NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

Liturgie LITURGIEK Liturgiek TVG Liturgiegeschiedenis Joods Vroeg Christelijk Oosters Orthodox Westers Katholiek Protestants

HYMNOLOGIE Geschiedenis van de Hymnodie Oud Joodse Hymnodie Vroeg Christelijke Hymnodie Griekse Hymnodie tot 900AD Latijnse Hymnodie Lutherse Hymnodie Calvinistische (Franse) Psalmodie Nederlandse Gemeentezang na de Reformatie Engelse Hymnodie Muziekgeschiedenis

Alan Dunstan, The Hymn Explosion RSCM 1990

Wat zijn de gebieden waar nieuwe gezangen ontstaant? Alan Dunstan (The Hymn Explosion RSCM 1990) geeft een aantal.

(a) Wetenschap en Technologie

Door de ontwikkeling van Wetenschap en Technologie is het wereldbeeld veranderd. Oude gezangen werden vaak op de psalmen gebaseerd. Isaac Watts schreef:

There's not a plant or flower below
But makes thy glories known,
And clouds arise and tempests blow
By order from thy throne.

Geloven we (zelfs symbolisch) dat stormen en vulkanen door directe interventie van God actief worden? Albert Bayly levert een lied dat beter past bij ons huidige inzicht::

O Lord of every shining constellation
that wheels in splendour through the midnight sky,
Grant us your Spirit's true illumination
to read the secrets of your work on high.

You, Lord, have made the atom's hidden forces,
your laws its mighty energies fulfil;
Teach us, to whom you give such rich resources,
in all we use, to serve your holy will.

(b) Het Sociale Evangelie

De sociale dimensie van het evangelie is de laatste jaren centraler komen te staan en dit vroeg om bijpassende liederen. `When I needed a neighbour' was een voorbeeld van een populair gezang over dit thema. Er waren ook al andere in een traditionelere stijl zoals George Caird's `Almighty Father who for us thy Son didst give' of Fred Kaan's `For the healing of the nations'. Maar er was behoefte aan meer.

(c) Gelegenheden voor nieuwe hymnodie

Naast vaar de sociale dimensie van het evangelie kwam er ook oog voor gelegenheden waarvoor weinig hymnodie was, zoals oogstdiensten. De traditionele gelovige omgang met deze gelegenheden vroeg om actualisering en uitbreiding naar verantwoordelijkheid voor de Schepping en de medeschepselen. Zo ontstonden gezangen als `Praise and thanksgiving' (op een populaire melodie) en `Now join we to praise the Creator'. Op hetzelfde thema leverde Praise for Today twee gezangen over milieubehoud. `All things bright and beautiful' was veel te algemeen.

(d) De Liturgische Vernieuwing

De ontwikkeling van de dienst van Schrift en Tafel als de belangrijkste dienst in de meeste van onze kerken heeft geleid tot het schrijven van veel nieuwe Eucharistische gezangen en voor de onderdelen van de liturgie waar ze gewoonlijk gezongen wordeny sung. De nieuwe gezangen leggen de nadruk op het gemeenschappelijke vieren en minder op de subjectieve en devotionele dimensie. De Doop heeft ook meer aandacht gekregen als openbare viering van de gemeente (zie More Hymns for Today).

(e) De Taal van de Eredienst

Liturgische vernieuwing heeft een wending genomen die twintig jaar geleden niet direct verwacht werd. Eigentijdse taal wint aan invloed. Er zijn pogingen gedaan om zowel in de liturgie als in gezangen Gij te vervangen door u of jij. Niet alle klassieke gezangen laten zich zo veranderen. De bundel 'With One Voice' heeft sommige klassieke gezangen in
de `you' vorm gezet, maar is daar terughoudend in geweest, om de poezie niet te ontkrachten. Nieuwe gezangen worden nauwelijks meer in archaische stijl geschreven.

(f) Eerlijkheid in de Eredienst

Er is een sterke weerstand ontstaan tegen kunstmatigheid. Er is oog voor ontstaan dat geloof zowel vragen stelt als antwoorden geeft De liederen van Sydney Carter geven een voorbeeld van dit vragen stellende geloof en `A song for a not quite converted Christian' (New Church Praise 42) is daar een vrij extreem voorbeeld van. Maar over het algemeen maakt recente hymnodie geen overgrote claims voor het geloof.