Oud Joodse Koor Muziek

Zie Joodse Invloed op Vroeg Christelijke Hymnodie
See Joodse Liturgische Muziek

De Bijbel en de Talmud vermelden dat spontane muziek gebruikelijk was onder de Oude Joden bij belangrijke gebeurtenissen, zowel religieuze als wereldlijke. Hebreeuwse muziek was zowel instrumentaal als vokaal. Zang vond plaats in responsoriale, antifonale en refrein vormen Zang en dans werden begeleid door muziekinstrumenten

Toen het koninkrijk Israel gevestigd werd, werd muziek systematisch ontwikkeld. Rituele muziek was eerst alleen het cantileren, d.w.z. reciteren op een reciteertoon, van de proza boeken van de Hebreeuwse Bijbel. Later werde de gebeden en bijbelse poezie ook gecantileerd, waarschijnlijk in een a modaal systeem zoals de ragas van Hindu muziek of de maqamat van Arabische muziek, d.w.z. melodie zonder improvisatie.

Na de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen in 70 A.D. bleef veel van de traditionele zang bewaard in de Joodse gemeenten in de diaspora, en vanwege de conservatieve omgang ermee wordt ervan uitgegaan dat de zang van de meest conservatieve gemeenschappen dicht zal liggen bij hoe het toen was. De instrumentale muziek ging verloren toen de Joden in de diaspora als teken van rouw besloten niet meer op hun istrumenten te spelen. Een geheugensteunsyteem met gebaren was ontwikkeld voor de traditionele zang in de Tempel, en na het jaar 70 werd dit de basis voor de ontwikkeling van een muzieknotatiesysteem. In de 9e eeuw perfectioneerd Aaron ben Asher uit Tiberias de te'amim, of neginoth, een accent tekensysteem. Zijn notatiesysteem verving alle andere systemen en beinvloedde de ontwikkeling van de vroegste Christelijke neumen, die zich uiteindelijk tot een exact systeem ontwikkelden, terwijl het te'amim zijn onnauwkeurige karakter bewaarde (zie muziek notatie).

Toen de synagogue belangrijker werd, werd ook de chazan, of cantor, van de synagoge belangrijker. Onder de Sefardische Joden in het door Islamieten overheerste Spanje had Arabische muziek grote invloed en werd ook geintroduceerd in de synagoge.

Zie A. Z. Idelsohn, Jewish Music in its Historical Development (1967); A. M. Rothmüller, The Music of the Jews (tr. 1954, rev. ed. 1967); A. Sendrey, Music in Ancient Israel (1969); E. Werner, A Voice Still Heard (1976).

 

---

Georganizede KOOR muziek in de oud Joodse traditie

Het Oude Testament geeft volop aanwijzingen voor het bestaan van goed georganiseerde koorzang in het oude Israel. Toen David voorbereidingen trof om de Ark van het Verbond naar Jeruzalem te brengen, beval hij 'de hoofden van de Levitische families diegenen van hun verwanten te laten aantreden die met luide stem, onder begeleiding van muziekinstrumenten, van harpen, lieren en cimbalen, vreugdeliederen konden zingen. ' (1 Kronieken 15:16). Van de leiders die aangesteld waren hadden drie de eer van het signalen geven met cymbalen en 14 (acht met psalteria en zes met harpen) waren bestemd om snaarinstrumenten te bespelen die, toen en later, de typerende begeleiding voor Joodse koormuziek vormden. 'Kenanja, de Leviet, die de leiding had over de muziek, werd, gezien zijn deskundigheid, met de muziek belast. ' (1 Kronieken 15:22). Uit de resultaten blijkt dat hij was een goede leraar, want toen de eerste Tempel korte tijd later zijn organisatie kreeg, bleek David 288 vaardige Levitische musici te kunnen aanstellen -- 24 groepen van 12, elke groep met zijn aangestelde leider. Voor gewone gelegenheden deden deze groepen om de beurt dienst, maar bij belangrijke vieringen traden alle levitische musici aan. Bij de uitgebreide ceremoenie ter gelegenheid van de wijding van de Tempel van Salomo werd dit op zich al omvangrijke koor uitgebreid 'met met de honderdtwintig priesters die op de trompet moesten blazen. (12) en alle Levitische zangers, te weten Asaf, Heman, Jedutun en hun zonen en broers, gekleed in fijn linnen, stonden met hun cimbalen, harpen en lieren aan de oostkant van het altaar klaar, en ook nog honderdtwintig priesters met trompetten –,
(13) Toen de priesters het heiligdom verlieten en blazers en zangers tegelijk het loflied ter ere van de HEER inzetten, onder het geschetter van de trompetten, het gerinkel van de bekkens en de muziek van de andere instrumenten, en allen zongen: ‘Loof God, want Hij is goed, en zijn liefde kent geen grenzen’, toen vulde een wolk het huis van de HEER.
' (2 Kronieken 5:12-13).

Meerdere keren werd het Tempelkoor afgeschaft, tijdens periodes van afval of tegenspoed, om later weer in eer hersteld te worden. Er was een koor waarin Kenanja's opvolgers generatie na generatie cantors en koorleden opleidden. Het levietenkoor bestond officieel enkel uit volwassen mannen, maar Levitische jongens mochten, waarschijnlijk als leerlingen, hun stemgeluid voegen bij dat van de mannen. Er zijn onvoldoende gegevens om de zienswijze van sommigen te ondersteunen dat vrouwen ook deenamen aan de koorzang, maar ondanks hun vrijwel zekere uitsluiting van het officiele koor namen de vrouwen ongetwijfeld wel deel aan de acclamaties en responsen die bij het zingen van de psalmen gekomen waren. De koren van vele synagogen, hoewel bescheiden in omvang en gewoonlijk zonder begeleidende instrumenten, waren gevormd naar het voorbeeld van de Tempel in Jeruzalem. In de Tempel en in de synagogen werd de Joodse koormuziek, die monofoon was, vaak responsoriaal of antifonaal uitgevoerd. Bepaalde psalmen hebben bovenschriften die spreken over uitvoering door een solist met beantwoordend koor en antifonale zang wordt beschreven in verscheidene bijbelse passages, bijv. Nehemia 12:31-9: ..... Ik stelde twee grote koren op; een daarvan trok in processie zuidwaarts over de muur, in de richting van de Mestpoort. .... Daarna een aantal priesters met trompetten: ...... die de muziekinstrumenten van David, de godsman, bij zich hadden. ..... Het tweede koor ging noordwaarts. .......

Dat de oude praktijk van de antifonale zang nog in ere was bij de Joden in de eerste eeuw weten we door de beschrijving van Philo van Alexandria van gemeentelijke antifone zang zoals die gepraktizeerd werd door een Joodse secte bekend als de Therapeutae (De vita contemplativa, §29):

Ze gaan samen staan en ...vormen zich tot twee koren, één van mannen en één van vrouwen, waarvan de leiders gekozen werden omdat ze de meest geëerde en meest muzikale van hen waren. Zey zingen gezangen tot eer van God met teksten in vele metra en met vele melodieën, soms samen zingend, soms antifonaal.... Zo is het koor van de Therapeutae van de ene of van de andere sekse -- noot als antwoord op noot, stem als antwoord op stem, terwijl de diepe stemmen van de mannen samensmelten met de schelle stemmen van de vrouwen -- ze creëren een ware muzikale symfonie

Zie ook: New Grove Dictionary of Music and Musicians  

---

Engelstalige informatie over Joodse Cultuur en Geloof (deze links zijn naar de web-site BELIEVE)