NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

Liturgie LITURGIEK Liturgiek TVG Liturgiegeschiedenis Joods Vroeg Christelijk Oosters Orthodox Westers Katholiek Protestants

HYMNOLOGIE Geschiedenis van de Hymnodie Oud Joodse Hymnodie Vroeg Christelijke Hymnodie Griekse Hymnodie tot 900AD Latijnse Hymnodie Lutherse Hymnodie Calvinistische (Franse) Psalmodie Nederlandse Gemeentezang na de Reformatie Engelse Hymnodie Muziekgeschiedenis

In de Universiteitsbibliotheek van Utrecht is recentelijk de oudst bekende liedbundel van de Contrareformatie aangetrof-
fen:'Enige Hymnen ofte Loffsangen'. Hij dateert uit 1582.

De samensteller van de bundel moet een geestelijke uit het bisdom Utrecht zijn geweest. De toon is fel antireformatorisch, getuige bet citaat: Haer woorden als die Cancker quaet / Cruijpen seer voort tot duijvels
baet , 'hun woorden verspreiden zich als een kwaadaardig gezwel, tot voordeel van de duivel'.De bundel bevat 188 Nederlandse liederen, vaak vertaald uit het Latijn, maar deels oorspronkelijk. Aan het eind staan strijdlustige liederen tegen Luther en Calvijn. De bundel is geordend volgens het kerkelijk jaar en bevat meer Nederlandstalige heiligenliederen dan er bewaard zijn uit de eeuwen tussen het begin van de Nederlandse literatuur en 1582. Een van de verzen is gericht tot de heilige Margriet, te zingen op de wijs van het Wilhelmus.

De meeste Nederlandse liedbundels uit de tijd van de Contrareformatie komen uit de zuidelijke Nederlanden. Tot deze bundel werd teruggevonden werd altijd aangenomen dat daar ook de oudste liedbundels van dat genre vandaan
kwamen, maar dat blijkt dus het bisdom Utrecht te zijn: Er zijn aanwijzingen dat de samersteller van de bundel uit de bollenstreek afkomstig was. In een van de liederen is een acrostichon te vinden, die de naam Jacob Verdel oplevert.

Klik hier voor meer over muziek in kerken van niet-reformatorische richtingen

Klik hier voor wat de Remonstranten zongen en zingen.