NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

Liturgie LITURGIEK Liturgiek TVG Liturgiegeschiedenis Joods Vroeg Christelijk Oosters Orthodox Westers Katholiek Protestants

HYMNOLOGIE Geschiedenis van de Hymnodie Oud Joodse Hymnodie Vroeg Christelijke Hymnodie Griekse Hymnodie tot 900AD Latijnse Hymnodie Lutherse Hymnodie Calvinistische (Franse) Psalmodie Nederlandse Gemeentezang na de Reformatie Engelse Hymnodie Muziekgeschiedenis

Het gezang Phos Hilaron wordt wel toegedicht aan Athenogenes (stierf ca. 305), Bisschop en martelaar. De theoloog Athenogenes stierf als martelaar op de brandstapel tijdens de regering van Keizer Diocletianus met tien discipelen te Sebaste. Volgens overlevering zong Antenogenes Phos Hilaron met vreugde toen hij de vlammen binnenging.

Phos Hilaron, een van de vroegste overgeleverde Christelijke gezangen, het “Gezang bij het aansteken van de lampen” werd door Basilius rond 365 A.D. beschreven als een gezang dat al eeuwen gebruikt werd. In de Tweede Eeuw was het blijkbaar al bij vroege Christenen in gebruik in de catacomben. Historisch werd het gezang gebruikt in de Byzantijnse vespers liturgie. Justinius de Martelaar citeert de tekst van het gezang rond 150 A.D. in zijn dialoog met Trypho. Hoewel het ouder is dan Byzantium, wordt het "Byzantijns" genoemd. Het is duidelijk Grieks in zijn muzikale vorm en samenstelling terwijl het een tekst heeft die duidelijk Joods is in oorsprong en zich houdt aan de Joodse conventie dat de dag begint en eindigt bij het ondergaan van de zon.

Phos Hilaron, letterlijk , “vreugdevol licht” is in kerken van de Grieks Orthodoxe Traitie tot nu toe in gebruik. Het kwam pas rond 1700 in het Westen in gebruik.

In Dienstboek, een proeve 1 staan twee versies van deze lichthymne, op p. 972 een versie getoonzet door Ignace de Sutter (zie onder)en Dienstboek Liturgische Gezangen 140 een herdichting door Willem Barnard getoonzet door Willem Vogel.

Vriendelijk Licht van de heilige Glorie van de onsterfelijke Vader, van de hemelse, de heilige, de zalige: Jezus Christus.
1. De zon gaat dalen en wij schouwen 't avondlicht; Wij zingen Vader, Zoon en Geest het heilig loflied toe: eer zij God!
2. Te allen tijde prijzen wij met heil'gen stem U, Zoon van God, die alles 't leven geeft en zingen doet: lof en dank!
HYMNE PHOOS HILARON

De vroegste Engelse vertaling werd in 1675 gemaakt. De vroegste vertaling die het regelschema van het oorspronkelijke Grieks volgde werd gemaakt door John Keble in 1834. Een andere versie werd gemaakt door de Engelse dichter Robert Bridges rond 1890.

In het Book of Common Prayer is deze versie te vinden:

O Gracious Light
pure brightness of the everlasting Father in heaven.
O Jesus Christ, holy and blessed!

Now as we come to the setting of the sun,
and our eyes behold the vesper light,
we sing praises, O God:
Father Son and Holy Spirit.

You are worthy at all times
to be praised by happy voices,
O Son of God, O Giver of life,
and to be glorified through all the worlds.

- De versie van Robert Bridges

O gladsome Light, O Grace
Of God the Father's Face,
The eternal splendor wearing;
Celestial, holy, blest,
Our Savior Jesus Christ,
Joyful in Thine appearing.

Now, ere day fadeth quite,
We see the evening light,
Our wonted hymn outpouring,
Father of might unknown,
Thee, His incarnate Son,
And Holy Ghost adoring.

To Thee of right belongs
All praise of holy songs,
O Son of God, Life-giver;
Thee, therefore, O Most High,
The world doth glorify
And shall exalt forever.

- Robert Bridges, 1899