NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

LITURGIE &CETERA Thema's
  Kerkelijk Jaar
Hoofddienst   Getijden   Devotie   Uitingsvormen  

Liturgie

LITURGIEK
Liturgiek TVG

Liturgiegeschiedenis

Joods

Vroeg Christelijk

Oosters Orthodox

Westers Katholiek

Protestants

HYMNOLOGIE

Geschiedenis van de Hymnodie

Oud Joodse Hymnodie
Vroeg Christelijke Hymnodie
Griekse Hymnodie tot 900AD
Latijnse Hymnodie
Lutherse Hymnodie
Calvinistische (Franse) Psalmodie
Nederlandse Gemeentezang
na de Reformatie

Engelse Hymnodie

Muziekgeschiedenis




Oud Joodse Instrumentale Muziek

Zie Joodse Invloed op Vroeg Christelijke Hymnodie.
Zie Joodse Liturgische Muziek

De Bijbel en de Talmud vermelden dat spontane muziek gebruikelijk was onder de Oude Joden bij belangrijke gebeurtenissen, zowel religieuze als wereldlijke. Hebreeuwse muziek was zowel instrumentaal als vokaal. Zang vond plaats in responsoriale, antifonale en refrein vormen Zang en dans werden begeleid door muziekinstrumenten.De eerste instrumenten die in de Bijbel genoemd worden zijn de kinnor, een lier, waarschijnlijk gelijkend op de kithara, en de ugab, mogelijk een vertikale fluit. Andere instrumenten, die misschien wel meer ceremoniele dan muzikale waarde hadden, omvatten de hasosra, een trompet, en de shofar, een ramshoorn. De laatste is het minst muzikaal van alle instrumenten en ironisch genoeg de enige die nog gebruikt wordt.

Toen het koningschap in Israel gevestigd werd, kreeg muziek een vaste plaats. In de tempeldienst was een vast, en aanzienlijk, aandeel voor muziek, met de bijbehorende gevolgen voor de ontwikkeling van infrastructuur en de ontwikkeling van de muziek zelf. Nieuwe instrumenten waren de nevel, een harp; de halil, mogelijk een dubbele hobo; de asor, een 10-snarig instrument waarschijnlijk zoals een psalterium; en de magrepha, een instrument met krachtig geluid met signaalfunctie voor gebruik aan het begin van de dienst. Verscheidene soorten cymbalen die gebruikt werden in de Tempel werden verboden na de herbouw.. Rituele muziek was eerst het cantileren van (bijbel)teksten, d.w.z. reciteren op een reciteertoon. Later werden gebeden en bijbelse poezie ook gecantileerd, waarschijnlijk met een modaal systeem vergelijkbaar met de ragas van Hindu muziek of de maqamat van Arabische muziek, d.w.z. melodieën met improvisaties.

Na de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen in 70 A.D. bleef veel van de traditionele zang bewaard in de Joodse gemeenten in de diaspora, en vanwege de conservatieve omgang ermee wordt ervan uitgegaan dat de zang van de meest conservatieve gemeenschappen dicht zal liggen bij hoe het toen was. De instrumentale muziek ging verloren toen de Joden in de diaspora als teken van rouw besloten niet meer op hun istrumenten te spelen. Een geheugensteunsyteem met gebaren was ontwikkeld voor de traditionele zang in de Tempel, en na het jaar 70 werd dit de basis voor de ontwikkeling van een muzieknotatiesysteem. In de 9e eeuw perfectioneerd Aaron ben Asher uit Tiberias de te'amim, of neginoth, een accent tekensysteem. Zijn notatiesysteem verving alle andere systemen en beinvloedde de ontwikkeling van de vroegste Christelijke neumen, die zich uiteindelijk tot een exact systeem ontwikkelden, terwijl het te'amim zijn onnauwkeurige karakter bewaarde (zie muziek notatie).

Zie A. Z. Idelsohn, Jewish Music in its Historical Development (1967); A. M. Rothmüller, The Music of the Jews (tr. 1954, rev. ed. 1967); A. Sendrey, Music in Ancient Israel (1969); E. Werner, A Voice Still Heard (1976).

 

Instrumenten gebruikt om koorzang te begeleiden in de oud Joodse traditie

Het Oude Testament geeft volop aanwijzingen voor het bestaan van goed georganiseerde koorzang in het oude Israel. Toen David voorbereidingen trof om de Ark van het Verbond naar Jeruzalem te brengen, beval hij 'de hoofden van de Levitische families diegenen van hun verwanten te laten aantreden die met luide stem, onder begeleiding van muziekinstrumenten, van harpen, lieren en cimbalen, vreugdeliederen konden zingen. ' (1 Kronieken 15:16). Van de leiders die aangesteld waren hadden drie de eer van het signalen geven met cymbalen en 14 (acht met psalteria en zes met harpen) waren bestemd om snaarinstrumenten te bespelen die, toen en later, de typerende begeleiding voor Joodse koormuziek vormden. 'Kenanja, de Leviet, die de leiding had over de muziek, werd, gezien zijn deskundigheid, met de muziek belast. ' (1 Kronieken 15:22). Uit de resultaten blijkt dat hij was een goede leraar, want toen de eerste Tempel korte tijd later zijn organisatie kreeg, bleek David 288 vaardige Levitische musici te kunnen aanstellen -- 24 groepen van 12, elke groep met zijn aangestelde leider. Voor gewone gelegenheden deden deze groepen om de beurt dienst, maar bij belangrijke vieringen traden alle levitische musici aan. Bij de uitgebreide ceremoenie ter gelegenheid van de wijding van de Tempel van Salomo werd dit op zich al omvangrijke koor uitgebreid 'met met de honderdtwintig priesters die op de trompet moesten blazen. (12) en alle Levitische zangers, te weten Asaf, Heman, Jedutun en hun zonen en broers, gekleed in fijn linnen, stonden met hun cimbalen, harpen en lieren aan de oostkant van het altaar klaar, en ook nog honderdtwintig priesters met trompetten –,
(13) Toen de priesters het heiligdom verlieten en blazers en zangers tegelijk het loflied ter ere van de HEER inzetten, onder het geschetter van de trompetten, het gerinkel van de bekkens en de muziek van de andere instrumenten, en allen zongen: ‘Loof God, want Hij is goed, en zijn liefde kent geen grenzen’, toen vulde een wolk het huis van de HEER.' (2 Kronieken 5:12-13).

 

UITVOERINGSPRAKTIJK in de Oud Joodse Tempel

Het levitische Tempelrepertoire werd waarschijnlijk gezongen met een heterofone begeleiding door muziekinstrumenten. De aanduiding 'selah' (Septuagint: 'diapsalma'), die in 39 psalmen gevonden wordt, gaf mogelijk een onderbreking aan voor het knielen.

 

 


Engelstalige links naar Joods muziek onderzoek:

The Jewish National and University Library - Sound Archives. Hoor MP3 versies van fragmenten van het Pesachlied 'Echad mi yodea' in 12 verschillende tradities.


Engelstalige informatie over Joodse Cultuur en Geloof (deze links zijn naar de web-site BELIEVE)

Judaism
Jews
Jewish Beliefs

Andere onderwerpen op de site BELIEVE.


Engelstalige sites voor Joodse Liturgische Muziek

History of Jewish Music

Chazzanut Online (Grote site over Joodse Liturgische Muziek (chazzanut), met een grote collectie cantorale bladmuziek, midi bestanden, links en achtergrond informatie ).