NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

LITURGIE &CETERA Thema's
  Kerkelijk Jaar
Hoofddienst   Getijden   Devotie   Uitingsvormen  

Liturgie

LITURGIEK
Liturgiek TVG

Liturgiegeschiedenis

Joods

Vroeg Christelijk

Oosters Orthodox

Westers Katholiek

Protestants

HYMNOLOGIE

Geschiedenis van de Hymnodie

Oud Joodse Hymnodie
Vroeg Christelijke Hymnodie
Griekse Hymnodie tot 900AD
Latijnse Hymnodie
Lutherse Hymnodie
Calvinistische (Franse) Psalmodie
Nederlandse Gemeentezang
na de Reformatie

Engelse Hymnodie

Muziekgeschiedenis




Johann Sebastian Bach

Johann Sebastian Bach
1685-1750


Bezoek de site van JSBach.org voor een biografie, liist van werken, opnamen, etc.

Johann Sebastian Bach wordt gezien als een van de grootste musici uit de muziekgeschiedenis. Na zijn muzikale opleiding te Ohrdurf en Lüneburg, werkte hij kort te Arnstadt en Mühlhausen. Zijn drie belangrijkste functies waarvoor hij muziek componeerde waren die van organist-cappellmeister te Weimar (1708-17), dirigent van het hoforkest te Cöthen (1717-23), en cantor, organist, en leraar te Leipzig (1723-50). Bach was in zijn tijd weinig bekend buiten Duitsland en daar vooral als een goede organist en leraar. Zijn muziek werd pas in de 19e eeuw op waarde geschat vooral door de inspanningen van bekende musici zoals Felix Mendelssohn in Duitsland en Samuel S. Wesley in Engeland.

Bach was vooral kerkmusicus en componist. Zijn geloofsorientatie is te zien in de woorden die hij aan het slot van al zijn composities schreef: Soli Deo Gloria ("Alleen God zij eer"). In zijn koorwerken, vooral zijn cantaten (meer dan 200 zijn overgeleverd), harmonizeerde Bach met ongeëvenaard talent de oudere koraalmelodieën die door de koren gezongen moesten worden. Zijn koraal harmonizaties, bekend als 'Bach koralen' worden als voorbeeld gebruikt voor harmonie lessen. Hoewel hij weinig of geen koraal melodieën geschreven heeft, redigeerde hij wel de melodieën voor Schmelli's 'Musicalisches Gesangbuch' (1736), waaraan hij 16 oorspronkelijke melodieën bijdroeg. Een verzamelde editie van Bach's koraal harmonizaties werd uitgebracht door zijn zoon Carl Philipp Emanuel (1765-69) genoemd '371 Vierstimmige Choral Gesänge.' Deze gemeentezang melodieën vormden een belangrijke invloed op Bachs orgél werken, waarvan 173 gebaseerd zijn op koralen.

Bach is belangrijk in de geschiedenis van de hymnodie omdat zijn harmonisaties van koraal melodieën behoren tot de bekendste van het westerse Christendom, bijvoorbeeld zijn zeeting van O HAUPT VOLL BLUT UND WUNDEN, die hij zowel in het Kerst Oratorium als in de Mattheus Passion gebruiket. Bekende koraal harmonizaties van Bach zijn:


CHRIST LAG IN TODESBANDEN (Liedboek gez 203 "Die in de dood gebonden lag")
DU FRIEDENSFURST, HERR JESU CHRIST
ERMUNTRE DICH (Liedboek gez 481 "O grote God die liefde zijt")
JESU, MEINE FREUDE (Liedboek gez 428 "Jesus, mijn verblijden")
NUN KOMM, DER HEIDEN HEILAND (Liedboek gez 122 "Kom tot ons, de wereld wacht")
O WELT, ICH MUSS DICH LASSEN (Liedboek gez 193 "O wereld, zie uw leven")
ALLE MENSCHEN MüSSEN STERBEN Liedboek gez 230 ("Overwinnaar, grote koning")
VATER UNSER (Liedboek gez 321 ("O Vader die uw woning sticht")
WACHET AUF (Liedboek gez 262 "Op waakt op, zo klinkt het luide")
WAS FRAG' ICH NACH DER WELT
WIE SCHON LEUCHTET DER MORGENSTERN (Liedboek gez 157 "Hoe helder staat de morgenster"

De stijl van harmonizatie die Bach gebruikte wordt ISORHYTHMISCH genoemd, of zelfde ritme en wordt gekarakteriseerd door gelijke notenwaarden, mogelijk met langere noten in de cadens. Dit verschilt van de RITMISCHE stijl die de vroege Reformatie kenmerkte die onregelmatige notenwaarden en beklemtoning als kenmerk had.

Luister naar Luther's, Ein feste burg in beide muzikale stijlen:

Ein feste burg (RITMISCH, de stijl van de vroege Reformatie)
Ein feste burg (ISORITHMISCH, de stijl van de latere Reformatie, zoals in de koraal harmonizaties van J.S. Bach)

Lees de volgende artikelen over Bach, Luther, en het koraal