
Dat sal my steken in mijn crop,
Al leefd' ick noch vijftich jaren,
Want geus leerde my opt selfde pas,
Wat schoonder gheneuchte dat het was
Op Zuyderzee te varen.

Jan Symonsen Rol, ghy lichte quant,
Waer zijn u schoone woorden,
Die ghy my loofde aen mijn hant,
Twelck menich man aenhoorden?
Ghy sout my inder noot bystaen,
Maer ghy zijt my haest afgegaen,
Het welck my meest verstoorden.

Schoon woorden vullen gheen sack,
Dat heb ick al wel bevonden;
Hulp en bystandt my ghebrack,
Als ick dreef aende gronden.
Elck een voer daer zijner vaert
En lieten my aldaer beswaert,
Bedroeft ter selver stonden.

Och, daer ick plach een heer te zijn,
Daer lig ick nu ghevanghen;
Na Amsterdam op dit termijn,
Waer beter mijn verlanghen.
Ey geus, laet my doch uyt dit gaet;
Ic sal u loonen die schoone weldaet,
Met moorden en met hanghen.

Oorlof Bossou wreet en fel,
Met al u Spaensche knapen;
Ghy maeckt des conincx landen rebel,
Ter liefden monicken en papen,
Die altijt sijn verdorst na bloet,
Ghelijck.een visch na twater doet;
Na 't christen bloet sy gapen.

EEN NIEU LIEDEKEN VAN DUCKDALBA
Op de wijse: Den Ouden Man by de vyere satt, etc.

Wie wil hooren een nieu Liet,
En dat sal ick u singhen,
Vanden ouden man die Ducdalve hiet;
Tzijn also vreemde dinghen.

Hy heeft begonnen in ons lant
Van sconincks weghen te comen;
Maer zijn rancken en blancken zijn al bekant:
Het zijn al blaeuwe blomen.

Die privilegiën cleyn noch groot
Wil hy gheen steden laten;
Die vroomste des landts heeft hy ghedoot.
Versmaedt raedt ende staten.

Papen en papisten allegaer
Hadden na hem verlanghen;
Nu dancken sy Melis, der papen vaer,
Dat hy is wech gheganghen.

Hy is met processy inghehaelt,
Men ginck daer al slampempen;
Nu vaert hy wech, heeft niemant betaelt,
By nacht soo gaet hy schampen.

Den ouden man is alsoo beus:
Sy willen voor hem niet nijghen;
Sy roepen veel liever: vive le geus,
Dan hij den thienden sou crijghen.

Hy wilde wel maken eenen soen,
Maer ons gaet daer af walghen;
Wy mercken wel aen het valsch pardoen:
Het zijn al radt en galghen.

Zijn conterfeytsel van metael
Dat mach hij wel weer breken;
De herten ontloopen hem altemael
Al inder geusen preken.

Die prins oprecht, dat edele bloet,
Hadd hy soo gheerne verraden;
Maer Godt heeft door den prins seer goet
Den tyran seer beladen.

EEN LIEDT VAN DE ONTSETTINGHE DER VROMER STADT LEYDEN
Op de wijse: Wilhelmus van Nassouwen

Aenhoort ghy Nederlanden
Met herten seer verheucht;
Tot God verheft u handen
En looft sijn groote deucht;
Wilt nu sijn eer verbreyden
(Ghy waert seer belaen)
Om die ontsettingh van Leyden,
Twelck onlancx is ghedaen.

Maer wilt considereren
In dese wonder daet
De stercke handt des Heeren,
En niet der menschen raet.
Tis God die tallen tijden
Den sijnen uyter doodt
Verlost, en can bevryden
Van swaeren honghers noot.

Ghy hebt dus lang 't vertrouwen
In sconincx macht ghestelt,
End op sijn schoon landouwen,
Heyrcracht end groot ghewelt,
Maer boven den arm des Heeren
Vermach gheen potentaet.
Hoe soudt ghy wel floreren
Als God daer buyten staet?

Laet u een spieghel wesen
In Hollant Leyden schoon,
Oock die daer in God vreesen
En Christum sijnen Soon,
Die is haer Coninck verheven,
Haer schilt, haer borcht, end weer;
Dit heeft den vyandt doen beven,
Jae vluchten met oneer.

Tis wonder int aenschouwen
Der menschen ooghen blint,
Hoe dat in het benouwen
Was den borgher ghesint
Met pest dees stadt beladen,
Hongher, krijch, dieren tijt,
Te houden sonder soldaten
So lang in svyants spijt.

Ick laet noch te vermonden
Al die afbreucken fier,
Twelck sy tot allen stonden
Den Spangiaert deden hier;
Ten mocht haer niet faelgieren:
Zy streden voort vaderlant
En om het woort des Heeren,
Dat was daer in gheplant.

U laster mont hoochmoedich,
O Spaenschen Assur wreet,
Heeft God ghehoort seer spoedich
Dien ghy voor Hem op deet:
Baldees die hadt ghesworen,
Dat son end manenschijn,
Vergaen most, oft verloren
Sou de stadt Leyden zijn.

Hierom heeft God almachtich
Oock het bidden haest verhoort
Der burghers, tot Hem clachtich;
O Leyden, vreucht orboort!
Den Prince van Orangiën
Heeft Hy u tot een heldt
Verweckt, die 't volck van Spangiën
Breken sou haer ghewelt.

Oock zijn u bontgenoten,
Den adel in steden meest
Van Hollant, onverdroten
Aldaer present gheweest,
En hebben tot uwen bystanden
Al om de dijcken door boort,
End tot een zee haer landen
Ghemaeckt; tis noyt ghehoort.

Het was vreucht te aenschouwen
Den admirael vaillant,
Boysot, end edel grouwe
Van Walcheren so playsant;
Den Spangiaert seer beladen
Ginghen dees maets te keer;
Met sprincen scheeps armaden
Behaelden sy prijs end eer.

Haest sachmen doen verneeren
Ons vyants hooghen moet;
Sijn schanssen doort verveeren
Verliet hy met der spoet.
Hy moest de stadt sien spijsen
Met coorn seer abondant,
End uyt syn legher rijsen
Met oneer ende schant.

Princesse, Leyden schoone,
Ghy Borghers jonck end out,
Met recht spant ghy de croone,
Om dat ghy onverflout
Ghebleven zijt stantvastich;
Ghy ander steden, ras
Helpt ons den vyant amachtich
Najaghen op dit pas.

EEN NIEUW LIEDEKEN, WAERIN DE CONINCK VAN SPAENGIËN CLAECHT OVER DE NEDERLANDEN, ENDE HUN ANTWOORT DAER TEGHEN
Na de wyse: Heer ic wil u uut s'herten gront

DEN CONINCK
O ghy Nederlanden seer fel,
Waerom valt ghy my dus rebel,
En teghen my alsoo weerspandich
Voert ghy den crijch seer onverstandich?

NEDERLANT
O coninck, wy weten seer wel,
Dat ghy altoos, hoort mijn vermel,
Neerstich uutspreyt al met verlanghen
U net om ons daerin te vanghen.

CONINCK
Ick heb u in het Nederlant
Mijn gouverneurs tot troost ghesant,
Die ghy altsamen hebt verstooten,
En hielt met 's princen bontghenooten.

NEDERLANT
Duckdalf dat was een ouden boef
Die niet en quam tot ons behoef
Hy was zoo vol van onghenaden;
Met bloed kond' hy hem niet versaden.

CONINCK
Wat docht u dan van Don Lowies?
Was dit niet uus conincks commies,
Van my ghesonden in dees Landen?
Maer gaeft u niet in zijnen handen.

NEDERLANT
Zijn leven oock en was niet reyn;
God nam hem wech uut d'aertsche pleyn.
Hy was oock bitter ende nydich,
Op ons arm volck oock seer partydich.

CONINCK
Ghy zijt wel weert wat u gheschiet,
Dat ghy u niet wel en beriet
Doen ick u sant ander vassallen,
Daer ghy af hielt oock niet met allen.

NEDERLANT
Don Jan die hebben wy ontfaen,
Maer had een schaepsvel aenghedaen,
En doe hy ons begon te wieghen,
Sachmen dat hy ons wou bedrieghen.

CONINCK
Millos diablos moeten saen
U wech-voeren luut deser baen;
Daerom salt uwe prins becoopen;
De doot sal hem haest overloopen.

NEDERLANT
Ons prins en is maer eenen man,
Veel helpen hy ons niet en kan;
Maer soo ghy hem brenght om het leven,
Daer sal noch menich paep om sneven.

CONINCK
Soo menich starre, siet, alsser staet,
Soo menich ruyter end soldact
Sal ick int landt hier neder sinden
Om u altsamen te verslinden.

NEDERLANT
O coninck, ghy lastert den Heer,
Want ghy en hebt doch gheen macht meer
Dan u van Godt en is ghegheven,
Die u voor ons noch sal doen beven.

EEN NIEUW LIEDEKEN, TOT LOFF ZIJNDER EXCELLENTIE
Op de voys: Babel is nu ghevallen

O Heere, geeft soo lange leeft
Het edel Nassous bloet voorspoet,
Want hy gewis ghenadigh is
En doet syn vyant goet.

Hy is present een instrument
Deur uwe handt te velt ghestelt
Zijn vrome daet wort vroegh en laet
In uwen naem vertelt.

Al hebben zy met schanden, fy,
Orangiën vroom vermoort verstoort,
Zijn edel zaet heeft Godt te baet;
Hy komt hun kloeck aenboort.

Al waert ghetal ons vyandts al
Veel duysenden, te veldt gestelt,
Wanneer Godt wil doet hyse stil
Vergaen, als sneeu die smelt.

Dit is den troost (hoort mijn propoost)
Voor 's Hollandts hoopken kleyn, certeyn,
Waer d' overhooft aen Godt ghelooft
Als een Christen lidt reyn.

Alleen de eer komt u toe, Heer,
Die desen Heldt gheschiet, om niet,
Want die ghy wilt gheeft dy den schilt,
Soomen merckelyck siet.