 |
|
|
TER INLEIDING
Het is voor de generale synode der Nederlandse Hervormde Kerk een vreugde
geweest, de nadere ordening en uitbouw van haar liturgie door de samenstelling
van een dienstboek ter hand te nemen. Zij heeft zich verdiept in de vele
en moeilijke vragen, die deze arbeid medebrengt. Meer dan drie eeuwen
heeft dit werk gerust. Ter beschikking stood de al te veel verwaarloosde,
dikwijls geheel vergeten rijkdom, die tot de periode van de Dordtse Synode
in het gereformeerde Protestantisme heeft geleefd. Bij de bestudering
van deze stof bleek steeds duidelijker, dat dit alles een geschiedenis
heeft, die door de voor-reformatorische Kerk tot in het apostolische tijdvak
teruggaat en haar wortels heeft in de heilige Schrift.
Deze arbeid bracht de generale synode in levende aanraking met de liturgie
van vele zusterkerken, waarmede een nauwe
samenhang duidelijk werd, omdat deze uit dezelfde bronnen bleek voort
te komen.
Drie gezichtspunten bepalen de samenstelling van het dienstboek en dus
ook van dit ontwerp.
In haar liturgie komt tot uitdrukking, dat de Nederlandse Hervormde Kerk
zich openbaring weet van de algemene Chris
telijke Kerk (Art. I van de kerkorde). De generale synode heeft gestreefd
naar vormen, die op een historisch verantwoorde en met Schrift en belijdenis
overeenstemmende wijze de mogelijkheid van gemeenschap met andere kerken
ook op het gebied van de eredienst openen.
Art. X van de kerkorde spreekt uit, dat de gebeden en formulieren, die
tot de inhoud van het dienstboek behoren, uitdrukking zijn van het belijden
van de Kerk.. Vandaar dat zowel de opbouw van de diensten als hun inhoud
tot in de kleinste onderdelen nauwkeurig aan de heilige Schrift en de
belijdenis der vaderen werden getoetst.
Om alle liturgische willekeur te vermijden, heeft de generale synode
zoveel mogelijk aangesloten bij de liturgie zoals zij historisch gegroeid
is, in het bijzonder in de tijd van de reformatie. Dit geldt zowel voor
de uiterlijke volgorde als voor de formulieren en gebeden, opgenomen in
de orden van dienst; steeds is getracht een bepaald type van dienst zo
duidelijk mogelijk tot zijn eigen recht te laten komen. Waar bepaalde,
liturgisch minder verdedigbare gebruiken in onze kerkdienst ingeburgerd
zijn, is enige aanpassing betracht. Hierbij is steeds ook aan een goede
vorm aandacht gewijd. Bij vele onderdelen is er blijkens de in dit dienstboek
opgenomen „Gebeden en woorden die in de vergadering der gelovigen
gebruikt worden" de mogelijkheid van een keuze, die overigens de
bouw van orde of formulier onaangetast laat. Naast de formulier-gebeden
behoudt het vrije gebed uiteraard steeds zijn plaats.
De kerkorde veronderstelt een nauwe binding aan het dienstboek (artikel
IV lid 9, VII lid 5, XI, XV lid 2, XVII
lid 3, XVIII lid 2, XXI lid 2, ordinantie 6;, artikel 1, lid 5).
De vraag zal in de kerk rijzen, hoe deze binding moet worden verstaan.
De overgangsbepalingen (Inleiding, hoofdstuk VIII en bepaling nr. 180)
wijzen hier de weg naar het verstaan van de bedoeling, die de generale
synode in dezen heeft.
De generale synode stelt zich de procedure betreffende het dienstboek
als volgt voor: in de eerste plaats zal de gehele kerk geruime tijd in
de gelegenheid moeten worden gesteld om het ontwerp-dienstboek aan het
gebruik daarvan in de praktijk te toetsen. Na deze periode zal vroeg of
laat de generale synode, mede aan de hand van de in de gemeente opgedane
ervaring, tot een vaststelling in eerste lezing moeten komen. Vervolgens
zal de kerk daarover haar oordeel hebben te geven en zal de generale synode
uiteindelijk tot de definitieve vaststelling moeten geraken.
In vele opzichten gelijkt onze tijd op die, waarin eens Maarten Luther
met de voorbereiding voor de liturgische orde van zijn kerk bezig was.
Nu wij met deze gewichtige en omvangrijke arbeid een begin hebben gemaakt,
dunkt het ons goed, dat wij luisteren naar cvat hij over deze dingen in
1525 schrijft:
„Vóór alles verzoek ik vriendelijk, zelfs om Gods
wil, dat allen, die deze onze orde van dienst zien of willen navolgen,
daarvan geen dwingende wet maken of iemands geweten daannede verstrikken
en vangen; maar die naar christelijke vrijheid gebruiken ... Hoewel echter
ieder met zijn eigen geweten uitmaken moet hoe hij een dergelijke vrijheid
gebruikt en men die ook niemand moet ontzeggen of verbieden, zo moet men
er toch op toezien, dat de vrijheid de dienares van de liefde en van de
naaste is en moet zijn ... Omdat de uiterlijke orde geen belang heeft
als gewetenszaak voor God en zij toch voor de naaste nuttig kan zijn,
moeten wij in die liefde er naar streven, dat wij van enerlei gezindheid
zijn, evenals alle christenen enerlei doop en enerlei avondmaal hebben
. . ."
De generale synode biedt dit dienstboek in ontwerp de kerk aan, biddend
dat God de Here zijn zegen aan deze arbeid wil schenken ter verheerlijking
van zijn Naam en tot stichting van zijn gemeente.
Namens de generale synode der Nederlandse Hervormde Kerk:
H. J. F. WESSELDIJK, praeses.
E. EMMEN, scriba.
ORDE VAN DE DIENST VOOR DE ZONDAGMORGEN I
VOORBEREIDING
VOTUM
Onze hulp is in de Naam des Heren, die hemel en aarde gemaakt heeft,
die trouw houdt tot in eeuwighesd en niet laat
varen de werken zijner handen.
GROET
Genade zij u en vrede van God onze Vader en van de Here Jezus Christus.
LIED
WET DES HEREN
Hoort de Wet des Heren:
Ik ben de Here uw God ...
VEROOTMOEDIGING EN SCHULDBELIJDENIS
Verootmoedigen wij ons voor de Here onze God en belijden wij Hem onze
zonden.
Indien wij zeggen, dat wij geen zonde hebben, misleiden wij onszelf en
de waarheid is in ons niet. Indien wij onze
zonden belijden, God is getrouw en rechtvaardig, om ons de zonden te vergeven
era ons te reinigen van alle ongerechtigheid. Laat ons bidden.
Hemelse Vader, eeuwige en barmhartige God, wij belijden voor U, dat wij
arme zondaren zijn, ontvangen en geboren in alle boosheid, onbekwaam tot
enig gced, en dat wij met ons zondig leven dagelijks uw heilige geboden
overtreden, waardoor wij uw toorn tegen ons verwekken. Maar, o Here, wij
hebben berouw, dat wij U vertoornd hebben; wij beschuldigen onszelf vanwege
onze misdaden. Wil U over ons ontfermen, o allergoedertierenste God en
Vader, en
ons vergeven al onze zonden om het heilig lijden van uw lieve Zoon Jezus
Christus. Wil ons ook verlenen de genade van uw Heilige Geest, opdat wij
onze ongerechtigheid kennen en in een nieuw leven opstaan, waarin wij
waarachtige vruchten der gerechtigheid voortbrengen, die U door Jezus
Christus mogen aangenaam zijn. Amen.
LIED
VERKONDIGING VAN GODS GENADE
Zovelen als er onder u zijn, die met schaamte en smart hun zonden hebben
beleden en gelovig vertrouwen op de verdiensten van Christus alleen, verkondig
ik, dat hun zonden in de hemelen vergeven zijn, door de Naam van onze
Here Jezus Christus, in eeuwigheid geprezen. Maar zovelen er onder u zijn,
die nog een behagen hebben in hun zonden, en deze met belijden noch zich
bekeren willen, die een andere hulp zoeken dan de enige verdienste van
Christus, de Heer, verkondig ik uit het Woord van God, dat hun zonden
in de hemelen gebonden zijn en niet ontbonden zullen worden,
totdat zij zich bekeren. Amen.
LIED
GEBED OM VERLICHTING MET DE HEILIGE GEEST
Laat ons bidden.
Hemelse Vader, wil ons thans uw heilig Woord naar uw goddelijke wil te
verstaan geven, opdat wij daaruit leren al ons
vertrouwen op U alleen te stellen en van alle schepselen af te trekken.
Geef, dat onze oude mens met al zijn begeerten van dag tot dag gekruisigd
worde en dat wij ons U offeren tot een levend dankoffer, tot eer van uw
heilige Naam, en tot
stichting van onze naaste door onze Here Jezus Christus. Amen.
SCHRIFTLEZING
INZAMELING DER GAVEN
LIED
PREDIKING
Bij viering van het heilig Avondmaal volge men van hier af de daartoe
bestemde orden II of III.
GELOOFSBELIJDENIS
Dienaar: Belijden wij ons christelijk geloof: Ik geloof...
GEMEENTE: Amen.
GEBEDEN
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden.
Dankzegging
Almachtige God, Schepper des hemels en der aarde, wij danken U uit de
grond van ons hart, dat Gij ons geschapen en tot op deze dag met onze
kinderen hebt onderhouden en dat Gij ons ook voortaan wilt bewaren en
regeren.
Inzonderheid danken wij U, dat Gij ons uw Zoon Jezus Christus, die Gij
in het paradijs hadt beloofd, geschonken en
ons door zijn bitter lijden en sterven onze zonden vergeven hebt.
Wij bidden U, wil door de prediking van uw Woord en door de kracht van
uw Heilige Geest ons vernieuwen, dat wij aan het beeld van uw Zoon Jezus
Christus gelijkvormig zijn mogen en met lichaam en ziel eeuwig met U leven
en U prijzen, waartoe wij ook zijn geschapen. Weer de satan, dat hij niet
uw heilig Woord uit onze harten wegneme.
Voorbede
En aangezien het U behaagt ons in dit leven door overheden te regeren,
zo bidden wij U, dat Gij, die de harten van uw
dienaren in uw hand houdt, hun allen, inzonderheid onze koningin, de genade
wilt verlenen, dat door hun bestuur onze Here Jezus Christus, aan wie
Gij alle macht gegeven hebt in hemel en op aarde, over hen en over ons
allen regere. Laat zo het volk, de schepselen van uw hand en de schapen
van uw weide, voor wie de Here Jezus zijn bloed heeft vergoten, geleid
worden in heiligheid en gerechtigheid. Geef ons, dat wij om Uwentwil onze
overheid alle verschuldigde eer en trouw bewijzen en onder haar een gerust
en stil leven mogen leiden.
Geef uw zegen over de vruchten der aarde, opdat wij ook daarin U als de
Vader van alle barmhartigheid en de oorsprong van alle goed erkennen.
Wij bidden U niet alleen voor ons, maar ook voor alle mensen, over de
gehele wereld: wil U over hen allen genadig
ontfermen, inzonderheid over hen, die met ons leden zijn van het lichaam
van Jezus Christus en om uwer waarheid wil vervolging lijden. O Vader
van alle genade, bedwing het woeden van uw vijanden, die in de leden van
zijn gemeente uw heilig Kind Jezus vervolgen, en sterk de vervolgde christenen
met standvastigheid en met de kracht van de Heilige Geest, opdat zij in
hun benauwdheid de vrede vinden, die alle verstand te boven gaat.
Troost en sterk alle armen en gevangenen, alle zieken naar lichaam en
geest, alle weduwen en wezen, alle bedroefde en aangevochten harten.
Bijzondere voorbeden
Geef hun uw vrede door onze lieae Here Jezus Christus, die ons de belofte
gegeven heeft: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u, al wat gij de Vader zult
bidden in mijn Naam, dat zal Hij u geven, en ons geleerd heeft aldus te
bidden:
Gebed des Heren
Onze Vader ... Amen.
LIED
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren:
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap
van de Heilige Geest zij met u allen.
DIENAAR: Amen. Of GEMEENTE: Amen.
ORDE VAN DE DIENST VOOR DE ZONDAGMORGEN II
VOORBEREIDING
VOTUM
Onze hulp is in de Naam des Heren, die hemel en aarde gemaakt heeft,
die trouw houdt tot in eeuwigheid en niet laat
varen de werken zijner handen.
GROET
Genade zij u en vrede van God onze Vader en van de Here Jezus Christus.
AANVANGSTEKST
LIED
WET DES HEREN
Hoort de Wet des Heren:
Ik ben de Here uw God.. .
LIED
GEBED OM SCHULDVERGEVING EN OM VERLICHTING MET DE HEILIGE GEEST
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden.
Almachtige God, onze hemelse Vader, samengekomen tot de gemeenschappelijke
heiliging van deze rustdag, roepen wij U aan in de Naaxn van uw lieve
Zoon, Jezus Christus, onze Heer.
Heilige Vader, wij verootmoedigen ons voor U. Geef ons in waarheid te
beseffen, hoe ellendig en verloren wij van de
aanvang af zijn en dat wij nog dagelijks ons uw oordeel waardig maken
door onze zonden. Wij belijden, dat in ons
geen goed woont, en dat vlees en bloed het Koninkrijk Gods niet beerven
kunnen. D4aar schenk ons het geloof om ons van ganser harte aan uw geliefde
Zoon Jezus Christus, onze enige Verlosser, over te geven, opdat wij, met
Hem gestorven, mogen opstaan in een nieuw leven.
O God, Gij onderwijst ons door uw heilige Schriften. Nu wij ze gaan lezen
en overdenken, verlicht onze geest en reinig onze harten, opdat wij niet
alleen verstaan en voor waar houden, al wat Gij ons in de Schrift openbaart,
maar ook met het hart vertrouwen op alles wat Gij ons belooft. Sta uw
gezanten bij, dat zij uw Woord verkondigen in zuiverheid, in eenvoud en
klaarheid. Maak hun prediking werkzaam door de kracht van uw Geest, opdat
dit heilig zaad in onze harten moge ontvangen worden, als in een weltoebereide
akker, en vrucht moge dragen in overvloed. Laat ons uw Woord niet alleen
horen, maar het ook bewaren, opdat wij ons, o genadige Vader, in U van
ganser harte verblijden.
Wij danken U voor alle stoffelijke en geestelijke weldaden, die wij voortdurend
van U ontvangen. Wij loven U in het bijzonder, dat Gij tot onze verlossing
uw Zoon in de wereld gezonden hebt, Hem tot onze verzoening hebt overgegeven
in de dood des kruises, en dat Hij op deze eerste dag der week uit de
doden is opgestaan. Wij danken U, dat Gij door deze glorierijke verrijzenis
uit de dood ons tot zo machtige hoop des eeuwigen !evens wedergeboren
hebt. O God, groot is uw heerlijkheid in al uw gemeenten en de lof van
uw Naam weerklinkt alom, waar uw heiligen vergaderen. Laat voor uw troon
ook onze lofzegging mogen opstijgen. Verwaardig ons deel te hebben aan
de opstanding der rechtvaardigen en aan de heerlijkheid van het Koninkrijk
der hemelen, waarheen Jezus Christus ons is voorgegaan, waar Hij regeert
en wordt aangebeden en verheerlijkt, met U en de Heilige Geest een God,
geloofd in eeuwigheid.
Amen.
SCHRIFTLEZ.ING
INZAVIELING DER GAVEN
LIED
PREDIKING
Bij viering van het heilig Avondmaal volge men van hier af de daartoe
bestemde orden II of III.
LIED
GEBEDEN
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
DIENAAR: Laat ons bidden.
Dankzegging
Almachtige, barmhartige God, Gij zijt onze God en wij zijn maar aarde
en stof; Gij zijt onze Schepper en wij zijn het werk uwer handen; Gij
zijt onze Herder en wij zijn uw schapen; Gij zijt onze Verlosser en wij
zijn degenen, die Gij verlost hebt Gij zijt onze Vader en wij zijn uw
kinderen en erfgenamen. Onderhoud het werk, dat Gij in ons door uw barmhartigheid
begonnen zijt, opdat de ganse wereld wete en bekenne, dat Gij onze God
en Zaligmaker zijt. Wil ons in uw heilig geleide en in uw bescherming
nemen en ons regeren met uw Heilige Geest.
Voorbede
Almachtige God, wij smeken U ootmoedig voar alle mensen: dat het U moge
behagen hun uw wegen bekend te maken. Wil uw zaligmakende genade schenken
aan alle volken. Verleen uw wijsheid aan hen die ons regeren.
Wij bidden U in het bijzonder voor de bewaring van uw gehele Kerk, dat
allen, die belijden christenen te zijn, door uw
goede Geest op de weg der waarheid worden geleid en het geloof behouden
in eenheid des geestes door de band des vredes.
Wij bevelen ook aan uw vaderlijke goedheid allen, die naar ziel of lichaam
bedroefd of benauwd zijn.
Bijzondere voorbeden
Moge het U behagen, hen te vertroosten en te ondersteunen, hun geduld
te geven in het lijden en een gelukkige uitkomst uit al huu noden. Dit
alles bidden wij U in Christus' Naam.
Gebed des Heren
Onze Vader ... .Amen.
LIED
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren:
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap
van de Heilige Geest zij met u allen.
DIENAAR: Amen. Of GEMEETE: Amen.
ORDE VAN DE DIENST VOOR DE ZONDAGMORGEN III
VOORBEREIDING
VOTUM
Onze hulp is in de Naam des Heren, die hemel en aarde gemaakt heeft,
die lrouw houdt tot in eeuwlgheid en niet laat
varen de werken zijner handen.
GRQET
Genade zij u en vrede van God onze Vader en van de Here Jezus Christus.
AANVANGSTEKST
LIED
VEROOTMOEDIGING EN SCHULDBELIJDENIS
Verootmoedigen wij ons voor de Here onze God en belijden wij Hem onze
zonden.
De offeranden Gods zijn een verbroken geest; een verbroken en verbrijzeld
hart veracht Gij niet, o God.
Laat ons bidden.
Almachtige en genadige God, wij hebben als schapen gedwaald, kerende
ons een ieder naar zijn weg. Wij hebben de begeerten van ons eigen hart
gevolgd en zijn uw stem ongehoorzaam geweest. Wij hebben niet gedaan wat
wij schuldig waren te doen en wij deden wat Gij ons verboden hadt, en
daar is in ons geen kracht tot genezing.
Doch Gij, o Here, erbarm U onzer. Vergeef hun, die hun overtredingen belijden.
Richt weder op, die berouw hebben,
naar uw belofte aan de mensen bekend gemaakt in Christus Jezus, onze Heer.
En geef ons, o barmhartige Vader, om
Zijnentwil, dat wij matig, rechtvaardig en godzalig leven in deze tegenwoordige
wereld, verwachtende de zalige hoop en de verschijning der heerlijkheid
van onze grote God en Heiland, Christus Jezus. Amen.
LIED
VERKONDIGING VAN GODS GENADE
Gij breeders en zusters, indien iemand gezondigd heeft, wij hebben een
voorspraak bij de Vader, Jezus Christus, de rechtvaardige. En Hij is een
verzoening voor onze zonden, en niet alleen voor de onze, maar ook voor
die der gehele wereld. Gelooft dit evangelie en leeft in vrede. Amen.
LIED
GELOOFSBELIJDENIS
Belijden wij ons christelijk geloof:
Ik geloof ...
GEMEENTE: Lied. Of GEMEENTE: Amen
WET DES HEREN
Hoort de Wet des Heren: Ik ben de Here, uw God,...
LIED
GEBED OM VERLICHTING MET DE HEILIGE GEEST
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden.
O barmhartige God, neig uw oor tot onze gebeden en verlicht onze harten
door uw Heilige Geest, opdat uw Woord recht moge worden bediend en geloofd
en wij U met een onvergankelijke liefde mogen liefhebben door Jezus
Christus onze Heer. Amen.
SCHRIFTLEZING
INZAMELING DER GAVEN
LIED
PREDIKING
Bij viering van het heilig Avondmaal volge men van hier af de daartoe
bestemde orden II of III.
LIED
GEBEDEN
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden.
Dankzegging
O Here onze God, oorsprong en gever van alle goede gaven, wij danken
U voor al uw zegeningen, voor uw liefde en zorg over al uw schepselen.
Wij loven U om het geschenk van ons leven, om de bescherming, waarmee
Gij ons omringt, voor uw hand, waarmee Gij ons leidt en voor de tekenen
van uw liefde in onze harten.
Wij danken U voor onze vrienden en ons dagelijks werk, voor alle blijde
vooruitzichten en kostbare herinneringen, voor de vreugden, die ons verkwikken
en voor de beproevingen, die ons leren op U te vertrouwen.
Bovenal danken wij U voor de zaligmakende kennis van uw Zoon, onze Heiland;
voor de levende tegenwoordigheid van uw Geest, de Trooster; voor uw Kerk,
het lichaam van Christus; voor de bediening van Woord en sacrament en
voor al de wegen van uw genade.
Leid, o hemelse Vader, door dit alles ons tot een recht gebruik van uw
weldaden, opdat onze dankzegging U welgevallig zij al de dagen van ons
leven door Jezus Christus onze Heer.
Voorbede
O almachtige God, die ons hebt geboden U aan te roepen voor alle mensen,
en die wilt, dat allen zalig worden en komen tot de kennis van uw waarheid;
verhoor onze smekingen, nu wij U bidden om vrede en eendracht onder de
natien, en voor de bekering der volken, die U niet kennen.
Wij bidden U om uw genade over alle vorsten en overheden, in het bijzonder
voor onze koningin en haar huis, en voor
allen, die ons regeren en besturen.
Wij bidden U ook, uw Kerk over de gehele aarde te bewaren en te heiligen,
en in het bijzonder vragen wij U dat voor
de gemeente aan deze plaats. Sterk alle dienaren van uw Kerk in uw Woord.
Ontferm U over allen, die verkeren in droefenis en nood. Bevrijd hen,
die worden vervolgd of gevangen zijn om der waarheid wil. Sta de zieken
en stervenden bij.
Bijzondere voorbeden
Sterk de zwakken in geloof en godsvrucllt. Schenk uw genade aan allen,
die U liefhebben en vrezen, om te volharden tot
het einde. Geef aan de verharde zondaren de tijd en de weg tot bekering.
Geef, o Here, vrede aan ons land. Zegen uw aardse gaven; zegen deze plaats
en al haar incvoners en bevestig Gij het
werk onzer handen over ons. Zegen ons allen, die hier tezamen zijn, en
U aanroepen met een oprecht hart.
O Here, verhoor ons. Geef ons uw hulp, dat wij onze dagen doorbrengen
in wv vreze en beeindigen in uw vrede door
onze Here Jezus Christus, uw Zoon.
Gebed des Heren
Onze Vader . . . Amen.
LIED
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren:
De genade van de Here Jezus Ghristus en de liefde van God en de gemeenschap
van de Heilige Geest zij met u allen.
DIENAAR: Amen, Of GEMEENTE: Amen.
ORDE VAN DE DIENST VOQR DE ZONDAGMORGEN IV
VOORBEREIDING
LIED
VOTUM
In de Naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes.
VEROOTMOEDIGING EN SCHULDBELIJDENIS
Verootmoedigen wij ons voor de Here onze God en belijden wij Hem onze
zonden.
Indien wij zeggen, dat wij geen zonde hebben, misleiden wij onszelf en
de waarheid is in ons niet. Indien wij onze zonden belijden., God is getrouw
en rechtvaardig, oin ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van
alle ongerechtigheid.
Laat ons bidden.
Wij belijden voor U, almachtige God, dat wij tegen U gezondigd hebben
in gedachten, woorden en werken. Onze schuld is groot, ja zeer groot.
Ontferm U onzer, o God; vergeef ons onze zonden en geleid ons tot het eeuwige leven door Jezus Christus onze Heer. Amen.
L.IED
GEMEENTE: Lied, b.v.
Here, erbarm U onzer. Christus, erbarm U onzer. Here, erbarm U onzer.
VERKONDIGING VAN GODS GENADE
Op deze uw belijdenis en verootmoediging voor God verkondigen wij u als
dienaren van Jezus Christus de vergeving van zonden in de Naam des Vaders
en des Zoons en des Heiligen Geestes.
Maar den onboetvaardigen blijven hun zonden toegerekend, totdat zij berouw
lxebben, waartoe God zelf hun genade wil verlenen. Want alzo lief heeft
God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat
een ieder die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe.
GEMEENTE: Amen.
PSALM
Onze hulp is in de Naam des Heren, die hemel en aarde gemaakt meeft.
Psalm
(Gelezen of onberijmd gezongen)
LOFPRIJZING
(De Lofprijzing vervalt in de Advent en in de lijdenstijd)
GEMEENTE: Lofzang (mogelijk in afwisseling tussen koor/cantor en gemeente)
Ere zij God in de hoge en op aarde vrede voor mensen van zijn welbehagen.
wij loven U, wij prijzen U, wij aan bidden U, wij verheerlijken U, wij
danken U: vanwege Uw grote heerlijkheid. Here God. Hemelse Koning, God,
Almachtige Vader, Here, Eengeboren Zoon, Jezus Christus, Here God, Lam
Gods, Zoon des Vaders. Die wegneemt de zonden der wereld: Ontferm U onzer.
(Die weg neemt de zonden der wereld:) Neem ons gebed aan. Die zit aan
de rechterhand des Vaders: Ontferm U onzer. Want Gij alleen zijt heilig.
Gij alleen Heer. Gij alleen de allerhoogste, Jezus Christus, met de Heilige
Geest in de heerlijkheid van God de Vader. Amen.
of een ander lied, b.v. Psalm 105 : 24 of Gezang 91.
GEBED VAN DE DAG EN/OF GEBED OM VERLICHTING MET DE HEILIGE GEEST
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden.
Gebed van de dag
Gebed om verlichting met de Heilige Geest
Wij bidden U, o Here, dat uw Heilige Geest ons moge bijstaan, genadig
onze harten moge reinigen en ons voor alle dwaling bewaren - door Jezus
Christus onze Heer. Amen.
SCHRIFTLEZING
Lezing van Wet en Profeten
Deze lezing wordt als volgt besloten:
(Dienaar: Psalmwoord)
GEMEENTE: Berijmde psalm
Apostellezing
Deze lezing wordt als volgt besloten:
Dienaar: Psalmwoord en Halleluja (Het Halleluja vervalt in de Advent en
in de lijdenstijd. Op de Zondagen in de Advent en op de Palmzondag kan
het Hosanna! in plaats van het Halleluja worden gesproken en gezongen.)
GEMEENTE: Halleluja!
Psalm (berijmde psalm of psalmodie) of gezang
Evangelielezing
Deze lezing wordt als volgt besloten:
Dienaar: Lof zij U, Christus,
GEMEENTE: in eeuwigheid. Amen.
INZAMELING DER GAVEN
LIED
PREDIKING
Bij viering van het heilig Avondmaal volge men van hier af de daartoe
bestemde orden II of III.
LIED
GELOOFSBELIJDENIS
Dienaar: Laat ons in eemdracht met de katholieke of algemene Kerk belijdenis
doen van ons christelijk geloof:
of
De Here sterke ons in het rechte geloof, hetwelk wij met hart en mond
belijden:
Dienaar (en GEMEENTE)
Ik geloof... (gezongen of gesproken)
GEMEENTE: Amen
GEBEDEN
Dienaar: De Heer zij met: u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden,
Dankzegging
Almachtige en eeuwige God, U brengen wij onze dank, Heer des hemels en
der aarde, gever van alle gaed. Wij loven U om de menigvuldige gaven van
uw liefde, om de tijdelijke zegeningen, die Gij ons dag aan dag verleent,
om uw voorzienige bescherming, en om uw nimmer falende trouw.
Maar bovenal danken wij U voor uw onuitsprekelijke gave in Jezus Christus,
uw enige Zoon, onze Zaligmaker. Wij prijzen U om zijn komen in het vlees,
zijn gehoorzaam leven op aarde, zijn kostbaar lijden en sterven, zijn
heerlijke verrijzenis en opvaren ten hemel, waar Hij voortdurend voor
ons intreedt en ons xegeert aan uw rechterhand.
Wij danken U voor de uitstorting van uw Heilige Geest, voor zijn werk
der genade in uw Kerk en in onze harten en voor
de belofte van het eeuwige leven.
Voorbede
Wij bidden U, Here, voor uw heilige Kerk, die Gij in de gehele wereld
verworven hebt door het kostbaar bloed van
uw Zoon; dat Gij haar tegen alle bedreiging in stand houdt tot de voleinding
der wereld; en voor al haar dienaren, dat Gij
hen vervult met de Heilige Geest.
Wij bidden U voor alle overheden: dat zij in vrede U mogen dienen, opdat
wij in een gerust en stil leven U mogen verheerlijken door Jezus Christus,
onze hoop.
Wij bidden U voor deze gemeente, dat Gij tot lof van Christus haar maakt
tot een koninklijk priesterdom en een heilig volk; dat niemand van haar
verwerpelijk moge zijn.
Wij bidden U voor de plaats onzer inwoning, voor de zieken, voor de bitter
bedroefden, voor verdrevenen en verdrukten, voor zeevarenden en reizenden:
dat Gij hun aller bijstand wilt zijn.
Bijzondere voorbeden
Wij bidden U voor die ons haten en vervolgen om uw Naam, voor wie buiten
staan en dwalen, dat Gij hen bekeert en hun woeden stilt.
Wij bidden U om gunstig weer, het gedijen der veldvruchten en voor alle
eerlijke arbeid, opdat wij zonder gebrek aan
uw goede gaven deel hebben en U, die al wat leeft verzadigt, van harte
loven.
Wij bidden U voor hen die hier niet tegenwoordig konden zijn; wil hen
onder uw bewarende hoede houden. En wil ons
allen samen vergaderen in het Rijk van Christus, door wie U met de Heilige
Geest toekomt de lof en eer, de aanbidding en dankzegging in alle eeuwigheid.
Gebed des Heren
Onze Vader ...
GEMEENTE: Amen.
LIED
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren:
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap
van de Heilige Geest zij met u allen.
GEMEENTE: Amen.
ORDE VAN DE DIENST VOOR DE ZONDAGMORGEN V
VOORBEREIDING
INTROITUS
Psalm of gezang, gezongen door de gemeente of door het koor en de gemeente.
Tijdens de introitus komt de dienaar des Woords met de kerkeraad binnen.
VOTUM
In de Naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes.
GROET
Genade zij u en vrede van God onze Vader en de Here Jezus Christus.
VEROOTMOEDIGING EN SCHULDBELIJDENIS
Verootmoedigen wij ons voor de Here onze God en belijden wij Hem onze
zonden.
De Here is nabij de gebrokenen van hart en Hij verlost de verslagenen
van geest.
Laat ons bidden.
Heilige God, wij belijden voor U, dat wij gezondigd hebben in gedachte,
woord en daad. Wij bidden U, ontferm U over ons en wees ons genadig. Vergeef
ons al onze zonden en reinig ons van alle kwaad; sterk en bevestig in
ons al het goede en leid ons tot het eeuwige leven. Amen.
GEMEENTE Lied, b.v.
Here, erbarm U onzer. Christus, erbarm U onzer. Here, erbarm U onzer.
VERKONDIGING VAN GODS GENADE
Als dienaren van Jezus Christus verkondigen wij aan een ieder, die ziende
op het kruis schuld beleden heeft voor God, de vergeving der zonden.
Wisseltekst
GEMEENTE: Amen.
LOFPRIJZING
(De Lofprijzing vervalt in de Advent en in de lijdenstijd)
Wet des Heren
De Wet des Heren wordt gelezen door de dienaar des Woords of een ander
lid van de gemeente. Na de eerste en tweede tafel der wet kan de gemeente
zingen: Open mijn ogen, opdat ik zie de wonderen van uw wet.
Zie voor toonzetting blz. 415.
In de Advent en in de lijdenstijd kan deze lezing geschieden ter inleiding
van de verootmoediging en schuldbelijdenis.
GEMEENTE: Lofzang
Ere zij God in de hoge en op aarde vrede voor mensen van zijn welbehagen.
wij loven U, wij prijzen U, wij aan bidden U, wij verheerlijken U, wij
danken U: vanwege Uw grote heerlijkheid. Here God. Hemelse Koning, God,
Almachtige Vader, Here, Eengeboren Zoon, Jezus Christus, Here God, Lam
Gods, Zoon des Vaders. Die wegneemt de zonden der wereld: Ontferm U onzer.
(Die weg neemt de zonden der wereld:) Neem ons gebed aan. Die zit aan
de rechterhand des Vaders: Ontferm U onzer. Want Gij alleen zijt heilig.
Gij alleen Heer. Gij alleen de allerhoogste, Jezus Christus, met de Heilige
Geest in de heerlijkheid van God de Vader. Amen.
of een ander lied, b.v. Psalm 105 : 24 of Gezang 91.
GEBED VAN DE DAG EN/OF GEBED OM VERLICHTING MET DE HEILIGE GEEST
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden.
Gebed van de dag
Gebed om verlichting met de Heilige Geest
O Here, wij bidden U, leid ons door uw Heilige Geest in alle waarheid
en help ons genadig, dat wij licht ontvangen uit uw heilig Woord - door
Jezus Ghristus onze Heer. Amen.
SCHRIFTLEZING
De lezingen worden verricht door de dienaar des Woords of andere leden
van de gemeente.
Lezing van Wet en Profeten
Deze lezing wordt als volgt besloten:
(Dienaar: Psalmwoord)
GEMEENTE: Berijmde psalm
Apostellezing
Deze lezing wordt als volgt besloten:
Dienaar: Psalmwoord
GEMEENTE: Halleluja! (Het Halleluja vervalt in de Advent en in de lijdenstijd.Op
de Zondagen in de Advent en op de Palmzondag kan het Hosanna! in plaats
van het Halleluja worden gesproken en gezongen.)
Psalm (berijmde psalm of psalmodie) of gezang
Evangelielezing
Deze lezing wordt als volgt besloten:
Dienaar: Lof zij U, Ghristus,
GEMIEENTE: in eeuwigheid. Amen.
GELOOFSBELIJDENIS (hier kan ook een berijming van de geloofsbelijdenis
gezongen worden, b.v. gezang 208.)
Dienaar: Belijden wij ons christelijk geloof:
Dienaar (en GEMEENTE): Ik geloof ...
GEMEENTE (gezongen of of gesproken) Amen.
INZAMELING DER GAVEN
DIENAAR: Uw gaven worden ingezameld voor...
Gedenkt het woord der Schrift: Wisseltekst.
Gebed
Almachtige en eeuwige God, wij smeken U ootmoedig, zegen Gij onze gaven.
Want wie zijn wij, dat wij in staat zouden zijn om zulke vrijwillige gaven
te schenken. Want het komt alles van U en wij geven het U uit uw hand.
Amen.
LIED
PREDIKING
Bij viering van het heilig Arondmaal volge men van hier af de daartoe
bestemde orden II of III
LIED
gezongen door de gemeente of door het koor en de gen:eente
GEBEDEN
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: Enl met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden.
Dankzegging
Almachtige, barmhartige God, Gij zijt onze Schepper en wij zijn het werk
van uw handen; Gij zijt onze herder en wij zijn
uw schapen; Gij zijt onze Vader en wij zijn uw kinderan. Wil ons ook in
uw heilig geleide nemen en ons regeren door uw
Heilige Geest.
Voorbede
Wij bidden U voor alle mensen, dat Gij uw zegen wilt geven over de prediking
van ucv evangelie, opdat het overal aangenomen worde, opdat de onwetenden
bekeerd, de zwakken gesterkt, de dwalenden thuis gebracht worden, en een
ieder uw Naam niet alleen met woorden, maar ook met de daad moge heiligen.
Wil uw Kerk over de ganse aarde bewaren, totdat Gij zult zijn alles in
allen.
Wij bidden U voor onze koningin en haar gehele huis, voor alle overheden,
dat zij het volk, dat Gij hun hebt toevertrouwd, wijs en rechtvaardig
regeren, opdat uw Naam daardoor geeerd en het Rijk van de koning der koningen,
Jezus Christus, bevorderd worde en wij een gerust en stil leven mogen
leiden.
Wij bidden U voor onze broeders en zusters, die vervolging of gevangenschap
ondergaan. Wil hen verlossen uit hun nood. Geef hun troost in hun lijden,
en geef, dat zij standvastig blijven in het geloof, hetzij in leven of
in sterven tot uw eer en tot hun zaligheid.
Wij bidden U ook voor allen, die in gevaar zijn. Wij bidden U voor de
eenzamen, de zieken, de bedroefden en de stervenden, voor de armen en
voor hen, die grote zorgen hebben. Wees hun nabij, o Here, Gij weet, wat
zij nodig hebben. Wil, o God ons en de onzen en alles wat ons aangaat
in uw bewaring nemen. Geef, dat wij in ons beroep naar uw wil leven, op
de plaats, waar Gij ons hebt gesteld, en geef, dat wij met de gaven, die
cvij van U ontvangen, U dienen.
Bijzondere voorbeden
Gebed des Heren
Om al deze dingen bidden wij U met uw ganse kerk:
Onze Vader ... Amen.
LIED
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren.
Zegene u de almachtige God, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Dienaar of GEMEENTE: Amen
.
ORDE VOOR EEN LEERDIENST
VOORBEREIDING
VOTUM
Onze hulp is in de Naam des Heren, die hemel en aarde gemaakt heeft,
die trouw houdt tot in eeuwigheid en niet laat
varen de werken zijner handen.
GROET
Genade zij u en vrede van God onze Vader en van de Here Jezus Christus.
LIED
GEBED OM VERLICHTING MET DE HEILIGE GEEST
Laat ons bidden.
O hemelse Vader, uw Woord is volmaakt en bekeert de ziel, een waarachtig
getuigenis, wijsheid gevende aan de eenvoudigen, verlichtende de ogen
van de blinden, een krachtig middel tot zaligheid voor allen die geloven.
Maar aangezien wij van nature blind en onbekwaam zijn tot enig goed, en
Gij ook niemand wilt aanzien, dan die ootmoedig en verslagen is van hart,
en vreest voor uw Woord, zo bidden wij U, dat Gij ons duister verstand
wilt verlichten met uw Heilige Geest, en ons geven een zachtmoedig hart,
waarvan alle hoogmoed, die vijandschap tegen U is, geweerd zij; opdat
wij, uw Woord horende, het recht mogen verstaan en ons leven daarnaar
richten. Wil ook genadig bekeren allen die nog van uw waarheid afdwalen,
opdat wij U eendrachtig dienen in waarachtige heiligheid en gerechtigheid,
al de dagen van ons leven. Verhoor ons om Christus' wil. Amen.
SCHRIFTLEZING
GELOOFSBELIJDENIS
Belijden wij ons christelijk geloof:
Ik geloof...
GEMEENTE: Amen.
INZAMELING DER GAV'EN
LIED
PREDIKING
LIED
GEBEDEN
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden.
Here, almachtige God, laat uw heilige Naam om onzer zonden wil niet gelasterd
worden; want wij hebben op menigerlei
wijze tegen U gezondigd, doordat wij uw heilig Woord niet gehoorzaam zijn,
zoals het betaamt, en met onwetendheid en
murmureren uw toorn dagelijks tegen ons verwekkem waarom Gij ons ook terecht
straft. Maar, o Here, wees gedachtig aan uw grote barmhartigheid, en ontferm
U onzer. Geef ons kennis en leedwezen over onze zonden en betering van
ons leven.Sterk de dienaars van uw Kerk, opdat zij getrouw en standvastig
uw heilig Woord mogen verkondigen, en de overheid van uw volk, opdat zij
het wereldlijke zwaard met gerechtigheid en billijkheid moge voeren.
Bijzondere voorbeden
Bewaar ons voor alle onwaarachtigheid en ontrouw. Verstoor alle boze en
listige raadslagen, die tegen uw Woord en Kerk bedacht worden.O Here,
onttrek ons met uw Geest en uw Woord, maar geef ons vermeerdering van
het geloof, en in alle kruis en tegenspoed lijdzaamheid en standvastigheid.
Kom uw Kerk te hulp, verlos haar van alle overlast, bespotting en tirannie.
Sterk ook alle zwakke en bedroefde harten. En zend ons uw vrede door Jezus
Christus, onze Heer, die ons deze zekere belofte gegeven heeft: Voorwaar,
voorwaar, Ik zeg u, al wat gij de Vader bidden zult in mijn Naam, dat
zal Hij u geven; en ons heeft bevolen alzo te bidden:
Gebed des Heren: Onze Vader. . . Amen.
LIED
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren:
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap
van de Heilige Geest zij met u allen.
Dienaar of Gemeente: Amen
ORDE VAN DE DIENST VOOR DE ZONDAGAVOND
VOORBEREIDING
VOTUM
Onze hulp is in de Naam des Heren, die hemel en aarde gemaakt heeft,
die trouw houdt tot in eeuwigheid en niet laat
varen de werken zijner handen.
GROET
Genade zij u en vrede van God onze Jader en van de Here Jezus Christus.
LIED
VEROOTMOEDIGING EN SCHULDBELIJDENIS
Verootmoedigen wij ons voor de Here onze God en belijden wij Hem onze
zonden.
De Here is nabij de gebrokenen van hart en Hij verlost de verslagenen
van geest.
Laat ons bidden.
Hemelse Vader, wij hebben gezondigd tegen U en zijn niet waardig uw kinderen
genaamd te worden. Wees genadig jegens ons, vergeef ons al onze zonden
en leid ons tot het eeuwige ]even door oprechte bekering, om de liefde
van uw Zoon Jezus Christus. Amen.
GEMEENTE; Lied, b.v.
Christus, heilig Godslam, die der wereld zonden draagt, ontferm U onzer!
Christus, heilig Godslam, die der wereld zonden draagt, ontferm U onzer
Christus, heilig Godslam, die der wereld zonden draagt, geef ons Uwe vrede.
Amen.
of naar de melodie van Gezang 37.
VERKONDIGING VAN GODS GENADE
Als dienaren van Jezus Christus verkondigen wij aan een ieder, die ziende
op het kruis schuld beleden heeft voor God, de vergeving der zonden.
Wisseltekst
GEMEENTE: Amen.
PSALM
DIENAAR:
Mijn gebed worde gesteld als reukwerk voor uw aangezicht,
GEMEENTE:
de opheffing mijner handen als het avondoffer.
DIENAAR: Psalm
GEMEENTE:
Ere zij de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, als in de beginne, nu
en immer en van eeuwigheid tot eeuwigheid! Amen.
of naar de rnelodie van Gezang 88.
GEBED OM VERLICHTING MET DE HEILIGE GEEST
DIENAAR: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
DIENAAR: Laat ons bidden.
Almachtige God, die ons uw Woord hebt gegeven tot een lamp voor onze voet
en een licht op ons pad: geef ons door uw Geest een luisterend oor en
een begerig hart, opdat wij onze vreugde mogen vinden in uw Woord en mogen
opwassen in de genade en kennnis van onze Heer en Zaligmaker Jezus Christus.
Amen.
SCHRIFTLEZING
GELOOFSBELIJDENIS
DIENAAR: Belijden wij ons christelijk geloof:
Ik geloof...
GEMEENTE: Amen.
INZAMELING DER GAVEN
LIED
PREDIKING
LIED
GEBEDEN
DIENAAR: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
VERKONDIGING VAN GODS GENADE
Als dienaren van Jezus Christus verkondigen wij aan een ieder, die ziende
op het kruis schuld beleden heeft voor God, de vergeving der zonden.
Wisseltekst
GEMEENTE: Amen.
PSALM
DIENAAR:
Mijn gebed worde gesteld als reukwerk voor uw aangezicht,
GEMEENTE:
de opheffing mijner handen als het avondoffer.
DIENAAR: Psalm
GEMEENTE: Ere zij de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, als in de
beginne, nu en immer en van eeuwigheid tot eeuwigheid! Amen.
of naar de rnelodie van Gezang 88.
GEBED OM VERLIGHTING MET DE HEILIGE GEEST
Dienaar: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
DIENAAR: Laat ons bidden.
Almachtige God, die ons uw Woord hebt gegeven tot een lamp voor onze
voet en een licht op ous pad: geef ons door uw Geest een luisterend oor
en een begerig hart, opdat wij onze vreugde mogen vinden in uw Woord en
mogen opwassen in de genade en kennnis van onze Heer en Z.aligmaker Jezus
Christus. Amen.
SCHRIFTLEZING
GELOOFSBELIJDENIS
Dienaar: Belijden wij ons claristelijk geloof:
Ik geloof...
GEMEENTE: A men.
INZAMELING DER GAVEN
LIED
PREDIKING
LIED
GEBEDEN
DIENAAR: De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Dienaar: Laat ons bidden.
Dankzegging en voorbede
O God, hemelse Vader, wij danken U voor alle goede dingen, clie wij vandaag
van U mochten ontvangen. Wij danken U in het bijzonder voor uw heilig
evangelie. Zegen, o God, wat in onze harten is gezaaid, en laat het vruchten
dragen voor het eeuwige leven.
Wil genadig uw gehele Kerk bewaren, laat haar in eenheid worden opgebouwd
op haar enig fundament Jezus Christus
en bevrijd haar van alle dwaling en ander kwaad.
Zegen en behoed met uw machtige hand onze koningin en haar huis.
Laat elk goed woord voorspoedig zijn en geef dat alle mensen bij hun eerlijke
arbeid uw hulp ervaren. Zegen de aarde, dat zij haar vruchten voortbrenge,
en geef ons, naar uw grote goedheid, wat wij nodig hebben voor tijd en
eeuwigheid.
Gedenk, o Here, alle zieken en bedroefden en wees hun troost en bijstand.
Wees met ons iedere dag en leer ons onze
kostbare tijd dankbaar en liefdevol te besteden. Bewaar ons naar lichaam
en ziel in de komende nacht. In uw handen
bevelen wij onze geest.
Geprezen zij uw heilige Naam. Amen.
Gebed des Heren
Onze Vader ... Amen.
GEMEENTE: Amen.
LIED
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren:
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap
van de Heilige Geest zij met u allen.
GEMEENTE: Amen.
ORDE VAN DE DIENST WANNEER EEN ANDER DAN EEN DIENAAR DES WOORDS VOORGAAT
In de Kerkorde heeft een candidaat tot de heilige dienst (ord. 7-18-2)
of een vicaris (ord. 13-38) de bevoegdheid tot de verkondiging des Woords;
heeft een theologisch candidaat na zijn proefpreek, een pastorale medewerker
en een hulpprediker de bevoegdheid tot de prediking van het Evangelie
(ord. 7-8-7, ord. 13-36-2 en ord. 13-37-3); heeft een ouderling de bevoegdheid
een kerkdienst te leiden (ord. 6-1-5 en ord. 14-2-5.)
VOORBEREIDING
VOTUM
Onze hulp is in de Naam des Heren, die hemel en aarde gemaakt heeft,
die trouw houdt tot in eeuwiglzeid en niet laat
varen de werken zijner handen.
LIED
WET DES HEREN
LIED
GEBED OM SCHULDVERGEVING EN OM VERLICHTING MET DE HEILIGE GEEST
Hoge en verheven God, die in de eeuwigheid woont en wiens Naam heilig
is, nu wij tot U mogen naderen, belijden wij U ootmoedig onze schuld.
Wij hebben uw geboden niet ter harte genomen; ook al was het willen wel
bij ons, het kwade lag ons nader en het goede te doen vonden wij niet.
Wij smeken U, wil ons toch van voor uw aangezicht niet verstoten, maar
zie ons aan in Jezus Christus, uw Zoon, en
vergeef ons om Zijnentwil.
O Gij, die gezegd hebt, dat het licht in de duisternis zou schijnen, schijn
Gij zelf in onze harten en maak ons allen bereid
het woord der prediking te horen, niet als het woord van een mens, maar
(gelijk het in waarheid is) als uw Woord. Breng daartoe alle andere stem
tot zwijgen en overwin ons ongeloof door de onweerstandelijke kracht van
uw Heilige Geest. Amen.
SCHRIFTLEZING
INZAMELING DER GAVEN
LIED
PREDIKING
GEBEDEN
Dankzegging
Almachtige, rijke, barmhartige God, Vader van onze Here Jezus Christus,
wij danken U, dat Gij ons wederom hebt willen leiden door uw Geest, die
ons uw vermaan niet onthoudt, ons uw beloften schenkt en ons brengt tot
de gehoorzaamheid aan uw geboden. Doe het zaad van het Woord ontkiemen
en een vrucht voortbrengen, die blijft. Maak Gij daartoe zelf ons hart,
onze mond en onze hand vaardig tot de dankbare verheerlijking van uw lieflijke
Naam.
Voorbede
Wil U erbarmen over de volken en hen leiden op de weg van uw Rijk; blus
de haat, neem weg het wantrouwen, breek het onrecht, ontwricht de leugen.
Doe ook ons eigen volk onder de leiding van de hoge Vrouwe, die Gij over
ons gesteld hebt, de rechte wegen vinden.Bouw daartoe uw Kerk en maak
haar ook in deze plaats bereid in gehoorzaamheid en trouw het evangelie
van uw Zoon uit te dragen. Verleen aan allen, die in haar dienen, uw bijstand,
in 't bijzonder aan hen, die Gij in huis catechisatie, school of vereniging
onze jeugd hebt toevertrouwd. Wil uw goddelijke genade schenken aan de
zieken naar geest en lichaam; aan hen die vlak voor de dood staan; aan
eenzamen, bedroefden en dwalenden; aan hen, met wie wij ons verbonden
weten over land en zee heen.
Bijzondere voorbeden
Gebed des Heren
Om al deze dingen bidden wij U met uw ganse Kerk:
Onze Vader ... Amen.
LIED
ZEGENBEDE
De Here geve ons zijn vrede en het eeuwige leven. Amen.
ORDE VAN DE DIENST VOOR DE VIERING VAN HET HEILIG AVONDMAAL I
Deze dienst is op de voorafgaande Zondag in de dienst des Woords aangekondigd
en, indien de kerkeraad dit wenselijk oordeelt, voorbereid. In de voorbereidingsdienst
kan het formulier reeds gelezen worden tot aan: Gedachtenis van Christus.
VOORBEREIDING
VOTUM
Ouze hulp is in de Naam des Heren, die hemel en aarde gemaakt heeft, die
trouw houdt tot in eeuwigheid en niet laat
varen de werken zijner handen.
GROET
Geade zij u en vrede van God onze Vader en van de Here Jezus Christus:
AANVANGSTEKST
LIED
GEBED OM VERLICHTING MET DE HEILIGE GEEST
Hemelse Vader, wil ons thans uw heilig Woord naar uw goddelijke wil te
verstaan geven, opdat wij daaruit leren al ons
vertrouwen op U alleen te stellen en van alle schepselen af te trekken.
Geef dat onze oude mens met al zijn begeerten van dag tot dag gekruisigd
worde en dat wij ons U offeren als een levend dankoffer, tot eer van uw
heilige Naam en tot stichting van onze naaste - door onze Here Jezus Christus.
Amen.
SCHRIFTLEZING
PREDIKING
LIED
De dienaar neemt zo mogelijk plaats achter de avondmaalstafel.
WOORDEN DER INZETTING
Geliefden in de Here Jezus Christus, hoort aan de woorden der inzetting
van het heilig Avondmaal van onze Here Jezus
Christus, welke ons beschrijft de heilige apostel Paulus, 1 Cor. 11 :23-29:
Ik heb van de Heer ontvangen, hetgeen ik ook aan u overgegeven heb, dat
de Here Jezus in de nacht, in welke Hij verraden werd, het brood nam;
en als Hij gedankt had, brak Hij het, en zeide: Neemt, eet, dit is mijn
lichaam, dat voor u gebroken wordt; doet dat tot mijn gedachtenis. Desgelijks
nam Hij ook de drinkbeker na het eten des avondmaals, en zeide: Deze drinkbeker
is het Nieuwe Testament in mijn bloed; doet dat, zo dikwijls als gij die
zult drinken, tot mijn gedachtenis.
Want zo dikwijls als gij dit brood zult eten en deze drinkbeker zult drinken,
zo verkondigt de dood des Heren, totdat Hij
komt. Zo dan, wie onwaardiglijk dit brood eet, of de drinkbeker des Heren
drinkt, die zal schuldig zijn aan het lichaam
en bloed des Heren. Maar de mens beproeve zichzelf, en ete alzo van het
brood, en drinke van de drinkbeker. Want wie onwaardiglijk eet en drinkt,
die eet en drinkt zichzelf een oordeel, niet onderscheidende het lichaam
des Heren.
ZELFONDERZOEK
Opdat wij nu tot onze troost des Heren Avondmaal mogen houden, is voor
alle dingen nodig, dat wij ons te voren recht beproeven; ten andere, dat
wij het lot dat doel gebruiken, waartoe het de Here Christus verordend
en ingezet heeft, namelijk, tot zijn gedachtenis.
De waarachtige beproeving van onszelf bestaat in deze drie stukken:
Ten eerste bedenke een ieder bij zichzelf zijn zonden en vervloeking,
opdat hij zichzelf mishage en zich voor God verootmoedige; aangezien de
toorn van God tegen de zonde zo groot is dat Hij die (eer Hij ze ongestraft
liet blijven) aan zijn lieve Zoon Jezus Christus met de bittere en smadelijke
dood des kruises gestraft heeft.
Ten andere onderzoeke een ieder zijn hart, of hij ook deze gewisse belofte
van God gelooft, dat hem al zijn zonden, alleen om het lijden en sterven
van Jezus Christus, vergeven zijn, en de volkomen gerechtigheid van Christus
hem als zijn eigene toegerekend en geschonken is; ja zo volkomen, alsof
hij zelf in eigen persoon vaor al zijn zonden betaald en alle gerechtigheid
volbracht had.
Ten derde onderzoeke een ieder zijn conscientie, of hij ook gezind is,
voortaan met zijn ganse leven waarachtige dankbaarheid jegens God de Here
te bewijzen en voor Gods aangezicht oprecht te wandelen; insgelijks, of
hij zonder enige geveinsdheid, alle vijandschap, haat en nijd van harte
afleggende, een ernstig voornemen heeft, om van nu voortaan in waarachtige
liefde en enigheid met zijn naaste te leven.
VERKONDIGING VAN GODS GENADE EN TERUGWIJZING DER ONBOETVAARDIGEN
Allen dan, die alzo gezind zijn, wil God gewisselijk in genade aannemen,
en voor waardige medegenoten van de tafel
zijns Zoons Jezus Christus houden. Daarentegen, die dit getuigenis in
hun harteu niet gevoelen, die eten en drinken zichzelf een oordeel. Waarom
wij ook, naar het bevel van Christus en de apostel Paulus, allen die zich
met deze navolgende ergerlijke zonden besmet weten, vermanen, van de tafel
des Heren zich te onthouden, en hun verkondigen, dat zij geen deel in
het Rijk van Christus hebben; als daar zijn: alle afgodendienaars; allen,
die verstorven heiligen, engelen of andere schepselen aanroepen; allen,
die de beelden eer aandoen; alle tovenaars en waarzeggers, die vee of
mensen, mitsgaders andere dingen zegenen en die aan zulke zegeningen geloof
schenken; alle verachters van God en zijn Woord en van de heilige sacramenten;
alle godslasteraars; allen, die tweedracht, sekten en muiterij in kerken
en wereldlijke regeringen begeren aan te richten; alle meinedigen; allen,
die hun ouders en overheden ongehoorzaam zijn; Alle doodslagers, kijvers
en die in haat en nijd tegen hun naaste leven; alle echtbrekers, hoereerders,
dronkaards, dieven, woekeraars, rovers, spelers, gierigaards en al degenen,
die een ergerlijk leven leiden. Deze allen, zolang zij in zulke zonden
blijven, zullen zich van deze spijze (welke Christus alleen voor zijn
gelovigen verordend heeft) onthouden, opdat hun gericht en hun verdoenenis
niet des te zwaarder worde.
Maar dit wordt ons, zeer geliefde broeders en zusters in de Heer, niet
voorgehouden, om de verslagen harten der gelovigen kleinmoedig te maken,
alsof niemand tot het Avondmaal des Heren gaan mocht, dan die zonder enige
zonde ware. Want wij komen niet tot dit Avondmaal, om daarmede te betuigen,
dat wij in onszelf volkomen en reclrtvaardig zijn; maar integendeel, aangezien
wij ons leven buiten onszelf in Jezus Christus zoeken, zo belijden wij
daarmede, dat wij midden in de dood liggen. Daarom, al is het, dat wij
nog vele gebreken en ellendigheid in ons bevinden, als namelijk, dat wij
geen volkomen geloof hebben, dat wij ons ook met zulke ijver om God te
dienen niet begeven, als wij schuldig zijn, maar dagelijks met de zwakheid
van ons geloof, en de boze lusten van ons Aces te strijden hebben; nochtans,
desniettegenstaande, overmits ons (door de genade des Heiligen Geestes)
zulke gebreken Iced zijn, en wij van harte begeren tegen ons ongeloof
te strijden, en naar alle geboden van God te leven; zo zullen wij gewis
en zeker zijn, dat
geen zonde noch zwakheid, die nog (tegen onze wil) in ons overgebieven
is, ous kan hinderen, dat God atts niet in genade zou aannemen en alzo
deze hemelse spijze en drank waardig en deelachtig maken.
GEDACHTENIS VAN CHRISTUS
Ten andere, laat ons nu ook overdenken, waartoe ons de Heer zijn Avondmaal
heeft ingezet; namelijk, dat wij zulks doen zouden tot zijn gedachtenis.
Maar aldus zullen wij Hem daarbij gedenken:
Eerstelijk, dat wij ganselijk in onze harten vertrouwen, dat onze Here
Jezus Christus, (naar de beloften, die aan de voorvaderen in het Oude
Testament van het begin af geschied zijn) door de Vader in deze wereld
gezonden is; ons vlees en bloed aangenomen, de toorn van God (onder welke
wij eeuwig hadden moeten verzinken) van het begin zijner menswording tot
het einde zijns levens op aarde voor ons gedragen, en alle gehoorzaamheid
der goddelijke wet en gerechtigheid voor ons vervuld heeft, voornamelijk,
toen Hem de last van onze zonden en van de toorn Gods het bloedige zweet
in de hof uitgedrukt heeft; waar Hij gebonden werd, opdat Hij ons zou
ontbinden daarna ontelbare smaadheden geleden heeft, opdat wij nimmermeer
te schande zouden worden; onschuldig ter dood veroordeeld is, opdat wij
voor het gericht van God zouden vrijgesproken worden; ja, zijn gezegend
lichaam aan het kruis heeft laten
nagelen, opdat Hij het handschrift onzer zonden daaraan zou hechten; en
heeft alzo de vervloeking van ons op zich geladen, opdat Hij ons met zijn
zegening vervullen zow en heeft zich vernederd tot in de allerdiepste
versmaadheid en angst der hel, met lichaam en ziel, aan het hout des kruises,
toen Hij riep met luider stem: Mijn God, mijn God! waarom hebt Gij mij
verlaten? opdat wij tot God zouden genomen en nimmermeer van Hem verlaten
worden; en heeft, eindelijk, met zijn dood en bloedstorting, het nieuwe
en eeu+vige testament, het verbond der genade en der verzoening besloten,
toen Hij zeide: Het is volbracht.
ONDERWIJZING AANGAANDE DE INZETTING
Opdat wij nu vast zouden geloven, dat wij tot dit genadeverbond behoren,
nam de Here Jezus in zijn laatste avondmaal het brood, dankte, brak het en gaf het aan zijn jongeren, en sprak: Neemt, eet, dat is mijn lichaam,
hetwelk voor u gegeven wordt; doet dat tot mijn gedachtenis. Desgelijks,
na het avondmaal, nam Hij de drinkbeker, zeide dank, en sprak: Drinkt
allen daaruit; deze drinkbeker is het nieuwe testament in mijn bloed,
hetwelk voor u en voor velen vcrgoten wordt, tot vergeving der zonden;
doet dat, zo dikwijls als gij die zult drinken, tot mijn gedachtenis;
dat is: zo dikwijls als gij van dit brood eet, en van deze beker drinkt,
zult gij daardoor, als door een gewisse gedachtenis en pand, vermaand
en verzekerd worden van deze mijn hartelijke liefde en tronw jegens u,
dat Ik voor u (daar gij anders de eeuwige dood hadt maeten sterven) mijn
lichaam aan het hout des kruises in de dood geve, en mijn bloed vergiete,
en uw hongerige en dorstige zielen met dit mijn gekruisigde lichaam en
vergoten bloed tot het eeuwige leven spijze en
lave, zo zeker als een ieder dit brood voor zijn ogen gebroken en deze
beker hem gegeven wordt, en gij die tot mijn gedachtenis met uw mond eet
en drinkt.
Uit deze inzetting van het heilig Avondmaal door onze Here Jezus Christus
zien wij, dat Hij ons geloof en vertrouwen op
zijn volkomen offerande (die eenmaal aan het kruis geschied is) als op
de enige grond en fundament van onze zaligheid wijst, waar Hij voor onze
hongerige en dorstige zielen tot een waarachtige spijze en drank des eeuwigen
levens geworden is. Want door zijn dood heeft Hij de oorzaak van onze
eeuwige honger en kommer, namelijk de zonde, weggenomen, en ons de levendrnakende
Geest ver-worven; opdat wij door die Geest (die in C:hristus als het hoofd
en in ons als zijn lidmaten woont) met Hem waarachtige gemeenschap zouden
hebben, en aan al zijn goederen, het eeuwige leven, de gerechtigheid en
heerlijkheid deelachtig worden. Daarbenevens, dat wij ook door die Geest
onder elkander, als lidmaten van een lichaam, in waarachtige broederlijke
liefde verbonden worden, gelijk de heilige apostel spreekt: Een brood
is het, zo zijn wij velen een lichaam, dewijl wij allen eens broods deelachtig
zijn. Want gelijk uit vele
graankorrels een meel gemalen en een brood gebakken wordt, en uit vele
bezien, samengeperst zijnde, een wijn en drank vliet en zich ondereen
vermengt; alzo zullen wij allen, die door het waarachtig geloof Christus
iugelijfd zijn, door broederlijke liefde, om Christus' onzes lieven Zaligmakers
wil, die ons tevoren zo uitnemend heeft liefgehad, allen tezamen een lichaam
zijn, en zulks niet alleen met woorden, maar ook met de daad jegens elkander
bewijzen.
Daartoe helpe ons de almachtige God en Vader van onze Here Jezus Christus,
door zijn Heilige Geest. Amen.
GEBEDEN
Opdat wij dan dit alles mogen verkrijgen, laat ons voor God ons veroounoedigen
en Hem met waarachtig geloof om zijn
genade aanroepen.
Avondmaalsgebed
Barmhartige God en Vader, wij bidden U, dat Gij in dit Avondmaal, waarin
wij oefenen de heerlijke gedachtenis van de
bittere dood van uw lieve Zoon jezus Christus, door uw Heilige Geest in
onze harten wilt werken, dat wij ons met waarachtig vertrouwen aan uw
Zoon jezus Christus hoe langer hoe meer overgeven, opdat onze bezwaarde
en verslagen harten met zijn waarachtig lichaam en bloed, ja met Hem waarachtig
God en mens, het enige hemelse brood, door de kracht des Heiligen Geestes
gespijzigd en gelaafd worden, en dat wij niet meer in onze zonden, maar
Hij in ons, en wij in Hem leven, en zo waarachtig aan het nieuwe en eeuwige
testament en verbond der genade deelachtig zijn mogen, dat wij niet twijfelen,
of Gij zult eeuwig onze genadige Vader zijn, ons onze zonden nimmermeer
toerekenende, en met alle dingen naar lichaam en ziel verzorgende, als
uw lieve kinderen en erfgenamen. Verleen ons ook uw genade, dat wij getroost
ons kruis op ons nemen, onszelf verloochenen, onze Heiland belijden en
in alle droefenis met een opgeheven hoofd onze Here jezus Christus uit
de hemel verwachten, waar Hij onze sterfelijke lichamen aan zijn verheerlijkt
lichaam gelijk maken, en ons tot zich nemen zal in eeuwigheid. Amen.
Gebed des Heren
Onze Vader ... Amen.
Geloofsbelijdenis
Wil ons ook door dit heilig Avondmaal sterken in het algemeen ongetwijfeld
christelijk geloof, waarvan wij belijdenis doen met mond en hart, sprekende:
Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper des hemels en der
aarde.
En in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Heer, die ontvangen
is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria, die geleden heeft
onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, nedergedaald
ter helle, ten derden dage wederom opgestaan van de doden, opgevaren ten
hemel, zittende ter rechterhand Gods des almachtigen Vaders, van waar
Hij komen zal om te oordelen de levenden en de doden.
Ik geloof in de Heilige Geest, ik geloof een heilige, algemene christelijke
Kerk, de gemeenschap der heiligen, vergeving der zonden, wederopstanding
des vleses en een eeuwig leven. Amen.
INZAMELING DER GAVEN
Deze inzameling kan ook plaats vinden na de Schriftlezing of na de
Prediking.
LIED
TOEBEREIDING VAN DE TAFEL
NODIGING: VERHEFT DE HAR'TEN
Opdat wij dan met het waarachtige hemelse brood Christus gespijzigd mogen
worden, zo laat ons met onze harten niet aan het uiterlijke brood en de
wijn blijven hangen, maar ze opwaarts in de hemel verheffen, waar Christus
Jezus is, onze voorspraak ter rechterhand zijns hemelsen Vaders (waarheen
ons ook de artikelen van ons christelijk geloof wijzen), niet twijfelende,
of wij zullen zo waarachtig door de werking des Heiligen Geestes met zijn
lichaam en bloed aan onze zielen gespijzigd en gelaafd worden, als wij
deze heilige spijs en drank tot zijn gedachtenis ontvangen.
Komt, want alle dingen zijn nu gereed.
UITDELING EN COMMUNIE
Bij het breken en uitdelen van het brood zal de dienaar spreken:
Het brood, dat wij breken, is de gemeenschap des lichaams van Christus.
Neemt, eet, gedenkt en gelooft, dat het lichaam van onze Here jezus Christus
gebroken is tot een volkomen verzoening
van al onze zonden.
En als hij de drinkbeker geeft:
De beker der dankzegging waarover wij de dankzegging uitspreken, is de
gemeenschap des bloeds van Christus.
Neemt, drinkt allen daaruit, gedenkt en gelooft, dat het dierbaar bloed
van onze Here Jezus Christus vergoten is tot
een volkomen verzoening van al onze zonden.
of
Hij nam het brood, en als Hij gedankt had, brak Hij het en zeide: Neemt,
eet, dat is mijn lichaam, dat voor u gebroken wordt; doet dat tot mijn
gedachtenis.
En Hij nam de drinkbeker en zeide: Deze drinkbeker is het nieuwe testament
in mijn bloed; doet dat, zo dikwijls
als gij die zult drinken, tot mijn gedachtenis.
Terwijl men communiceert, kan men zingen of sommige hoofdstukken lezen
ter gedachtenis van het lijden van Christus, b.v. Jes. 53, Joh. 13, 14,
15, 16, 17, 18 of dergelijke.
DANKZEGGING
Na de communie zal de dienaar spreken:
Lofprijzing
Geliefden in de Heer, dewijl de Heer nu aan zijn tafel onze zielen gespijzigd
heeft, zo laat ons altezamen zijn Naam met dankzegging prijzen, en een
ieder spreke in zijn hart aldus:
Psalm 103: 1-4 en 8-12
Loof de Here, mijn ziel, en al wat binnen in mij is, zijn heilige Naam.
Loof de Here, mijn ziel, en vergeet geen van zijn weldaden;
die al uw ongerechtigheid vergeeft, die al uw krankheden geneest;
die uw leven verlost van het verderf, die u kroont met goedertierenheid
en barmhartigheden.
Barmhartig en genadig is de Here, lankmoedig en groot van goedertierenheid.
Hij zal niet altoos twisten, noch eeuwig de toorn behouden.
Hij doet ons niet naar onze zonden, en vergeldt ons niet naar onze ongerechtigheden.
Want zo hoog de hemel is boven de aarde, is zijn goedertierenheid geweldig
over degenen die Hem vrezen.
Zo ver het Oosten is van het Westen, zo ver doet Hij onze overtredingen
van ons.
Gelijk zich een vader ontfermt over de kinderen, ontfermt zich de Here
over degenen, die Hem vrezen.
Die ook zijn eigen Zoon niet gespaard heeft, (Rom. 8:32) maar heeft Hem
voor ons allen overgegeven (Rom. 5: 8-10) en ons alles met Hem geschonken.
Daarom bevestigt God daarmede zijn liefde jegens ons, dat Christus voor
ons gestorven is, toen wij nog zondaars waren; zo zullen wij ook veel
meer door Hem behouden worden van zijn toorn, nu wij door zijn bloed gerechtvaardigd
zijn. Want indien wij met God verzoend zijn door de dood zijns Zoons,
toen wij nog vijanden waren; veel meer zullen wij behouden worden door
zijn leven, nu wij met Hem verzoend zijn. Daarom zal mijn mond en hart
des Heren lof verkondigen, van nu aan tot in der eeuwigheid. Amen.
Dankgebed
Laat ons bidden.
O almachtige, barmhartige God en Vader, wij danken U van ganser harte,
dat Gij, uit grondeloze barmhartigheid, ons uw eniggeboren Zoon tot een
Middelaar en offer voor onze zonden, en tot een spijze en drank des eeuwigen
levens geschonken hebt; en dat Gij ons geeft een waarachtig geloof, waardoor
wij aan deze uw weldaden deelachtig worden. Gij hebt ons ook, tot sterking
daarvan, door uw lieve Zoon Jezus Christus zijn heilig Avondmaal laten
instellen en verordenen. Wij bidden U, o getrouwe God en Vader, dat Gij,
door de werlcing van uw Heilige Geest, de gedachtenis van onze Here Jezus
Christus en de verkandiging van zijn dood ons tot dagelijks toenernen
in het rechte geloof en de zalige gemeenschap van Christus wilt laten
gedijen - door Hem, uw lieve Zoon Jeztts Christus, in wiens Naam wij
onze gebeden aldus besluiten:
Gebed des Heren
Onze Vader ... Amen.
LIED
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren:
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap
van de Heilige Geest zij met u allen.
Dienaar (of Gemeente): Amen
ORDE VAN DE DIENST VOOR DE VIERING VAN HET HEILIG AVONDMAAL II
Aangezien deze orde voor de viering van het heilig Avondmaal bedoeld
is als voortzetting van een volledige dienst des Woords, is het formulier
hier tot het uiterste beperkt. Bij gebruikmaking van deze orde voor de
viering van het heilig Avondmaal, zal er dus rekening mee gehouden moeten
worden, dat de verkondiging van Gods genade en de terugwijzing der onboetvaardigen,
alsmede de onderwijzing aangaande de betekenis van het Avondmaal in het
voorafgaande gedeelte van de dienst voldoende geschiedt.
Voor de dienst des Woords wordt gebruik gemaakt van een der orden van
de dienst voor de Zondagmorgen.
De inzameling der gaven geschiedt evenwel op de hieronder aangegeven
plaats.
Na de prediking wordt de dienst als volgt voortgezet:
GEBED NA DE PREDIKING
Allergenadigste Vader, uw lieve Zoon Jezus Christus heeft ons geleerd,
dat zij zalig zijaz, die uw Woord horen en het bewaren
Maar daar wij het niet kunnen bewaren, tenzij Gij met uw Geest in onze
harten schrijft, zo bidden wij U: wil satan van ons weren, dat hij ons
uw Woord niet ontrove. Wil ons stenen hart wegnemen, opdat het ontkiemde
zaad van uw Woord niet verdorre. Wil ook de zorgeax van deze wereld, die
het Woord willen verstikken, uit ons hart uitroeien, en maak ons tot een
goede aarde, opdat uw heilig Woord, dat daarin gezaaid is, menigerlei
vruchten voortbrenge, tot heiliging van uw Naam - door uw Zoon, onze Here
Jezus Christus. Amen.
LIED
De dienaar neemt zo mogelijk plaats achter de avondsmaalstafel.
WOORDEN DER INZETTING
Gemeente van Christus, hoort de woorden der inzetting van het heilig
Avondmaal, ons beschreven door de apostel Paulus in de eerste brief aan
de Corinthiers: 1 Cor. 11:23-26
In de nacht, waarin de Here Jezus werd overgeleverd, nam Hij een brood,
sprak de dankzegging uit, brak het en zeide: Dit is mijn lichaam voor
u, doet dit tot mijn gedachtenis.
Evenzo ook de beker, nadat de maaltijd afgelopen was, en Hij zeide: Deze
beker is het nieuwe verbond in mijn bloed, doet dit, zo dikwijls gij die
drinkt, tot mijn gedachtenis. Want zo dikwijls gij dit brood eet en de
beker drinkt, verkondigt gij de dood des Heren, totdat Hij komt.
GEDAGHTENIS VAN CHRIS'TUS
Zo willen wij dan, broeders en zusters, het brood eten en de wijn drinken,
tot lof en dank aan Hem, die zijn bloed voor ons vergoten en de dood voor
ons geleden heeft, opdat wij door de Heilige Geest waarachtige gemeenschap
met Hem zouden hebben, en, uitziend,e naar de komst van Gods Koninkrijk,
reeds nu het eeuwige leven, het kindschap en de heerlijkheid deelachtig
zouden zijn; evenzo opdat wij door die Geest als lidmaten van (één
lichaam, in waarachtige broederlijke liefde met elkander verbonden zouden
worden. Daartoe helpe ons de almachtige, barmhartige God en Vader van
onze Here Jezus Christus door zijn Heilige Geest. Amen.
GELOOFSBELIJDENIS
Belijden wij ons christelijk geloof:
lk geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper des hemels en der
aarde.En in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Heer, die ontvangen
is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria, die geleden heeft
onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, nedergedaald
ter helle, ten derde dage wederom opgestaan van de doden, opgevaren ten
hemel, zittende ter rechterhand Gods, des almachtigen Vaders, van waar
Hij komen zal om te oordelen de levenden en de doden. Ik geloof in de
Heilige Geest, ik geloof een heilige, algernene christelijke Kerk, de
gemeenschap der heiligen, vergeving der zonden, wederopstanding des vleses
en een ceuwig leven.
Dienaar of GEMEENTE: Amen
GEBEDEN
Avondmaalsgebed
Barmhartige God en Vader, wij bidden U, dat Gij in dit Avondmaal door
uw Heilige Geest in onze harten wilt bewerken, dat wij ons met waarachtig
vertrouwen aan uw Zoon Jezus Christus hoe langer hoe meer overgeven, opdat
onze bezwaarde en verslagen harten met zijn waarachtig lichaam en bloed,
ja met Hem, waarachtig God en mens, het enige hemelse brood, door de kracht
van de Heilige Geest gespijzigd en gelaafd worden; dat wij niet meer in
onze zonden, maar Hij in ons en wij in Hem leven, en zo waarachtig het nieuwe en eeuwige verbond der genade deelachtig zijn rnogen, dat wij niet
twijfelen, of Gij zult eeuwig onze genadige Vader zijn, ons onze zonden
nimmermeer
toerekenen, en met alle dingen naar lichaam en ziel verzorgen, als uw
lieve kinderen en erfgenasnen, Amen.
Voorbede
Wij bidden U voor alle broeders en zusters, die door ziekte, gebrek,
vervolging of andere beproeving van geest of lichaam worden bezocht. Wil
ze in dit alles naar uw belofte oefenen in het geloof; verlaat hen niet
in hun druk; sterk hen naar uw barmhartiglxeid, opdat zij nrogen volharden
en de kroon ontvangen, die voor hen is weggelegd.
Wij bidden U voor deze gemeente, dat zij toenemen mag in godsvrucht en
eendracht des geloofs.
Wij bidden U voor de ene, heilige, algemene kerk, die over de ganse wereld
is verspreid. Neem haar verdeeldheid weg, opdat allen één
zijn. Inzonderheid bidden wij U voor de kerk, die verdrukt wordt. Geef,
dat zij onbevreesd uw Naam voor de mensen mag belijden, door leven of
door stervew alzo, dat Gij verheerlijkt wordt.
Verlicht ook de overheid en in het bijzonder de koningin van ons volk
met uw wijsheid en breng alle overheden tot de kennis van de ware vrede
in Christus Jezus.
Verleen ook ons uw genade, dat wij getroost ons kruis op ons nemen, onszelf
verloochenen, onze Heiland belijden en in
aile droefenis met een opgeheven hoofd onze Here Jezus Christus uit de
hemel verwachten, waar Hi j onze sterfelijke lichamen aan zijn verheerlijkt
lichaam gelijk maken en ons tot zich nemen zal in eeuwigheid. Amen.
Gebed des Heren
Onze Vader ... Amen.
INZAMELING DER GAVEN
LIED
TOEBEREIDING VAN DE TAFEL
NODIGING: VERHEFT DE HAR'TEN
Opdat wij dan met het waarachtige hemelse brood Christus gespijzigd mogen
worden, zo laat ons met onze harten niet aan het uiterlijke brood en de
wijn blijven hangen, maar ze opwaarts in de hemel verheffen, waar Christus
Jezus is, onze voorspraak ter rechterhand van zijn hemelse Vader (waarheen
ons ook de artikelen van ons christelijk geloof wijzen), niet twijfelende,
of wij zullen zo waarachtig door de werking van de Heilige Geest met zijn
lichaam en bloed aan onze zielen gespijzigd en gelaafd worden, als wij
deze heiliga, spijs en drank tot zijn gedachtenis ontvangen.
Komt, want alle dingen zljn nu gereed.
UITDELING EN COMMUNIE
Bij het breken en uitdelen van het brood zal de dienaar spreken:
Het brood, dat wij breken, is de genreenschap met het lichaam van Christus.
Neemt, eet, gedenkt en gelooft, dat het lichaam van onze Here Jezus Christus
gebroken is tot een volhamen verzoening
van al onze zonden.
En als hij de drinkbeker geeft:
De beker der dankzegging, waarover wij de dankzegging uitspreken, is de
gemeenschap met het bloed van Christus.
Neemt, drinkt allen daaruit, gedenkt en gelooft, dat het dierbaar bloed
van onze Here Jezus Christus vergoten is tot
een volkomen verzoening van al onze zonden.
of
Hij nam een brood, sprak de dankzegging uit, brak het en zeide: Dit is
rnijn lichaam voor u, doet dit tot mijn gedachtenis.
En Hij nam de beker en zeide: Deze beker is het nieuwe verbond in mijn
bloed, doet I dit, zo dikwijls gij die drinkt,
tot rnijn gedachtenis.
Aan de tafel kan de Schrift gelezen en een lied gezongen worden.
DANKZEGGING
Geliefden in de Heer, nu de Heer aan zijn tafel onze zielen gespijzigd
heeft, zo laat ons altezamen zijn Naam met dankzegging prijzen, en een
ieder spreke in zijn hart aldus:
Lofprijzing (De lofprijzing kan gelezen, gebeden of gezongen worden.
Voor de gezongen lofprijzing is de melodie gegeven door de commissie Kerkmuziek,
aangeduid als: Dankzegging na het H. Avondmaal.)
Psalm 103 Loof de Here, mijn ziel, en al wat in mij is, zijn heilige
Naam;
loof de Here, mijn ziel, en vergeet niet een van zijn weldaden;
die al uw ongerechtigheid vergeeft, die al uw krankheden geneest,
die uw leven verlost van de groeve, die u kroont met goedertierenheid
en barmhartigheid.
Barmhartig en genadig is de Here, lankmoedig en rijk aan goedertierenheid;
niet altoos blijft Hij twisten, niet eeuwig zal Hij toornen;
Hij doet ons niet naar onze zonden en vergeldt ons niet naar onze ongerechtigheden;
maar zo hoog de hemel is boven de aarde, zo machtig is zijn goedertierenheid
over wie Hem vrezen.
Zover het Oosten is van het Westen, zover doet Hij onze overtredingen
van ons;
gelijk zich een vader ontfermt over zijn kinderen, ontfermt zich de Here
over wie Hem vrezen.
of andere woorden van lof, b.v. Psalm 113, Rom. 8: 31-39, Luc. 2: 29-32,
Gezang D of Gezang 31.
Dankgebed
O barmhartige God en Vader, wij danken ti van ganser harte, dat Gij,
uit grondeloze barmhartigheid, ons uw eniggeboren Zoon tot een Middelaar
en offer voor onze zonden, en tot een spijze en drank des eeuivigen levens
geschonken hebt; en dat Gij ons geeft een waarachtig geloof, waardoor
wij aan deze uwe weldaden deelachtig worden. Gij hebt ons ook, tot sterking
daarvan, door uw lieve Zoon Jezus Christus, het heilig Avondmaal laten
verordenen. Getrouwe God en Vader, laat door de werking van uw Heilige
Geest deze gedachtenis van onze Here )ezus l:nrlstus en
de verkondiging van zijn dood ons gedijen tot een dagelijks toenemen in
het rechte geloof en de zalige gemeenschap van
Christus, uw lieve Zoon, onze Heer. Amen.
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren:
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap
van de Heilige Geest zij met u allen.
Dienaar of GEMEENTE: Amen
ORDE VAN DE DIENS'T VOOR DE VIERING VAN HET HEILIG AVONDMAAL III
Voor de dienst dcs Woords wordt gebruik gemaakt van een der orden van
de dienst coor de Zondagmorgen.
De inzameling der gaven geschiedt cvenwel op de hieronder aangegeven
plaats.
Na de prediking leest de dienaar de volgende toeleiding tot de viering
van het heilig Avondmaal. In plaats hiervan kan ook gelezen worden uit
Orde voor de viering van het heilig Avondmaal V vanaf Onderwijzing aangaande
de inzetting tot Geloofsbelijdenis.
ONDERWIJZING AANGAANDE DE INZETTING
Opdat wij vast zouden geloven, dat wij tot het verbond der genade behoren,
nam de Here Jezus in zijn laatste avondmaal het brood, dankte, brak het
en gaf het aan zijn jongeren, en sprak:
Neemt, eet, dat is mijn lichaam, hetwelk voor u gegeven wordt; doet dat
tot mijn gedachtenis.
Desgelijks, na het avondmaal, nam Hij de drinkbeker, zeide dank, en sprak:
Drinkt allen daaruit; deze drinkbeker is het nieuwe testament in mijn
bloed, hetwelk voor u en voor velen vergoten wordt, lot vergeving der
zonden; doet dat, zo dikwijls als gij die zult drinken, tot mijn gedachtenis;
dat is: zo dikwijls als gij van dit brood eet, en van deze beker drinkt,
zult gij daardoor, als door een gewisse gedachtenis en pand, vermaand
en verzekerd worden van deze mijn hartelijke liefde en trouw jegens u,
dat Ik voor u (daar gij anders de eeuwige dood hadt moeten sterven) mijn
lichaam aan het hout des kruises in de dood geve, en mijn bloed vergiete,
en uw hongerige en dorstige zielen met dit mijn gekruisigde lichaam en
vergoten bloed tot het eeuwige leven spijze en lave, zo zeker als een
ieder dit brood voor zijn ogen gebroken en deze beker hem gegeven wordt,
en gij die tot mijn gedachtenis met uw mond eet en drinkt.
Uit deze inzetting van het heilig Avondmaal door onze Here Jezus Christus
zien wij, dat Hij ons geloof en vertrouwen op
zijn volkomen offerande (die eenmaal aan het kruis geschied is) als op
de enige grond en fundament van onze zaligheid wijst, waar Hij voor onze
hongerige en dorstige zielen tot een waarachtige spijze en drank des eeuwigen
levens geworden is. Want door zijn dood heeft Hij de oorzaak van onze
eeuwige honger en kommer, namelijk de zonde, weggenomen, en ons de levendmakende
Geest verworven; opdat wij door die Geest (die in Christus als het hoofd
en in ons als zijn lidmaten woont) met Hem waarachtige gemeenschap zouden
hebben en aan al zijn goederen, het eeuwige leven, de gerechtigheid en
heerlijkheid deelachtig worden. Daarbenevens, dat wij ook door die Geest
onder
elkander, als lidmaten van een lichaarn, in waarachtige broederlijke liefde
verbonden worden, gelijk de heilige apostel
spreekt: Een brood is het, zo zijn wij velen een lichaam, dewijl wij allen
eens broods deelachtig zijn. Want gelijk uit vele graankorrels ecn meel
gemalen en een brood gebakken wordt, en uit vele bezicn, samengeperst
zijnde, een wijn en drank vliet en zich ondereen vermengt; alzo zullen
wij allen, die door het waarachtig geloof Christus ingelijfd zijn, door
broeclerlijke liefde, om Christus' onzes lieven Zaligmakers wil, die ons
te voren zo uitnemend heeft liefgehad, allen tezamen één
lichaam zijn, en zulks niet alleen met woorden, maar met de daad jegens
elkander bewijzen.
Daartoe helpe ons de almachtige God en Vader cau onze Here Jczus Christus,
door zijn Heilige Geest. Amen.
INZAMELING DER GAVEN
LIED
TOEBEREIDING VAN DE TAFEL
GELOOFSBELIJDENIS
Belijden wij ons christelijk geloof:
Dienaar (en GEMEENTE): Ik geloof... (gezongen of gesproken)
Amen.
DANKZEGGING
DIENAAR : De Heer zij met u.
GEMEENTE: En met uwen geest.
Omhoog de harten.
GEMEENTE: Wij heffen ze tot de Here.
DIENAAR: Laat ons de Here onze God danken.
GEMEENTE: Betamelijk is het en goed.
Of:
---Dienaar: De Heer zij met ons.
---Omhoog de harten tot Christus de Heer.
---Laat ons de Here onze God danken, want dat is betamelijk en goed.
Dienaar:
Waarlijk, betamelijk is het en goed, passend en heilzaam, dat wij U,
heilige Here, almachtige Vader, eeuwige God,
te allen tijde en overal dank zeggen, door Christus onze Heer.
Door wie de engelen uw majesteit loven, de machten U aanbidden, de heerschappijen
voor U beven,
de hemelen en de hemelse heirscharen met de gelukzalige serafs eenparig
U jubelend prijzen.
Laat met hen ook onze stemmen zich mogen paren, ;vaar wij in ootmoed tot
U spreken:
GEMEENTE: Heilig. heilig, heilig, is God de Here Zebaoth. Vol zijn hemel
en aarde van zijn heerlijkheid.
(of lofzang als Gezang 92 : 2, 3, 4 en Gezang 132.)
WOORDEN DER INZETT'ING
Gemeente van Christus, hoort de woorden der inzetting van het heilig
Avondmaal:
In de nacht, waarin de Here Jezus werd overgeleverd, nam Hij een brood,
sprak de dankzegging uit, brak het en zeide:
Dit is mijn lichaam voor u, doet dit tot mijn gedachtenis. Evenzo ook
de beker, nadat de maaltijd afgelopen was, en
Hij zeide: Deze beker is het nieuwe verbond in mijn bloed, doet dit, zo
dikwijls gij die drinkt, tot mijn gedachtenis.
Want zo dikwijls gij dit brood eet en de beker drinkt, verkondigt gij
de dood des Heren, totdat Hij komt.
1 Cor. 11: 23-26
En terwijl zij aten, nam Jezus een brood, sprak de zegen nit, brak het
en gaf het aan zijn discipelen en zeide: Neemt,
eet, dit is mijn liehaam. En Hij nam een beker, sprak de dankzegging uit
en gaf hun die en zeide: Drinkt allen daaruit. Want dit is het bloed van
mijn verbond, dat voor velen vergoten wordt tot vergeving van zonden.
Doch Ik zeg u, Ik zal van nu aan voorzeker Diet meer van deze vrucht van
de wijnstok drinken, tot op die dag, dat Ik haar met u nieuw zal drinken
in het Koninkrijk mijns Vaders. Matth. 26 : 26-29
GEDACHTENIS VAN CHRISTUS
Zo gedenken wij dan in opdracht van onze Here Jezus Christus zijn lijden
en dood; zijn opstanding uit de doden en zijn opvaren ten hemel; zijn
naderende wederkomst, als Hij verschijnt met heerlijkheid en macht om
te oordelen de levenden en de doden.
GEBEDEN
Laat ons bidden.
Gebed om de Heilige Geest
Almachtige Here, wij bidden U, dat Gij uw Heilige Geest wilt zenden,
opdat bij het gebruik van brood en wijn ons de gemeenschap geschonken
worde met het gekruisigd lichaam en vergoten bloed van onze Here Jezus
Christus en zij, die daaraan deel hebben, verlost van de duivel en zijn
list, de vergeving der zonden en het eeuwige leven mogen ontvangen.
Voorbede
Wij bidden U, Here, voor uw heilige Kerk, die Gij in de gehele wereld
verworven hebt door het kostbaar bloed van uw Zoon; dat Gij haar tegen
alle bedreiging in stand houdt tot de voleinding der wereld; en voor al
haar dienaren, dat Gij hen vervult met de Heilige Geest.
Wij bidden U voor alle overheden: dat zij in vrede U mogen dienen, opdat
wij in een gerust en stil leven U mogen verheerlijken door Jezus Christus,
onze hoop.
Wij bidden U voor deze gemeente, dat Gij tot lof van Christus haar maakt
tot een koninklijk priesterdom en een heilig volk; dat niemand van haar
verwerpelijk moge zijn.
Wij bidden U voor de plaats onzer inwoning, voor de zieken, voor de bitter
bedroefden, voor verdrevenen en verdrukten, voor zeevarenden en reizenden:
dat Gij hun aller bijstand wilt zijn.
Bijzondere voorbeden
Wij hidden U voor die ons haten en vervolgen om uw Naam, voor wie buiten
staan en dwalen, dat Gij hen bekeert en hun woeden stilt. Wij bidden U
om gunstig weer, het gedijen der veldvruchten en voor alle eerzame arbeid,
opdat wij zonder gebrek aan uw goede gaven deel hebben en U, die al wat
leeft verzadigt, van harte loven.
Wij bidden U voor hen die hier niet tegenwoordig konden zijn; wil hen
onder uw bewarende hoede houden. En wil ons
allen samen vergaderen in het Rijk van Christus, door wie U met de Heilige
Geest toekomt de lof en eer, de aanbidding en dankzegging in alle eeuwigheid.
Voorbereidingsgebed
Verleen ons, o Here en Vader, dat wij dit Avondmaal van uw lieve Zoon,
onze Here Jezus Christus, met oprecht geloof houden, en daarin waarlijk
ontvangen en genieten de gemeenschap met zijn lichaam en bloed, ja met
Hem, onze verhoogde Heiland, het alleenzaligmakende hemelse brood, opdat
Hij in ons en wij in Hem leven en wij U immer aanroepen zoals Hij ons
geleerd heeft:
Gebed des Heren
Onze Vader...
GEMEENTE: Amen.
VREDEGROET
Dienaar: De vrede des Heren zij met u allen.
GEMEENTE: LAM GODS
Lam Gods, dat de zonden der wereld draagt, ontferm U onzer.
Lam Gods, dat de zonden der wereld draagt, ontferm U onzer.
Lam Gods, dat de zonden der wereld draagt, geef ons Uwe vrede.
---( Hier kan ook gezongen worden: Christus, heilig Godslam.. . b.v.
naar de melodie van Gezang 37.)
NODIGING: VERHEFT DE HARTEN
Opdat wij dan met het waarachtige hemelse brood Christus gespijzigd mogen
worden, zo laat ons met onze harten niet aan het uiterlijke brood en de
wijn blijven hangen, maar ze opwaarts in de hemel verheffen, waar Christus
Jezus is, onze voorspraak ter rechterhand van zijn hemelse Vader (waarheen
ens ook de artikelen van ons christelijk geloof wijzen), niet twijfelende
of wij zullen zo waarachtig door de werking van de Heilige Geest met zijn
lichaam en bloed aau onze zielen gespijzigd en gelaafd worden, als wij
deze heilige spijs en drank tot zijn gedaehtenis ontvangen.
Komt, want alle dingen zijn nu gereed.
GEBED
Heer, ik bem. niet waardig, dat Gij onder mijn dak zoudt inkomen, maar
spreek alleenlijk een woord en mijn ziel zal ge-
nezen worden.
UITDELING EN COMMUNIE
Bij het breken en uitdelen van het brood zal de dienaar spreken:
Het brood, dat wij breken, is de gemeenschap met het lichaam van Christus.
Neemt, eet, gedenkt en gelooft, dat het liclaaam van onze Here Jezus Christus
gebroken is tot een volkomen verzoening van al onze zonden.
En als hij de drinkbeker geeft:
De beker der dankzegging, waarover wij de dankzegging uitspreken, is de
gemeenschap met het bloed van Ghristus.
Neemt, drinkt allen daaruit, gedenkt en gelooft, dat het dierbaar bloed
van onze Here Christus vergoten is tot een
volkomen verzoening van al onze zonden.
of
Hij nam een brood, sprak de dankzegging uit, brak het en zeide: Dit is
mijn lichaam voor u, doet dit tot mijn gedachtenis.
En Hij nam de beker en zeide: Deze beker is het nieuwe verbond in mijn
bloed, doet dit, zo dikwijls gij die drinkt,
tot mijn gedachtenis.
Aan de tafel kan de Schrift gelezen en een lied gezongen worder..
GEBED NA DE COMMUNIE
Laat ons bidden.
Wij danken U, almachtige Here God, dat Gij ons verkwikt hebt door deze
heilzame gave en bidden van uw barmhartigheid, dat Gij ons dit Avondmaal
wilt laten gedijen tot een sterk geloof in U en tot innige liefde onder
elkander - door Jezus Christus onze Heer, die met U en de Heilige Geest,
een enig God, leeft en regeert in eeuwigheid.
GEMEENTE: Amen.
LOFLIED b.v. Ps. 103, Gez. D, Ps. 113. Ps. 118: 13a en 126.
ZEGEN
Gaat heen in vrede en ontvangt de zegen des Heren:
De genade van de Here Jezits Ghristus en de liefde van God en de gemeenschap
van de Heilige Geest zij met u allen.
GEMEENTE: Amen.
ANDERE GEBEDEN EN WOORDEN
BIJ DE ORDE VAN DE DIENST VOOR DE VIERING VAN HET HEILIG AVONDMAAL III
DANKZEGGING
Voor de Kersttijd
Waarlijk, betamelijk is het en goed, passend en heilzaam, dat wij U,
heilige Here, almachtige Vader, eeuwige God, te allen tijd en overal dank
zeggen, door Ghristus onze Heer. Want door het heilgeheim van het mens-geworden
Woord is het heerlijke licht van uw barmhartigheid voor onze ogen verschenen;
geopenbaard in het vlees zijt Gij, o God, gekomen, die voor uw hemels
Rijk de liefde in ons opwekt.
Daarom met alle engelen en aartsengelen, met machten en hemelse heiren,
zingen wij de lofzang uwer heerlijkheid, nu wij
met heel uw Kerk U prijzen:
Voor de Zondagen na de Kersttijd
Waarlijk, betamelijk is het en goed, passend en heilzaam; dat wij U,
heilige Here, almachtige Vader, eeuwige God, te allen tijd en overal dank
zeggen, door Christus onze Heer. Want uw eniggeboren Zoon bracht ons het
licht des levens,
toen Hij in gelijkheid des zondigen vleses is verschenen. Daarom met alle
engelen en aartsengelen, met machten en
hernelse heiren, zingen wij de lofzang uwer heerlijkheid, nu wij met heel
uw Kerk U prijzen:
Voor de Lijdenstijd
Waarlijk, betamelijk is het en goed, passend en heilzaam, dat wij U,
heilige Here, almachtige Vader, eeuwige God, te allen tijd en overal dank
zeggen; want Gij hebt het heil van het menselijk geslacht teweeggebracht
aan het hout des kruises, door Christus onze Heer. Door wie de engelen
uw Majesteit loven, de machten U aanbidden en de hemelse heirscharen met
de gelukzalige serafs, eenparig U jubelend prijzen. Laat met hen ook onze
stemmen zich mogen paren, waar wij, als smekelingen, tot U spreken:
Voor de tijd van Pasen tot Hemelvaart
Waarlijk, betamelijk is het en goed, passend en heilzaam, dat wij U,
heilige Here, almachtige Vader, eeuwige God, te allen tijd en overal dank
zeggen; want ook ons is een paaslam geslacht, Christus.Hij is het ware
Lam Gods, dat de zonden der wereld draagt, dat door zijn dood onze doad
heeft overwonnen; en heeft door zijn opstanding het leven aan het licht
gebracht.Daarom met alle engelen en aartsengelen, met geestesmachten en
hemelse heiren, zingen wij de lofzang uwer heerlijkheid, nu wij met heel
uw Kerk U prijzen:
Voor Hemelvaart en de Zondag na Hemelvaart
Waarlijk, betamelijk is het en goed, passend en heilzaam, dat wij U,
heilige Here, almachtige Vader, eeuwige God, te allen tijd en overal dank
zeggen, door Christus onze Heer. Die na zijn opstanding zichzelf aan zijn
apostelen levend ver-
toond heeft; en voor hun ogen opgenomen is in de hemel, opdat Hij ons
tot uw heerlijkheid zou leiden. Daarom met alle engelen en aartsengelen,
met geestesmachten en hemelse heiren, zingen wij de lofzang uwer heerlijkheid,
nu wij met heel uw Kerk U prijzen:
Voor Pinksteren
Waarlijk, betamelijk is het en goed, passend en heilzaam, dat wij U,
heilige Here, almachtige Vader, eeuwige God, te allen tijd en overal dank
zeggen, door Christus onze Heer. Die opgevaren is boven alle hemelen;
en heeft zich gezet aan
uw rechterhand; en heeft ons uitgestort de beloofde Geest, over de uitverkoren
kinderen. Daarom verblijden zich de hernelen, de aarde verheugt zich,
en de engelen en hemelse heiren zingen de lofzang uwer heerlijkheid en
spreken zouder einde:
Voor de Zondag na Pinksteren, tevens voor andere Zondagen
Waarlijk, betamelijk is het en goed, passend en heilzaam, dat wij U, heilige
Here, almachtige Vader, eeuwige God, te allen tijd en overal dank zeggen;
U, die met uw eniggeboren Zoon en de Heilig.e Geest een enig God en een
enig Heer zijt. En in de aanbidding van de volheid van uw eeuwig wezen,
loven wij de genade van de Here Jezus Christus en de liefde van de Vader
en de gemeenschap van de Heilige Geest.Gelijk ook alle engelen en aartsengelen,
met machten en hemelse heiren, zingen de lofzang wver heerlijkheid en
spreken zonder einde:
GEDACHTENIS DES HEREN
1. Zo gedenken wij dan naar dit gebod onze Here Jezus Christus, het eeuwige
Woord, door wie alles is gemaakt; die nedergedaald is in de schoot ener
maagd en vlees is geworden; die, om zich een heilig volk te verkrijgen,
de handen heeft uitgebreid aan het kruis; die de dood heeft overwonnen,
de banden van de duivel verbroken en de verrijzenis aan het licht heeft
gebracht. En alzo gedachtig aan zijn dood en opstanding bidden wij:
naar Canones Apostolorum, 3e eeuw
2. Zo gedenken wij dan in opdracht van onze Here Jezus Christus zijn
lijden en dood; zijn opstanding uit de doden en zijn opvaren ten hemel;
zijn aanstaande wederkomst, wanneer Hij verschijnt met heerlijkheid en
macht om te oordelen de levenden en de doden.
Constitutiones Apostolorum, 4e eeuw
3. Zo gedenken wij dan het gebod van onze Here Jezus Christus en alles
wat voor ons is geschied: zijn kruis en graf, zijn opstanding ten derden
dage en opvaart ten hemel; zijn zitten aan Gods rechterhand, vanwaar Hij
komen zal met heerlijkheid.
Chrysostomus-liturgie, 5e eeuw
4. Zo gedenken wij dan de vleeswording en het lijden van onze Here Jezus
Christus, maar ook zijn opstanding uit de doden en zijn zegevierende hemelvaart
en bidden:
Romeinse liturgie, 5e ceuw
5. Zo gedenken wij dan, dat onze Here Jezus Christus door de Vader in
de wereld gezonden is, ons vlees en bloed heeft aangenomen; gebonden is,
opdat Hij ons zou ontbinden; ontelbare smaadheden geleden heeft, opdat
wij nimmermeer te schande zouden worden; onschuldig ter dood veroordeeld
is, opdat wij voor het gericht van God zouden vrijgesproken worden; zijn
gezegend lichaam aan het kruis heeft laten nagelen, opdat Hij het handschrift
onzer zonden daaraan zou hechten; de vervloeking van ons op zich geladen
heeft, opdat Hij ons met zijn zegening vervullen zou; en heeft zich vernederd
tot in de allerdiepste versmaadheid en angst der hel aan het hout des
kruises, toen Hij riep met luide stem: Mijn God„ mijn God, waarom
hebt Gij Mij verlaten? opdat wij tot God zouden genomen en nimmermeer
van Hem verlaten worden en heeft eindelijk met zijn dood en bloedstorting
het nieuwe en eeuwigc verbond der genade en
der verzoening besloten, toen Hij zeide: Het is volbracht.
naar Nederlandse liturgie, 16e eeuw
GEBED OM DE HEILIGE GEEST
I. Wij bidden U, almachtige God: zend uw Heilige Geest en vergader tot
een al degenen, die aan dit avondmaal deelnemen; vervul hen met uw Geest
en bevestig hen in het ware geloof, opdat zij U loven en prijzen - door
Jezus Christus onze Heer.
naar Canones Apostolorum, 3e eeuw
2. .Almachtige Here, wij bidden U, dat Gij uw Heilige Geest wilt zenden,
opdat bij het gebruik van brood en wijn ons de gemeenschap geschonken
worde met het gekruisigd lichaam en vergoten bloed van onze Here Jezus
Christus en zij, die daaraan deelhebben, verlost van de duivel en zijn
list, de vergeving der zonden en het eeuwige leven mogen ontvangen.
Constitutiones Apostolomm, 4e eeuw
3. Almachtige God, wij bidden en smeken U: zend ons uw Heilige Geest,
opdat wij door die Geest in dit Avondmaal
mogen ontvangen het dierbaar lichaam en bleed van onze Here Jezus Christus
en het ]inn, die deelnemen, niet zij ten oordeel maar tot vergeving der
zonden, tot gemeenschap des Heilgen Geestes en tot de volheid van uw komend
Rijk.
naar Chrysostomus-liturgie, 5e eew
4. Barmhartige God en Vader, wij bidden U, dat Gij in dit Avondmaal door
uw Heilige Geest wilt bewerken, dat onze
harten met het waarachtige lichaam en bloed van onze verhoogde Heer, ja
met Hem, waarachtig God en mens, gespijzigd en gelaafd mogen worden, opdat
wij niet meer in onze zonden, maar Hij in ons en wij in Hem leven, en
wij met elkander als lidmaten van een lichaam in broederlijke liefde verbonden
worden - door Hem onze Here Jezus Christus, die met U en de Heilige Geest
leeft en regeert in eeuwigheid.
naar Nederlandse liturgic, 16e eeuw
VOORBEREIDINGSGEBED
1. Wij bidden U, o God en Vader van uw heilig Kind Jezus: zie neer op
uw kudde, die Gij door Hem verkoren hebt tot eer van uw Naam, reinig ons
naar lichaam en geest en heilig ons, die in onszelf onwaardig zijn om
dit Avondmaal te ontvangen - door Hem, onze Heiland en Helper, in wiens
Naam wij U bidden:
naar Constitutiones Apostolorum, 4e eeuw
2. Aan U, goedertieren Here, drageu wij op heel ons leven en onze verwachting
en bidden U: doe ons aan deze heilige en geestelijke tafel delen in uw
hemels goed, opdat wij uw Koninkrijk mogen beerven - door onze Here Jezus
Christus, in wie Wij U aanroepen:
naar Chrysostomus-liturgie, 5e eeuw
3. Verleen ons, o Here en Vader, dat wij dit Avondmaal van uw lieve Zoon,
onze Here Jezus Christus, met oprecht geloof houden, en daarln waarlijk
ontvangen en genieten de gemeenschap met zijn lichaam en bloed, ja met
Hem, onze verhoogde Heiland, het alleenzaligmakende hemelse brood, opdat
Hij in ons en wij in Hem leven en wij U irnmer aanroepen zoals Hij ons
geleerd heeft:
naar Straatsburgse liturgie, 1525
4. Geef, hemelse Vader, dat wij heden de heerlijke en zalige gedachtenis
van uw lieve Zoon, onze Heer, vieren en zijn dood verkondigen, zo, dat
wij steeds gesterkt worden in liet geloof in Hem en getroost altijd tot
U, onze God en Vader, roepen en bidden, zoals Hij, onze Heer, ons geleerd
heeft:
naar Straatsburgse liturgie, 1537
GEBED NA DE COMMUNIE
I. O Here Jezus Christus, geef ons hetgeen wij met de mond ontvangen
hebben ook met een gelovig hart aan te nemen,
opdat de gemeenschap van uw lichaam en bleed ons zij tot vergeving der
zonden en tot spijs en drank des eeuwigen levens - Gij, die met de Vader
en de Heilige Geest, een enig God, leeft en regeert in alle eeuwigheid.
naar „Quod ore sumpsimus" en „Corpus tuum" van de
Romeinse liturgie, door Luther (1523) voorgesteld en gewijzigd, in Straatsburg
(1524) gecombineerd en gebruikt.
2. Wij danken U, almachtige Here God, dat Gij ons verkwikt hebt door
deze heilzame gave en bidden van uw barmhartig-heid, dat Gij ons dit Avondmaal
wilt laten gedijen tot een sterk geloof in U en tot innige liefde onder
elkander - door Jezus Christus onze Heer, die met U en de Heilige Geest,
een enig God, leeft en regeert in eeuwigheid.
Luther, Deutsche Messe 1525, sindsdien in de Lutherse agenden
3. U zeggen wij lof en dank, hemelse Vader, dat Gij ons arme zondaars
tot uw lieve Zoon getrokken en ons zijn gemeenschap geschonken hebt; en
wij bidden U: laat deze heilige gemeenschap in ons altijd sterk zijn,
opdat wij in geloof, gehoorzaamheid, geduld en in liefde voor alles, wat
U behaagt, een nieuw leven leiden, U ter ere en onze naaste tot heil -
door Hem, onze Here Jezus Christus, die met U en de Heilige Geest, een
enig God, leeft en regeert in eeuwigheid.
Straatsburgse liturgie, 1537
4. Almachtige, goedertieren hemelse Vader, wij zeggen U lof en dank,
dat Gij ons uw kostelijkste schat, het ware hemelse brood en de spijs
des eeuwigen levens, onze Here Jezus Christus, door uw heilig evangelie
en sacrament. aangeboden en gegeven hebt; en wij bidden U, dat wij Hem
gelovig m,ogen aannemen en deelachtig zijn, opdat wij, in Hem verlost
van de zonden, in alle goed tot uw eer dagelijks toenemen - door Hem,
onze Here Jezus Christus, die met U en de Heilige Geest, een enig God,
leeft en regeert in eeuwigheid.
Straatsburgse liturgie, 1537
5. Almachtige God en Vader, die ons uit grondeloze barmhartigheid uw
eniggeboren Zoon tot een middeiaar en offer voor ooze zonden en tot een
spijs en drank des eeuwigen levens geschonken hebt, wij bidden U, dat
Gij door de werking des Heiligen Geestes dit heilig Avondmaal ons tot
dagelijks toenemen in het rechte geloof en de zalige gemeenschap van Christus
wilt laten gedijen - door Hem, onze Here Jezus Christus, die met U en
de Heilige Geest, een enig God, leeft en regeert in eeuwigheid.
naar Nederlandse liturgie, 16e eeuw
|
|
|
LITURGIE
&CETERA 
