NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

Liturgie LITURGIEK Liturgiek TVG Liturgiegeschiedenis Joods Vroeg Christelijk Oosters Orthodox Westers Katholiek Protestants

HYMNOLOGIE Geschiedenis van de Hymnodie Oud Joodse Hymnodie Vroeg Christelijke Hymnodie Griekse Hymnodie tot 900AD Latijnse Hymnodie Lutherse Hymnodie Calvinistische (Franse) Psalmodie Nederlandse Gemeentezang na de Reformatie Engelse Hymnodie Muziekgeschiedenis

GNOSTIEK/GNOSTICISME

Op 1 februari 2007 verzorgde de cursus TVG Alkmaar een Studium generale met als onderwerp: Gnostiek/Gnosticisme

Voor een internetversie van de lezing, klik hier

Op het Concilie van Nicea in 325 verwierp de christelijke kerk de gnosis als ketterij. In 1328 werd Guillaume Belibaste, 'de laatste gnosticus', in Zuid-Frankrijk verbrand. In 1890 werd wel de Eglise Gnostique opgericht, op verzoek
van de geest van de bisschop van Montsegur, die verscheen tijdens een seance, later herdoopt tot 'Nouvelle Eglise Gnostique Universelle'. Deze kerk vormde een select gezelschap binnen de vrijmetselarij.

Er zijn tegenwoordig allerlei groeperingen die zeggen het gnostische erfgoed te beheren. Daarbij is het gnostische idee van de 'goddelijke vonk'. Door de eeuwen is dat niet verdwenen en iemand als Rudolf Steiner probeerde iedereen te vertellen dat hij de diepste waarheid in zichzelf kan vinden. Toch is het de vraag of de antieke gnostici hun geloof in dat van de moderne gnostici zouden herkennen.

In het studium generale komt aan de orde: De antieke gnostiek (te kennen uit gevonden teksten waarop onze kennis ervan is gebaseerd) in relatie tot het Christendom, de erfenis van de gnostiek (wat ervan overbleef) en de moderne gnostiek als esotere alternatieve heilsweg. Kortom: Fact and Fiction (Feit en Verdichtsel).

Wat is het Gnosticisme

Gnosticisme is/was een dualistisch geloofssysteem. Men geloofde dat alles in de wereld een strijdperk vormde van de krachten van het goede, vertegenwoordigd door God, tegen de krachten van het kwade. De schepping van de wereld en de mens werd gezien als het resultaat was van een kosmische ramp.

De gnostiek als 'christelijke' stroming is opnieuw onder de aandacht gekomen door de vondst van 52 geschriften bij Nag Hammadi in Egypte (1945). Onder deze geschriften bevinden zich merendeels gnostische en gnostiserende teksten.

Sommige hedendaagse historici neigen er naar de gnostiek een belangrijke rol te geven in de wordingsgeschiedenis van het vroege christendom, hoewel reeds in de eerste en tweede eeuw gnostici op lokale synodes werden veroordeeld en uitgesloten. Op het oecumenische Concilie van Nicaea in 325 aanvaardde de Kerk de Geloofsbelijdenis van Nicea. Hoewel de inhoud van deze geloofsbelijdenis vooral gericht was tegen het arianisme verwierp de belijdenis ook gnostieke leringen.

Enige Links:

Gnostiek (2e en 3e eeuw) Wikipedia

Gnosticisme (Wikipedia)

Begrippen rond Gnosticisme (Wikipedia)

De Gnostiek groep (VU)

Bram Moerland over Gnostiek

Gnostiek als postmoderne verschijnsel dat de geschiedenis herschrijft

Nag Hammadi Library (engelstalig)

Apocriefen van het Nieuwe Testament (Wikipedia)