Christelijke Symbolen: Het Kruis

Symbolische Kleuren in de Eredienst

Symbolisch Bloemschikken

Betekenis Symbolen en Tekens

Oersymbolen

Apostelen en attributen

Heiligen en attributen

In de beeldende kunst.

Het Kerkgebouw

Kerkhofsymboliek

Enkele veel voorkomende heiligen en figuren uit de Bijbel

Agatha: afgebeeld met schotel waarop één of twee borsten liggen en met tang. Agatha stierf de marteldood nadat men haar de borsten had afgeknepen. Patrones van de bakkers, die verkeerdelijk de borsten voor broodjes namen. Ze wordt aanroepen tegen de borstziekten.

Agnes: (Agnus=lam) wordt afgebeeld met lam, zwaard en palmtak. Soms ook met zwaard door de hals.
Alexius: afgebeeld als bedelaar zittend onder een trap met in de hand een brief en een pelgrimsstaf.
Ambrosius: (kerkvader) afgebeeld als bisschop met boek in de hand en bijenkorf naast zicH.  Zijn woorden waren zoet als honig. Ook afgebeeld met geselroede en kruisdbeeld in de hand. Soms ook toren op de hand dragend.
.

Amelberga:  Gekleed als kloosterlinge staand of zittend op een vis (steur). Soms ook omringd van ganzen en het beeld van Karel de Grote vertrappend. Wordt vereerd te Temse.
Anastasia: afgebeeld als brandende toorts aan een staak gebonden op een brandstapel. Wordt aanroepen tegen de brandwonden.
Anna: afgebeeld staande achter O.L.Vrouw met het kind, als vrouw met twee kinderen waarvan het kind Jezus een scepter draagt, als vrouw die O.L.Vrouw leert lezen of als moeder met kind met driedubbele kroon in linkerhand en boek in rechterhand. Wordt aanroepen tegen onvruchtbaarheid. De Antwerpenaren gingen te zegenen naar St.Anneke als ze een kind wilden: “ze gingen naar Sint-Anneke om een manneke”.
Anna ten Drieën: beeldengroep met de afbeelding van Anna, Maria en het kind Jezus.
St.Anna ten Drieën, houtsnede 15de eeuw.

Antonius: (abt) wordt afgebeeld met varken, tau-staf, bel, vlammen of duiveltje.
Antonius van Padua: (Toontje van de verloren voorwerpen) afgebeeld in Franciscaanse pij met kruisbeeld of lelie in de linkerhand en kind Jezus op de arm. Soms op wolk of met ezel naast zicH.  Volksheilige die aanroepen wordt tegen verloren voorwerpen. Men bad tot hem tijdens het zoeken en op sommige plaatsen keerde men zijn beeld zolang naar de muur tot datgene wat men zocht teruggevonden was.
Apollonia: afgebeeld met tang in de hand. Soms liggen tanden op een boek. Tijdens haar marteling werden al haar tanden uitgetrokken. Wordt aanroepen tegen tandpijn.
Augustinus: (kerkvader) wordt voorgesteld als bisschop met als attribuut een hart dat soms met pijlen doorboord is, of waaruit vlammen slaan. Soms zit aan zijn voeten een kind dat water schept of een arend.
Bavo: afgebeeld als edelman met zwaard en valk.
Barbara: afgebeeld met toren, kelk en palmtak. Palmtak staat voor haar maagdelijkheid. Wordt aanroepen tegen de plotse dood. Patrones van de gevangenen en van de metselaars (cfr.toren).
Heilige Barbara
Begga: afgebeeld als vorstin of abdis met kerkje als attribuut.
Benedictus: afgebeeld als abt met regelboek, kruis en roede van doorntakken. Soms aan zijn voeten een raaf met brood in de snavel.
Berlindis: afgebeeld met koe naast haar.
Bernardus van Clairvaux: afgebeeld in cistercienserhabijt met wit hondje en straalende schijf waar M of Maria in staat. Meestal ook afgebeeld met de lijdenswerktuigen. Soms ook geknield met het beeld van O.L.Vrouw die melk uit haar borst knijpt in de richting van Bernardus. Deze legende noemt men de "lactatia".
Blasius: afgebeeld als bisschop met twee gekruiste kaarsen en hekel of kam naast zicH. 
Catherina van Alexandrië: afgebeeld met palmtak, zwaard en met gebroken rad naast zicH.  Patrones van de filosofen.
Heilige Catherina van Alexandrië
Catherina van Siëna: afgebeeld met hert.
Cecilia: afgebeeld met orgel of harp, palmtak, boek en kroon. Patrones van de muziek. Ook partones van de brandweerlieden. Wordt aanroepen om het vuur te weren en brand te voorkomen. In Catania (Sicilië= eiland van het geslacht van de Caeciliae) veranderde een lavastroom van richting als men haar sluier voor de vuurzee legde. Zo werd de stad gered.
Christina: afgebeeld met palmtak, molensteen en pijlen. Ze werd met een molensteen aan de hals in het meer van Bolsena geworpen maar bleef drijven, daarna werd ze met pijlen doorboord.
Christoffel: afgebeeld als zeer grote manspersoon met kindje op de schouder en staf in de hand. Hij draagt een kindje over een water. Patroon van reizigers en destijds ook van de kolveniersgilde ( kolveniers: vuurwapendragers) van Antwerpen waar P.P.Rubens lid van was.
Cornelis: afgebeeld in pauselijk ornaat (tiara) met de hoorn van een rund. Partoon van het hoornvee. Wordt aanroepen tegen vallende ziekte en jicht.
Carolus Borromeus: jezuïet. Wordt afgebeeld in kardinaalsgewaad met kruisbeeld in zijn hand, ietwat voorovergebogen en pestlijders verzorgend.
Clara: afgebeeld als Franciscanesse met boek, lelietak en monstrans of ciborie in de hand.
Crispinus: afgebeeld met molensteen en schoenmakersalaam.
David: als herder met steen in de hand en slinger, soms Goliath vertrappend; als koning met kroon, scepter en harp.
Dionysus: bisschoppelijk ornaat en hoofd in de handen dragend. Wordt aanroepen tegen hoofdpijn.
Heilige Dionysius
Dorothea: afgebeeld als jong meisje met palmtak en een korfje met bloemen of fruit.
Eligius of Elooi: afgebeeld als bisschop met hamer en tang, soms met paardenpoot. Patroon van de smeden en metaalbewerkers.
Engelen met banderollen: aankondiging van Jezus’ geboorte.
Franciscus van Assisi: wordt afgebeeld als ascetische boeteling met doornenkroon en stigmata; als minderbroeder met kruisbeeld (al dan niet gevleugeld) in de hand en/of brandende lamp. Vertrapt slang die in appel bijt.
Gangulphus: Trok zich in eenzaamheid terug wegens de ontrouw van zijn echtgenote en werd vermoord. Afgebeeld als edelman met schild waarop de afbeelding van Christus’ kruis staat, met zwaard of met valk op de arm. Wordt aanroepen tegen de "kwade echtgenoten". Hij wordt vereerd in het kerkje te Paulatem in de Zwalmstreek.
Gertrudis: wordt afgebeeld als abdis met beker in de hand. Op haar staf kruipen muizen en ratten omhoog. Ze wordt aanroepen tegen ratten- en muizenplagen.
God de Vader: als oude man met baard meestal in een driehoek afgebeeld, als wolk waar hand uit komt, op een wolk zittend of als alziend oog in een driehoek (bvb. God ziet mij, hier vloekt men niet).
God de Heilige Geest: als duif, als vlam, als vurige tong, als arend met nimbus.
Godelieve: werd gewurgd en wordt afgebeeld met doek om de hals en vier kronen in de hand.
Gregorius: (kerkvader) afgebeeld als paus (tiara) met duif op de schouder, boek in de linkerhand en staf of pluim in de rechterhand.
Helena: moeder van keizer Constantinus. Afgebeeld als keizerin met kroon en op hoofd en met een groot kruis als attribuut (vinding van het kruis wordt aan haar toegeschreven).
Heilge Helena
Henricus: afgebeeld als keizer met naast zich een kerkmodel en met in zijn hand een wereldbol waarop een duif zit. Hij bouwde de dom van Bamberg waar hij ligt begraven naast zijn gemalin Kunegonde.
Hiëronymus: (kerkvader) kardinaalshoed en leeuw. Soms ook als schamel geklede kluizenaar met kruisbeeld en boek in de hand en doodshoofd aan de voeten.
Heilige Hiëronymus
Hippolytus: afgebeeld met harnas, lans en palmtak. Soms met vier paarden of door paarden voortgesleurd. Hippolytus werd gevierendeeld, zie schilderij Dirk Bouts. Partoon van de paardenfokkers.
Hubertus: patroon van de jagers wordt voorgesteld met hert met kruis tussen het gewei. Soms met sleutels en jachthoorn. Wordt aanroepen tegen hondsdolheid.
Ivo: patroon van de juristen wordt afgebeeld met toga en baret. Soms met weegschaal.
Johannes: (als evangelist) afgebeeld met baard, schrijvend, met arend naast zicH. 
Johannes Berchmans: afgebeeld als Jezuïet met kruisbeeld, boek en rozenkrans in de hand. Baret van de Jezuïeten is gevierendeeld, tov. de driedelige van de andere geestelijken.
Johannes de Doper: afgebeeld in dierenvel met banier in de hand en lam met nimbus over de schouder, naast zich of in de armen. Vertrapt soms een serpent of een vos. Ook afgebeeld zijn hoofd op een schotel in zijn handen dragend met naast zich zwaard of bijl.
Johannes Nepomucenus: afgebeeld als kannunik met kruisbeeld en palmtak en rond het hoofd een krans van sterren. Soms met vinger op de lippen. Zijn beeld staat dikwijls op bruggen. Wordt aanroepen tegen laster en kwaadsprekerij.
Joris: afgebeeld als ridder in wapenuitrusting (meestal te paard) die een lans door een draak steekt. Patroon van krijgslieden en schutters. Aanroepen tegen de onvruchtbaarheid.
Jozef: bruidegom van Maria, wordt afgebeeld met staf waaraan lelies bloeien. Soms met winkelhaak en timmermansgerief, soms met Jezus op de arm en lelietak in de hand.
Justus: afgebeeld zoals ook Dionysius met zijn hoofd in zijn handen. Stierf als 9-jarige knaap door onthoofding de marteldood. Aanroepen tegen hoofdpijn. Staat achteraan in Carolus Borromeuskerk te Antwerpen.
Justus: afgebeeld als knaap of jongeling met hoofd in de handen.
Laurentius: rooster of grill. Laurentius stierf de marteldood. Hij stierf de vuurdood liggend op een rooster. Patroon van de koks. Wordt aanroepen tegen brandwonden en rugklachten.
Livinus: afgebeeld als bisschop met tang in de hand met uitgerukte tong.
Lucas: (evangelist) afgebeeld met rund, os. Soms gevleugeld rund. Patroon van geneesheren en schilders.
Lucia: afgebeeld als jong meisje met ogen op een schotel en dolk door de hals.
Margaretha Alacoque is een Bourgondische heilige die de verering voor het Heilig Hart op gang bracht. Ze wordt afgebeeld knielend voor een altaar waar Jezus zijn hart toont of biddend in extase opziend naar een hart in een aureool.
Maria als Moeder van Smarten: afgebeeld met hart doorboord met één of meerdere pijlen.
Maria als Moeder van Smarten
Maria-Magdalena: afgebeeld als voorname dame met zalfpot als attribuut of als zondares in boetekleed met doodshoofd en kruisbeeld.
Heilige Maria Magdalena
Maria Onbevlekt Ontvangen: afgebeeld met wit kleed, bauwe gordel, rozenkrans met gouden rozen en op blote voeten.
Marcus: (evangelist) afgebeeld met leeuw die soms gevleugeld is. Ook afgebeeld gezeten tegen vijgenboom met kardinaalshoed en rol in de hand.
Heilge Marcus, Evangelist
Marcellus: in pauselijk gewaad met ezel en kribbe naast zicH. 
Mattheus: (evangelist) afgebeeld met engel of mens.
Martha: wordt voorgesteld als vrouw met emmer met wijwater en kwast in de hand terwijl aan haar voeten een overwonnen draak ligt. Patrones van huisvrouwen en koks. Zij is de ijverige en zorgzame zuster van Lazarus en Maria. Volgens de legende trok zij met hen naar de Provence en vestigde zich in Tarascon.  Zij doodde er de draak "la Tarasque" die de streek tussen Avignon en Arles onveilig maakte door hem met gewijd water te besprenkelen. Op het feest van Martha wordt te Tarascon jaarlijks, op 29 juli, de draak door de stad gedragen en vindt er een groot feest plaats (zie schilderij van de Meister der H. Sippe, museum Berlijn).
Martinus van Tours: afgebeeld als Romeins soldaat te paard met bedelaar naast zich, terwijl hij zijn mantel deelt. Soms ook als bisschop met bisschopsstaf waar in de krul de mantelscène is afgebeeld. Soms ook afgebeeld met gans aan zijn voeten.
Mozes: afgebeeld met twee stenen tafelen in de hand en op het hoofd twee stralenbundels. Soms knielend voor brandend braambos of slaande op een rots met zijn staf.
Nicolaas van Myra: wordt voorgesteld in bisschoppelijk ornaat, met anker of scheepje, kuip met drie kinderen aan zijn voeten, met drie gouden ballen op een boek of met geldbeurs in de hand. Was in oorsprong patroon van de zeevaarders en geliefden. Later patroon van de kinderen en van de bakkers.
Norbertus: voorgesteld als bisschop met monstrans in de hand en onder de voet de ketter Tanchelm vertrappend.
Oda: afgebeeld als koningin met ekster als attribuut.
Petrus Canisius: jezuïet, afgebeeld met pen en boek en kinderen welke hij onderwijst.
Pharaïldis: afgebeeld met neerhofdieren, gans en kippen en schotel met eieren. Soms broden in de hand.
Piëta: voorstelling van O.L.Vrouw met de dode Christus op haar schoot.
Pieta
Profeten met banderollen: aankondigingen van Jezus’ geboorte. (zie ook Engelen)
Remaclus: afgebeeld als bisschop met wolf naast zicH.  
Rochus: afgebeeld als pelgrim met ontbloot been en hond. Wordt aanroepen tegen de pest en cholera.
Rosa van Lima: wordt afgebeeld als Dominicanes met een rozenkroon op het hoofd, een kruisbeeld in de hand en het kind Jezus op de arm. 
Sebastiaan: afgebeeld aan boom gebonden en met pijlen doorboord. Patroon van de schuttersgilden.
Sint Johannes de Doper met St. Johannes de Evangelist, St. Sebastiaan, St. Antonius Abt
Servatius: afgebeeld in bisschopsornaat met sleutel in de hand en onder zijn voeten een draak. Een minder voorkomend attribuut bij Servaas is de adelaar. De draak herinnert aan de strijd tegen de Arianen.
Stephanus: afgebeeld als diaken met palm in de hand, stenen op het hoofd of naast zich of met stenen op een boek. Eerste martelaar.
Theresia van Avilla: afgebeeld als Carmelites in biddende houding, een pijl doorboort haar hart, soms afgebeeld met de H. Geest (duif) boven haar hoofd.
Theresia van Lisieux: (gekend als het heilig Treezeken) afgebeeld als Carmilites met kruisbeeld en rozen in de hand.
Ursula: maagd en martelares afgebeeld met pijl en/of palmtak in de hand soms ook met witte vlag met rood kruis. Meestal naakt tot aan de lenden met vijf pijlen doorschoten. Ook met opengespreide mantel waaronder haar gezellingen, met een schip naast haar, duif op haar schouder of gekroond met driedubbele kroon. 
Wivina: voorgesteld als kloosterlinge met palmtak en brandende kaars in de hand. Aanroepen tegen keelziekten.