 |
| |
De Barmhartige Samaritaan
En
zo is er ook de parabel van de barmhartige samaritaan. Het interessante daarvan
is dat die gelijkenis op geen enkele
manier antwoord geeft op de vraag die
Jezus gesteld heeft. (Voor mij is een van de belangrijkste kenmerken van Jezus'
godheid, dat hij nooit een rechtstreeks antwoord schijnt te geven op een simpele
vraag - omdat hij weet dat er geen sim-
pele vragen bestaan. Er zijn menselijke
noden, en antwoord geven op de werkelijke en niet de schijnbare vrang, op de
nood
en niet op de wens, is een van de dingen die Jezus ver uittilt boven alle indelingrn
cn onderscheidingen die wij maken.) De wetgeleerde wil eenvoudigweg weten wie
hij moet beminnen. Hij weet dat hij dat moet doen, maar hij wil
precies weten
wie tot wat verplicht is, zodat hij geen tijd verspilt met mensen lief te hebben
die hij niet hoeft te beminnen.
Jezus' antwoord gaat volledig aan die gestelde
vraag voorbij. Hij zegt: 'wel, stel je nou eens een geval voor van iemand die
geen enkele reden heeft om wie of wat dan ook lief te hebben.
Stel dat die
van jou (of van iemand zoals jij) gaat houden, - trek dan je eigen conclusies.
Want dat is de wereld waarin je moet wonen. In een wereld waarin de mensen zijn
opgevoed en gevormd door een heel stelsel van verplichtingen rond liefde, kan
iedereen wel goede excuses vinden om daar onderuit te komen. Maar stel nu dat
iemand die in die samenleving volstrekt geen enkele verplichting heeft om iets
te doen, maar dat nu juist wel doet, wel, wat denk je dan te doen?' Heel verwarrend,
maar dat is nu juist de kracht van de parabel, je te laten ontsnappen uit de valkuil
van je eigen zelf en je eigen verhaal naar een andere reeks van mogelijkheden. Bijbelgeleerden
hebben vaak de tegendraadse vorm van het verhaal benadrukt. Een man valt in de
handen van dieven en
is flink toegetakeld. De priester komt langs, maar loopt
voorbij, een leviet komt langs, maar loopt ook door. En de mensen weten hoe dit
verhaal verder zal gaan, omdat bij hen een driedeling gangbaar is, te weten priesters,
levieten en gewone israelieten. Het gehoor verwacht waarschijnlijk een verhaal
over hoe gewone israelieten - het zout der aarde - zich gedragen, die immers zoveel
aardiger zijn dan priesters en levieten, maar daar is het Jezus helemaal niet
om te doen: de volgende persoon die langs komt is niet een gewone israeliet, maar
een samaritaan, en daarmee wordt het ineens een stuk moeilijker!
Zo neemt
Jezus' verhaal ons op alle mogelijke manieren mee in die nieuwe wereld, waar we
moeten beginnen ons voor
te stellen dat de liefde waarin God is geinteresseerd,
zonder 'waarom' is, eigenmachtig, vrij op een wijze die in tegenspraak is met
alles wat wij gewoonlijk met liefde verbinden. Wij willen liefde uit gewoonte
dwangmatig beperken tot de mensen die wij aankunnen. En achter dat verhaal waarmee
we ons hier bezighouden, schuilt natuurlijk de ondoorgrondelijk diepe achtergrond
van wat Jezus ons wil vertellen over God. En dat is dat Gods liefde niet stoelt
op verwantschap, stamgevoelens en sympathie voor mensen die zijn zoals Hij, maar
precies is wat het is: Hij is het namelijk, God! En onze eigen groei in de liefde
moet een groei worden naar dat onbegrijpelijke, een krachtige groei van compassie
jegens de vreemdeling, zonder waarom. 'Is dat een antwoord op uw vraag, wetgeleerde,
schriftgeleerde, farizeeer, of wie u ook bent?' Volstrekt niet, het laat je achter
met een heleboel andere vragen, die wel veel tijd in beslag zullen nemen - misschien
zelfs wel een heel leven - om ontrafeld te worden. | |
|
LITURGIE
&CETERA 
