|
Ps 91: Een liturgische psalm De
40 dagen of lijdenstijd wordt traditioneel geopend met Psalm 91. Dat was al zo
in de westers katholieke traditie en de Lutheranen hebben dat de Hervorming in
meegenomen. Het is een psalm die oorspronkelijk waarschijnlijk ook een liturgisch
gebruik kende, bij de binnenkomst van de tempel in Jeruzalem. De priester zegt
in een beurtspraak met het volk de mensen die komen aanbidden Gods bescherming
toe.
De psalm is in de orde van dienst van de eerste Zondag van de veertig
dagentijd terechtgekomen omdat in vers 11en12 de woorden staan die geciteerd worden
door de duivel als hij Jezus verzoekt in de woestijn (Lukas 4:10-11; Matteus 4:6)
Aan
het begin van deze tijd van inkeer verzekert de psalm eenieder ervan dat als hij
zijn heil zoekt bij de Allerhoogste, hij niet bedrogen uit zal komen. Maar met
de weg van Jezus voor ogen moet daarbij niet gedacht worden dat dat inhoudt dat
een gelovige pijn en moeite bespaard zullen worden. Die weg laat zien dat pijn
en moeite niet het einde hoeven te betekenen voor wie zijn vertrouwen op God stelt.
In het Dienstboek van de PKN staat (als Lutherse traditie): Introitus Invocabit
(de latijnse aanhef van de psalm, ook in gebruik als naam van de zondag)
Antifoon
Roept hij Mij aan, Ik zal hem antwoorden;
Ik zal in de benauwdheid bij hem
zijn.
Ik zal hem uitredden en tot eer brengen. (Psalm 91:15) Psalm Wie in
de schuilplaats van de Allerhoogste is gezeten,
vernacht in de schaduw van
de Almachtige.
Ik zeg tot de HEER: mijn toevlucht en mijn vesting,
mijn
God, op wie ik vertrouw.
Want Hij zal aangaande u zijn engelen gebieden,
dat
zij u behoeden op al uw wegen;
op de handen zullen zij u dragen,
opdat
gij uw voet niet aan een steen stoot.
(Psalm 91:1-2,11-12) of. (berijmd) Ps.
91:1,2,3 Over de psalm
Een aantal psalmen worden
intochtliturgieën genoemd omdat er sprake is van een dialoog tussen de priester
en het volk bij de ingang van de Tempel. Deel van het doel van deze psalmen is
om de zegen die de Heer belooft aan te zeggen aan degenen die Hem komen vereren.
Anders dan psalmen die worstelen met onschuldig lijden bevestigt Psalm 90 eenvoudigweg
God's bescherming van de oprechten.
Wie in de schuilplaats van de Allerhoogste
is gezeten,
vernacht in de schaduw van de Almachtige.
Ik zeg tot de HEER:
mijn toevlucht en mijn vesting,
mijn God, op wie ik vertrouw. Dit is
de boodschap van de hele psalm. Wie het aangezicht van God zoekt wordt beschermd
door de aanwezigheid van de Heer (speciaal in de Tempel) De Heer beschermt zoals
de schaduw van een boom tegen de brandende zon in de woestijn beschermt, zoals
een versterkte vesting bescherming geeft tegen een aanvallend leger. Want
Hij maakt u los uit de strik van de jagers,
behoed u voor de kwaadaardige tong. Hij
zal u met zijn vleugels beschermen, *
onder zijn wieken vindt gij een toevlucht,
*
zijn trouw is uw pantser en schild. In de volgende verzen spreekt
de priester de aanbidder aan met een reeks machtige beelden van de veiligheid
die hij zal vinden bij de Allerhoogste. De mens die zijn toevlucht zoekt bij God
is als een vogel gered uit een val, als een adelaarsjong beschermd onder de machtige
vleugels van de moederadelaar. Geen nachtelijk onheil hoeft ge te vrezen,
*
geen pijl bij klaarlichte dag; geen ziekte die sluipt in de duisternis,
*
geen kwaal in de gloeiende zon. -
De verzen gaan verder dan enkel
onheil dat van mensen komt. Ze voeren ons langs de macht van kwade geesten.
bring
before us the power of evil spirits. De ziekte die sluipt in de duisternis kan
verwijzen naar de kwade machten die vrij spel hadden in de duisternis, zoals roofdieren
op zoek naar hun prooi.
Het midden van de dag werd ook als een gevaarlijke
tijd beleefd, wellicht vanwege de brandende hitte van de zon. De pijl en het onheil,
kwade machten die het menselijk leven bedreigen, boezemen uiteindelijk geen vrees
meer in aan mensen die hun heil bij de Allerhoogste zoeken.
Al vallen er
naast u duizend neer, *
tienduizend man aan uw zijde, *
u zal het onheil
niet deren.
.............................
De Heer is immers uw toevlucht,
*
de Allerhoogste uw burcht. - Van kwade machten gaat de psalm verder
naar geweld. Ondanks het grote gevaar van geweld overal waar mensen leven wordt
de mens die zijn heil bij God zoekt aangezegd dat hij daar uiteindelijk veiligheid
zal vinden vanwege Gods trouw, die onder andere gestalte kreeg in zijn verbond.
Het zal gebeuren onder uw ogen, *
ge zult de straf van de zondaars
zien. Mensen die afwijken van God en zijn verbond zullen uiteindelijk doodlopen. Het
kwaad zal u niet bereiken, *
de ramp blijft ver van uw tent. Hij heeft
zijn engelen last gegeven *
op al uw wegen u te bewaken. - Zij zullen
u op hun handen dragen, *
geen steen zal uw voeten kwetsen. Gij kunt
op slangen en adders trappen, *
leeuwen en draken trotseren. Wie op
Mij rekent zal Ik verlossen, *
beschermen zal Ik wie Mij erkent.
Hier
zijn we bij het hart van het mysterie waarover de psalm spreekt. Deze woorden
worden door Satan aangehaald in zijn poging om Jezus te verzoeken in de woestijn,
als hij hem aanmoedigt van de top van de tempel af te springen om
Gods wonderbaarlijke
macht om hem te redden aan het licht te brengen.
Jezus liet in zijn eigen
leven zien dat de rechtvaardige het kwaad niet ontloopt, het kwaad en het lijden
treffen Hem wel degenlijk. Maar ze worden wel absoluut beschermd tegen uiteindelijk
onheil omdat zij hun toevlucht bij God gevonden hebben. Jezus beloofde zijn discipelen
macht over de macht van het Kwaad (Satan) toen hij zei: Zie, Ik
heb jullie
de macht gegeven om op slangen en adders trappen en de hele macht van de vijand
(Luke 10:19),
sentence. Gods getrouwen ervaren wel lichamelijk lijden en worden
getroffen door het lot, maar zij zijn wel uiteindelijk geborgen in Gods hand.
Wanneer hij Mij aanroept zal Ik hem horen, *
hem bijstaan in iedere
nood, * hem redden en aanzien schenken.
Zijn levensdagen zal Ik vervullen,
*
Met dit vers horen we de Heer zelf tot de gelovige spreken, mogelijk
als een soort orakel dat door de priester uitgesproken wordt. De Heer verzekert
de gelovigen dat midden in alles wat hij meemaakt, Hij er zal zijn en hem zal
bergen in zijn Liefde. In Christus leven, lijden, sterven en opstaan kreeg deze
psalm een nieuwe gestalte. Ps 91 in verschillende
vertalingen Ps 91 Structuur en grammatica
| 
LITURGIE
&CETERA 
