 |
| |
Wat verhalen ons vertellen II
Vier gestalten
door
aartsbisschop dr. Rowan Williams In de eerste helft van wat ik hier wilde
vertellen, heb ik me vooral geconcentreerd op meer algemene zaken die, lijkt me,
voortkomen uit de manier waarop het nieuwe testament zich aan ons presenteert.
Jezus zelf vertelt daarin verhalen die de
zaken een wending geven. Als Jezus
in gesprek met de leerlingen onderweg is naar Emmaus, vertelt hij het verhaal
van
Israel zo dat het heel anders uitpakt. Hij vertelt verhalen die ons schokken
en ons een wat ongemakkelijke nieuwe kijk op onszelf geven, perspectieven die
onze levens kunnen 'verbreden'. Op zijn beurt krijgt zijn eigen verhaal op soortgelijke
wijze een andere gestalte, het verontrust, wordt heel anders, moeilijk; het wordt
een verhaal dat ons dwingt meer en meer na te denken, te bidden; het doet een
beroep op onze verbeelding. Dan zijn er de apostolische geschriften van het nieuwe
testament, de klassieke verzameling verhalen over een leven dat ons iets te zeggen
heeft, een getuigenis dat met moeite woorden vindt die de betekenis van Christus'
leven en van de ommekeer die hij teweegbrengt weten over te brengen. Nu
zou ik een grote sprong willen maken van een paar millennia om op zoek te gaan
naar mensen die vandaag de
dag in deze zin 'theologie oproepen'. Ik zoek naar
levens die we in onze eigen tijd zouden willen vertellen, verhalen die
denkpatronen
kunnen doorbreken en mensen uitnodigen een nieuwe wereld binnen te gaan. Omdat
ik denk dat het met
elkaar delen van ons geloof voor een belangrijk deel plaatsvindt
door simpelweg aandacht te schenken aan levensverha-
len waarvan we kunnen
zeggen: 'zo zou het menselijk leven kunnen zijn! Is dat geen leven dat uitnodigt
en uitdaagt?!'
Dit lijkt mij een van de manieren om ons geloof met elkaar
te delen op een niveau waarbij men er niet op uit is mensen
allerlei gedachten
en opvattingen op te dringen, maar ze uit te nodigen te geloven dat een bepaalde
manier van in de
wereld staan mogulijk is: Zo zou het leven kunnen zijn!' Ik
wil hier in het kort vier verhalen vertellen die in de twintigste eeuw spelen,
over levens met een 'theologische' lading,
levens die het verdienen dat we
ze met elkaar delen, omdat ze zin en betekenis geven aan wat zich in kritieke
situaties
kan voordoen. En terwijl we over die verhalen nadenken, en daarin
zin en betekenis proberen te vinden, ontdekken we
misschien ook dat we iets
bijzonders kunnen overbrengen door die verhalen na te vertellen. Ik heb ze gekozen
als voor-
beelden van levens die deze heel fundamentele vragen aan de orde
stellen. Daarbij heb ik getracht strikt oecumenisch te
werk te gaan door het
woord te geven aan achtereenvolgens een russisch-orthodoxe gelovige, een rooms-katholieke,
een lutheraan en een anglicaan. Dit om te voorkomen dat men zou denken dat 'getransformeerde'
levens het voorrecht zouden zijn van een bepaalde denominatie. 1.
Sergei Boelgakov 2.
Edith Stein 3.
Dietrich Bonhoeffer 4. Dick
Sheppard Geen van de vier levens waarover ik gesproken heb, is
'verstandig' te noemen. Zin en betekenis geven aan de wereld
heeft niets te
maken met 'verstandig zijn', omdat zin en betekenis geven aan de wereld-zoals
dat in de parabels van
Jezus gebeurt-het openleggen van een nieuwe wereld
is.
In die wereld pakt wat verstandig en rationeel is, niet noodzakelijk zo
uit als je hoopt of verwacht. En dat is de reden
waarom het delen van verhalen
en de poging om het hart van de christelijke boodschap verhalenderwijs mee te
delen,
onvermijdelijk een weg is om mensen uit de gerieflijke zone te drijven
in de richting van vreugde en gevaar, de onge-
makkelijke weg die op thuiskomen
uitloopt. En dat gaat zo diep dat het eerder schokkend dan troostend is. Dat is
waar
het Jezus in het nieuwe testament om te doen is, dat is waar het bij
verlossing om draait, geen gemak en geen veiligheid,
maar de nieuwe schepping. De
verhalen die ik verteld heb over vier van mijn lievelingsheiligen uit de eerste
helft van de twintigste eeuw gaan
over mensen die de ondergang van hun wereld
hebben doorleefd. Voor de een eindigde een gerieflijk burgerleventje in de loopgraven,
voor anderen was het het einde van het liberale Duitsland met zijn intellectuele
sereniteit en professioneel
succes, voor weer een ander het einde van de wereld
van het oude Heilige Rusland. Maar zij bleken in staat zo te leven
vanuit
datgene wat achter al die grenzen ligt, dat zij voor ons perspectieven en horizonten
openen die volslagen
onvoorspelbaar, onverwacht en irrationeel zijn! Zulke
verhalen met elkaar delen, in het licht van de grootse verhalen die Jezus met
ons deelt en van het nog grootser ver-
haal dat Jezus zelf is - is een van
de manieren om datgene mee te delen wat, naar ik meen, de kern is van de Blijde
boodschap. De wereld is meer dan u ooit heeft gedacht, u bent meer dan u ooit
heeft gedacht, van God heeft u zelfs geen flauw vermoeden, en dat is waard om
met elkaar te delen.
Benedictijns Tijdschrift 2010/2
| |
|
LITURGIE
&CETERA 
