NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

Liturgie LITURGIEK Liturgiek TVG Liturgiegeschiedenis Joods Vroeg Christelijk Oosters Orthodox Westers Katholiek Protestants

HYMNOLOGIE Geschiedenis van de Hymnodie Oud Joodse Hymnodie Vroeg Christelijke Hymnodie Griekse Hymnodie tot 900AD Latijnse Hymnodie Lutherse Hymnodie Calvinistische (Franse) Psalmodie Nederlandse Gemeentezang na de Reformatie Engelse Hymnodie Muziekgeschiedenis

Oosters Orthodoxe Liturgie

- Overzicht
- Vroeg Oosters Orthodoxe Liturgie
- De Byzantijnse Synthese
- Iconografie en Eredienst
- Het Byzantijnse Typicon

De Liturgie van de Oosters Orthodoxe Kerk: Overzicht.

Zie ook de Engelstalige site Monachos.net

Zie ook de vroege muziek van de Oosters Orthodoxe Kerk

Zie ook Russische Kerkmuziek

Zie ook: Inleiding in de Byzantijnse liturgie

Net als bij de Westerse Kerk is de liturgische praktijk van de Oosters Orthodoxe Kerk gebaseerd op de praktijk van de moederkerk in Jeruzalem. Dit is de liturgische vorm die zich verspreidde rond de Middellandse Zee in de eerste paar jaar van het Christendom, en over de hele bekende wereld in de eeuw die volgde. De gemeenschappelijke taal en de muzikale vormen van het Romeinse Rijk waren Grieks. Deze vormden niet alleen de basis, maar werden zelfs normatief in de landen die Grieks spraken en een Griekse cultuur hadden. Gaandeweg veranderde de taal van Italie in het Latijn, de taal van Frankrijk in het Gallisch enz., maar de meeste landen van het Romeinse Rijk bleven het Grieks hanteren als officiele taal. Dit vergemakkelijkte de aansluiting bij de vroegste traditie.

Opvallend aan de liturgische eredienst van de Oosters Orthodoxe Kerk is de uniformiteit aan vormen en de mate van overeenkomst met de liturgische praktijk van de Christelijke Kerk in de zesde eeuw. De Oosters Orthodoxe Kerk heeft geen Hervorming gekend die de continuiteit verbroken heeft. Ook is er geen herbronning naar de eerste eeuwen geweest.

Gedurende de periode van de vierde tot de zesde eeuw bereikte de structuur van de Oosters Orthodoxe Goddelijke Liturgie zijn eindvorm onder leiding van liturgisten zoals Johannes Chrysostomos. In deze period vonden de meest ingrijpende veranderingen plaats die resulteerden in liturgische vormen die het gerijpte begrip van de Kerk weerspiegelden. Hierbij hoorden hymnes als "Eniggeboren Zoon" en de toevoeging van de Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel (tegen de ketterijen), en "De Trisagion Hymne" die de Trinitarische theology weerspiegelde die ontwikkeld werd.

Muziek: De Trisagion Hymne (Byzantijnse Zang)
Zangers: Monikken van het Simonapetra Klooster
meer informatie.
In deze periode en tot in de negende eeuw werden hymnes gecomponeerd en toegevoegd aan de Goddelijke Liturgie, zoals de Cherubijnse Hymne, te zingen terwijl de priester het gebed reciteerd dat nu genoemd wordt "Het Gebed van de Cherubijnse Hymne."

Muziek: De Cherubijnse Hymne (Ou Bulgaarse Zang)
Muziek: Angeloglassny Vocaal Ensemble
meer informatie.

Over het algemeen is de eredienst van de Oosters Orthodoxe Kerk altijd gehouden in de volkstaal. Cyrillus en Methodius, twee Griekse zendelingen naar Rusland in de tiende eeuw brachten dit in praktijk. Zij schiepen een alfabet, nu Cyrillisch Schrift genoemd, en vertaalden de Bijbel en liturgische teksten in de volkstaal. Terwijl de eredienst hetzelfde zijn in heel de Oosters Orthodoxe Kerk (d.w.z., de theologie en de liturgische teksten zijn hetzelfde), is de taal, de cultuur en de muziek verschillend. Muziek is de uitdrukking van een cultuur en twee muzikale en liturgische hoofd-tradities zijn de laatste twee eeuwen ontwikkeld: Byzantijns en Russisch Orthodox. Er zijn ook unieke liturgische muzikale vormen in de Armeense, Georgiaanse en Coptische Kerken, maar de meerderheid van de Oosters Orthodoxe Kerken volgt de Byzantijnse of de Russisch Orthodoxe vorm.

Byzantijnse muziek heeft voor-Christelijke wortels in Griekse muziek, en is gebaseerd op toonsoorten en accoorden die door Pythagoras beschreven worden. De vroege Christelijke Kerk sprak Grieks, en de gemeenschappelijke muzikale vormen van het Romeinse Rijk waren ook Grieks. Een liturgische muzikale vorm werd in de eerste eeuwen ontwikkeld die terugging op Joodse synagoge zang en psalmodie, nieuw materiaal werd toegevoegd met gebruikmaking van Griekse muziektheorie. Zo ontwikkelde zich een vorm die de schoonheid en toepasselijkheid geacht werd te hebben om de Heilige Drieëenheid te bezingen. De vroegste hymne die we kennen is "Foos hilarion," die iedere avond bij de Vespers gezongen werd en genoemd wordt door Justinius Martyr in 150 A.D.

Deze nieuwe muzikale vorm werd Byzantijns genoemd. Byzantijnse muziek, de Griekse achterliggende muziek, word gekarakteriseerd door acht modaliteiten die onderverdeeld zijn in drie gevoels genres: Enharmonisch, Chromatisch en Diatonisch. Elke modaliteit brengt het bij het gezongen gebed of de gezongen tekst horende gevoel tot uitdrukking: gewichtig (zoals in de Stille Week); droevig (zoals bij het lijden van Christus); of vreugdevol (zoals bij de Opstanding of de andere hoogfeesten). De acht modaliteiten doen denken aan de majeur en mineur toonladders van de westerse muziek maar zijn gekarakteriseerd door andere plaatsing (en invulling) van de halve toonsafstanden in de ladder.

Byzantijnse muziek ontwikkelde een ornate vorm van zang een een groot liturgisch repertoire voor alle diensten van de Kerk. Byzantijnse muziek wordt vooral gekarakteriseerd doormelodie (en niet harmonie of polyfonie) om betekenis of bedoeling van een gebed of tekst over te brengen, antifonale (antwoordende) zang en het gebruik van de Byzantijnse toonaarden. Gedurende deze periode ontstond een muzikaal corpus voor alle diensten van het kerkelijk jaar en ontstonden sterke vormen zoals het Kontakion en de Kanon. Grote Kerkmusici zoals Andreas van Kreta, Romanos de Melodist, en Johannes van Damascus leefden en werkten in deze periode. Byzantijnse muziek gebruikt een "analoge" notatie, en heeft verscheidene fasen doorgemaakt (Oud, Middeleeuws en Laat) en verfijningen. De meest recente verfijning was de vereenvoudiging van de notatie in 1881.

De Russische muziek traditie begon met de introductie van Byzantijnse muziek meegebracht door de Griekse zendelingen in 988 A.D. De vroegste vormen van "Russische" liturgische muziek waren Znamenny en Kiev Zang. Bulgaarse Zang is laat-Byzantijns in stijl, en klinkt uniek. Het type liturgische muziek dat bekend is als"Russisch" begon als eenvoudige meerstemmigheid in de zeventiende eeuw onder invloed van Poolse religieuze vokale muziek. Het ontwikkelde verder onder Csaar Peter de Grote, die West Europese culturele invloed bevorderde. Daarom klinkt Russische liturgische muziek toegankelijk voor Westerse oren: het is gebaseerd op dezelfde muziektheorie als Westerse muziek.

De meeste Russische liturgische muziek is in majeur (weinig in mineur), met typisch tonale intervallen. De introductie van de Duitse, Franse en Italiaanse muziek tradities heeft een grote invloed gehad op de Russische Kerkmuziek en heeft meerstemmigheid en harmonie geintroduceerd. Veel van de Slavisch-sprekende Oosters Orthodoxe Kerk (Servisch, Bulgaars, Albaans, etc.) volgt de Russische muziek tradities.

TERUG NAAR BOVEN