NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

Liturgie LITURGIEK Liturgiek TVG Liturgiegeschiedenis Joods Vroeg Christelijk Oosters Orthodox Westers Katholiek Protestants

HYMNOLOGIE Geschiedenis van de Hymnodie Oud Joodse Hymnodie Vroeg Christelijke Hymnodie Griekse Hymnodie tot 900AD Latijnse Hymnodie Lutherse Hymnodie Calvinistische (Franse) Psalmodie Nederlandse Gemeentezang na de Reformatie Engelse Hymnodie Muziekgeschiedenis

Voorwoord Psalmberijming Datheen
(ontleend aan Calvijn)

‘Er wordt in de kerk op twee manieren gebeden, de ene manier is alleen met woorden; de andere met zingen. En in de praktijk zien we dat het zingen grote kracht heeft om
het hart der mensen te bewegen en met min of meer vurige ijver te ontsteken om God aan te roepen en te loven.

Maar we moeten wel opletten dat dit zingen niet wild of lichtvaardig is, maar plechtig en ernstig (zoals Augustinus zegt). Zodat er een groot onderscheid is tussen gewone muziek om mensen te vermaken én de Psalmen die men in de gemeente zingt in de tegenwoordigheid van God en van Zijn engelen. Wij hopen dan ook dat deze Psalmen heilig en rein bevonden zullen worden, aangezien ze geheel en al tot stichting gericht zijn. Maar niet alleen voor de kerk zijn ze geschikt, want ze kunnen ook in huis en op het veld een middel zijn om ons op te wekken om God te loven en ze kunnen onze harten tot Hem opheffen, om onszelf te vertroosten. We kunnen vanuit de Psalmen overdenken Zijn grote kracht, goedheid, wijsheid en gerechtigheid; wat veel nodiger is, dan ik kan zeggen.

De Heilige Geest vermaant ons niet zonder reden zo dringend om ons in God te verheugen en al onze blijdschap op Hem te richten. Want Hij weet wel hoe geneigd wij zijn om ons te verblijden in ijdele lichtvaardigheid. En dan zoeken we zotte middelen om ons te vermaken.

Onze Heere legt ons alle middelen voor om ons af te houden van de begeerlijkheden des vleses en de lusten der wereld.

En opdat wij ons in de geestelijke vreugde, die Hij ons zo aanbeveelt, zouden oefenen en ons nergens anders mee bekommeren. Eén van de voornaamste middelen om ons te vermaken is de muziek. We moeten die dan ook zien als een gave van God, met dàt doel. Daarom moeten wij er des te nauwkeuriger op toezien dat we ze niet misbruiken, zodat muziek tot onze verdoemenis strekt, terwijl ze eigenlijk geschikt en bedoeld was tot onze zaligheid. Daarom moeten we ervoor zorgen dat de zang eerbaar is en ons geen oorzaak geeft tot ontucht of wellust; ja, dat ze niet dient tot hoererij of onkuisheid.

Maar er is nog meer: er is geen ding ter wereld dat zo sterk de zeden beïnvloedt, als muziek. We zien dagelijks, dat muziek een verborgen en bijna ongelooflijke kracht
heeft om harten op de één of andere manier te bewegen. Daarom moeten we des te beter ervoor zorgen dat muziek en zang ons nuttig en niet schadelijk zijn. Daarom hielden de kerkvaders oneerbare liederen voor dodelijk en duivels vergif om ons te vergiftigen. Van belang is dan ook de inhoud van de woorden en de melodie van de muziek. Het is waar, dat álle kwade samensprekingen goede zeden verderven (zoals Paulus zegt), maar als de melodie erbij komt, des te meer. Het vergif druppelt door de muziek des te dieper in het hart!

Daarom moeten wij zulke liederen hebben die eerbaar en heilig zijn. En dat zijn de Psalmen, die de Heilige Geest Zelf ons heeft gegeven. Als wij de Psalmen zingen, zijn we ervan verzekerd, dat God Zelf ons de woorden in de mond legt. Daarom moeten mannen en vrouwen en kinderen zich eraan wennen om Psalmen te zingen; zodat we ons bij het gezelschap der engelen voegen. Laat ons niet zingen als een vink, een nachtegaal of papegaai..., want die zingen zonder verstand.