Ontstaan jaarcyclus vieringen (lezingen)
Op grond van de gegevens die we hebben kan de volgende reconstructie
gemaakt worden:
In de vroege gemeente leefde men vanuit de piekervaring van
de opstanding. Elke zondag werd dan ook de opstanding gevierd,
en op het Paasfeest werd voluit gevierd het heil dat God zich
in Christus als mens heeft leren kennen en de relatie van
mensen met God door kruis en opstanding hersteld heeft.
De relatie met de heilsgeschiedenis werd levend gehouden door
daarvan te lezen in het Oude Testament. Deze geschriften werden
gelezen vanuit de ervaring die men met Jezus Christus had
gehad. De eerste joodse Christenen hielden de synagogale leesroosters
aan waarin de Tora jaarlijks gelezen werd.
Na enige generaties, toen de levende herinnering uitgestorven
was, ontstond de behoefte om de gebeurtenissen rond Jezus'
optreden op aarde intensiever te beleven en verdeelde men
de lezingen rond Pasen over meerdere dagen, men reconstrueerde
de laatste dagen van Jezus' aardse leven en probeerde die
mee te beleven. Zo ontstond de viering van de witte donderdag,
goede vrijdag, stille zaterdag en Paasmorgen. In het vervolg
hierop werd ook de geboorte van Jezus Christus, de hemelvaart
en de uitstorting van de heilige Geest, en zelfs de wederkomst,
een plaats binnen het jaar gegeven op grond van bijbelse gegevens.
Deze feesten werden zo gevierd dat de bijbelverhalen meebeleefd
konden worden. Vanuit het centrum van Pasen werd op grond
van bijbelse traditie de andere feesten (Pinksteren, Kerst...)
een plaats gegeven. Hierbij speelde de joodse jaarcyclus een
richtgevende rol.
De kerk wilde door de verdeling van lezingen over het kerkelijk
jaar de hele heilsgeschiedenis aan de orde laten komen, de
belangrijkste heilsgebeurtenissen werden daarom verdeeld over
de zondagen, de andere belangrijke schriftgedeelten werden
verdeeld over de dagelijkse (getijde)vieringen. Dit is vastgelegd
in de lectionaria van de verschillende kerken.
Omdat de verdeling over de zondagen tot gevolg had dat er
steeds maar gedéélten van de Schrift gelezen
werden, wilden sommige Reformatoren liever doorgaande lezingen
gebruiken en wisselende bijbelboeken van begin tot eind uitlezen.
Dit bleek niet goed te werken, en de jaarcyclus van feesten
werd al gauw hersteld. Dit gebeurde in calvinistische kring
niet in een vastgelegd leesrooster, maar in gewoontevorming:
in bepaalde tijden werd een bepaald soort Schriftgedeelten
gelezen.
|