Beschrijving van de verschillende soorten metselwerk
De meest voorkomende metseltechniek tot het einde van de republiek was het zogenaamde Opus Quadratum, waarbij rechthoekig gehouwen natuurstenen eenvoudig naast elkaar en in verband werden gelegd.Door de overbevolking moest de ruimte intensief gebruikt worden, wat de Romeinse ingenieurs ertoe aanzette complexere technische oplossingen te ontwikkelen voor het bedekken en verhogen van gebouwen.Door Opus Caementacium,dat vanaf de 3e eeuw v.C algemeen gebruikt werd,konden enorme,complexe gebouwen worden gemaakt, zoals aquaducten,theaters,thermaalbaden enz. Het dak kon voortaan meteen worden gemaakt, zodat indrukwekkende gewelven ontstonden(zoals het Pantheon). Het eerste gebouw dat daadwerkelijk werd gebouwd,was het Porticus Aemilia in de nieuwe zakenwijk aan de voet van de Aventijn.
Opus Cementatum : Stenen en klei waren de eerst gebruikte marerialen.Een significante omwenteling in metselwerk constructie was het uitvinden van het BETON door de Romeinen. Eerst is mortel gebruikt toen cement werd gemaakt van pozzolano tuf en vulkanische asse. Daarna werd beton uitgevonden door deze cement te mengen met breuksteen,kalk en water.Muren gemaakt van deze BETONMORTEL waren vlugger en goedkoper dan deze uit gehouwen natuursteen of bakstenen.
Na Opus Quadratum werden al snel andere soorten metselwerk geïntroduceerd,zoals Opus Incertum,waarbij kleine blokken tufsteen onregelmatig werden geplaatst.Opus Recticulatum waarbij de buitenkant er regelmatig en mooi uitzag door de vierhoekige,kegelvormige blokken.Opus Mixtum waardoor het mogelijk werd om muren economischer te bouwen door afwisseling van Opus Recticulatum en hoekstukken van lagen baksteen, en Opus Lateracium of Testacum, dat oorspronkelijk alleen voor zeer vochtige gebieden werd gebruikt.Een verdere ontwikkeling in de late antieke periode van bakstenen was het Opus Vittatum,waarbij lagen baksteen afgewisseld werden met rechthoekige tufsteenblokken.