NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

Liturgie LITURGIEK Liturgiek TVG Liturgiegeschiedenis Joods Vroeg Christelijk Oosters Orthodox Westers Katholiek Protestants

HYMNOLOGIE Geschiedenis van de Hymnodie Oud Joodse Hymnodie Vroeg Christelijke Hymnodie Griekse Hymnodie tot 900AD Latijnse Hymnodie Lutherse Hymnodie Calvinistische (Franse) Psalmodie Nederlandse Gemeentezang na de Reformatie Engelse Hymnodie Muziekgeschiedenis

(1489 - 1556)

Engelstalige: Biography of Cranmer

Thomas Cranmer was de belangrijkste drijfkracht achter de Protestantse Reformatie in Engeland, het vestigen van de Kerk van Engeland en de totstandkoming van het eerste Engelse Prayer Book (het Book of Common Prayer, 1549). Cranmer werd tijdens de regering van Koningin Mary beschuldigd van ketterij en opgesloten in de Tower of London. Hij tekende een herroeping toen hij met de dood bedreigd werd, maar herriep die later. Hij werd op de brandstapel gebracht te Oxford. De Anglicaanse Kerk viert zijn gedachtenis op 21 Maart. Bij het vertalen van de Latijnse liturgie in het Engels nam hij een aantal belanrijke beslissingen in het eerste Book of Common Prayer. Hij verwierp de hymnen als gemeentezang. Psalmberijmingen als gemeentezang vonden al snel een plaats in zjn litugie. Er was een korte periode in de dagen van Hendrik VIII (1491-1547) dat het Lutheranisme invloed leek te hebben op de Engelse Hervorming. Miles Coverdale's Goostly Psalmes and Spirituall Songs (1537-43) vertegenwoordigt een poging om Lutherse hymnodie in te voeren in Engeland maar dit boek werd al spoedig onderdrukt (verbrand). Na enige aarzeling koos Cranmer voor Calvijn, waardoor ook psalmberijmingen in het vizier kwamen. Cranmer maakte geen gebruik van berijmde gezangen. De enige uitzondering was het getijdengezang Veni Creator Spiritus. Dit gezang is een gebed om de komst van de Heilige Geest en bestaat nu in verschillende Engelse vertalingen en wordt in het bijzonder gebruikt bij de intrede van ambtsdragers (geestelijken), wijding van bisschoppen, het leggen van fundering en het wijden van een kerk. Twee andere proza hymnen werden ook bewaard: Te Deum laudamus en Gloria in excelsis Deo. Cranmer's rubrieken in het Book of Common Prayer voorzien alleen in het zingen van de kantieken, psalmen, en 'anthems'.

Brief van Thomas Cranmer aan Koning Hendrik VIII, 1544 -- (Miscellaneous Writings and Letters (Cambridge, 1846), p. 412)

It may please Your Majesty to be advertised that, according to Your Highness' commandment, sent unto me by Your Grace's secretary, Mr. Pagett, I have translated into the English tongue, so well as I could in so short time, certain processions to be used upon festival days if after due correction and amendment of the same Your Highness shall think it so convenient. In which translation, forasmuch as many of the processions in the Latin were but barren, as meseemed, and little fruitful, I was constrained to use more than the liberty of a translator: for in some processions I have altered divers words; in some I have added part; in some taken part away; some I have left out whole, either for because the matter appeared to me to be little to purpose, or because the days be not with us festival days; and some processions I have added whole because I thought I had a better matter for the purpose than was the procession in Latin.

The judgment whereof I refer wholly unto Your Majesty, and after Your Highness hath corrected it, if Your Grace command some devout and solemn note to be made thereunto (as it is to the procession which Your Majesty hath already set forth in English). I trust it will much excitate and stir the hearts of all men unto devotion and godliness.

But in my opinion, the song that should be made thereunto would not be full of notes, but, as near as may be, for every syllable a note, so that it may be sung distinctly and devoutly as be in the matins and evensong Venite, the hymns, Te Deum, Benedictus, Magnificat, Nunc dimittis, and all the psalms and versicles; and in the mass Gloria in excelsis, Gloria Patri, the Creed, the Preface, the Pater Noster, and some of the Sanctus and Agnus. As concerning the Salve festa dies, the Latin note, as I think, is sober and distinct enough, wherefore I have travailed to make the verses in English and have put the Latin note unto the same.

Nevertheless, they that be cunning in singing can make a much more solemn note thereto. I made them only for a proof, to see how English would do in song. But because mine English verses lack the grace and facility that I wish they had, Your Majesty may cause some other to make them again that can do the same in more pleasant English and phrase. As for the sentence, I suppose it will serve well enough.

Thus Almighty God preserve Your Majesty in long and prosperous health and felicity!

From Bekisbourne, the 7th of October
Your Grace's most bounden chaplain and beadsman,
T. Cantuarien
To the King's most excellent Majesty

Engelstalige Links:

Necessary Doctrine by Thomas Cranmer

Thomas Cranmer and the Book of Common Prayer

The 1549 Book of Common Prayer

An Account of Cranmer's Death