NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

Liturgie LITURGIEK Liturgiek TVG Liturgiegeschiedenis Joods Vroeg Christelijk Oosters Orthodox Westers Katholiek Protestants

HYMNOLOGIE Geschiedenis van de Hymnodie Oud Joodse Hymnodie Vroeg Christelijke Hymnodie Griekse Hymnodie tot 900AD Latijnse Hymnodie Lutherse Hymnodie Calvinistische (Franse) Psalmodie Nederlandse Gemeentezang na de Reformatie Engelse Hymnodie Muziekgeschiedenis

Johannes Calvijn is belangrijk in de geschiedenis van de hymnodie vanwege het invoeren van een volledig rijmpsalter: Metrische Psalmody. Bovendien was Calvijn (naast Maarten Luther) een van de twee belangrijkste Hervormers. Samen gaven zij de Protestantse Reformatie gezicht. Calvinistische theologie en psalmberijmingen waren maatgevend in de geschiedenis van de Europese protestantse hymnodie.

Inleiding in de Franse Metrische Psalmodie (psalmberijmingen voor gemeentezang)

Calvijn en zijn kring.

De oorsprong van het gereformeerde kerklied ligt vooral in Straatsburg. Daar werd reeds in 1525 de eerste duitse mis opgedragen. Vanaf 1524 was Straatsburg een protestantse stad. Aanvankelijk werden de misgezangen vertaald op dezelfde gregoriaanse melodieen gezongen. Al spoedig echter kende Straatsburg zijn eigen gezangboeken, die voor Calvijn van groot belang geweest zijn.

Het oudste daarvan heette "Teutsch Kirchenampt mit lobgesängen und gottlichen Psalmen"uit 1524. Het bevatte 9 liederen, waarvan 5 psalmberijmingen. Dit gezangboek word later uitgebreid met een tweede en derde deel. De musici achter dit gezangboek zijn Matthias Greitner en Wolfgang Dachstein, Beiden waren cantores van de duitssprekende gemeente in Straatsburg. Van Greitter is bijvoorbeeld de melodie van psalm 36. Van
Dachstein is bijvoorbeeld LB 187.

Hoe men in Straatsburg dacht over de gemeentezang is ons bekend uit een gemeenschappelijke verklaring van de predikanten, die door de bekende Martin Bucer is opgesteld. Deze verklaring heet "Grund und Ursach" (1524) en is van grote invloed geweest op Calvijns inzichten over de gemeentezang.

Dit zijn belangrijke punten van dit geschrift:

1. er wordt gepleit voor gemeentezang in het duits
2. men beroept zich daarbij op de apostelen en de vroege kerk,
3. in het bijzonder de psalmcn moeten gezongen worden
4. men verzet zich tegen Zwingli's uitleg van Col 3:16 en Eph. 5:19 (ware aanbidding in stilte).

Al snel werd Straatsburg een verzamelplaats van vluchtelingen, zoals zoveel steden in West-Europa. In 1538 krijgen de franse vluchtelingen een eigen gemeente. Hun eerste predikant is Johannes Calvijn. Deze woonde toen in Genève en is door toedoen van Bucer naar Straatsburg gehaald om de franse gemeente to dienen. Reeds een jaar na zijn aankomst in Straatsburg geeft Calvijn een eerste gezangboek uit: Aulcuns pseaumes et cantiques mys en chant (1539), Dit boekje vormt de basis van onze bekende psalmbundel. Jarenlang is er aan veranderd en uitgebreid totdat de volledige psalmbundel in 1562 gereed was. In de Aulcuns pseaumes vinden we:

13 psalmen berijmd door Marot
6 psalmcn berijmd door Calvijn
de lofzang van Simeon
de berijmde tien geboden
onberijmd credo (zie 0nze hulp b1z. 84)

Sleutelfiguren in het ontstaan van het Geneefse Psalter

Clement Marot
Theodore Beza
Louis Bourgeois
Claude Goudimel

De erfenis van Calvijns psalter in Nederland

Engelstalige sites over Calvijn en de Calvinistische hymnodie

----- Life and Times of John Calvin

John Calvin (Washington State University)
John Calvin (Michigan State University)
John Calvin (The John Calvin Center)
John Calvin (Hanover College)
Who was John Calvin? (from Paul Ipema's site at Oak Glen United Reformed Congregation)
The Calvinist Movement (for the SERIOUS scholar looking for exquisit detail -- GodRules.NET)
John Calvin The Theologian (from Reformation Ink)
John Calvin (from Foxe's Book of Martyrs, Chapter 13)
Calvin and Michael Servetus (Unitarian Universalist History)

What is Calvinism and the Reformed faith? (from Paul Ipema's site at Oak Glen United Reformed Congregation)
What is the Reformed faith? (from Rev. Richard E. Pot's site at Orangeville Canadian Reformed Church)
Institutes of the Christian Religion (from the Center for Reformed Theology and Apologetics)
Institutes of the Christian Religion (from the Christian Classics Etherial Library at Calvin College)
Free Will and Predestination (from Institutes of the Christian Religion (1537) -- Washington State University)
The Necessity of Reforming the Church (1543) -- from Still Water Revival Books
On the Christian Life (from the Christian Classics Etherial Library at Calvin College)
Calvin's Commentaries (on the books of the Bible) -- from the Christian Classics Etherial Library at Calvin College
John Calvin's Bible
A Calvinist Understanding of the Bible
Cavin's Catechism
Calvin's Service of 1552
Worship in Geneva c. 1550

The Genevan Book of Order: The Form of Prayers and Ministration of the Sacraments, etc. Used in the English Congregation at Geneva (1556)

Reformed Theology (Center for Reformed Theology and Apologetics)
Reformed Churches (Compton's Encyclopedia)
The Protestant Reformed Churches in America (see especially, Pamphlets and Articles)
The Canadian Reformed Church
Online Resources of the Canadian and American Reformed Church
Extremist Reformed Theology [... extreem, dus. ]
Here's another one: The Reformed Presbyterian Church (Covenented)

Engelstalige artikelen van de site Gospelcom.net

Calvinish and the Reformed Faith
Predestination
A Brief Comparative Study of: Arminianism and Calvinism
A statement of the Reformed Church's doctrinal standards (zoals vastgesteld op de Nationale Synode van de Gereformeerde Kerk gehouden te Dordrecht in de jaren 1618 en 1619)

Calvin's Preface to the Genevan Psalter (1564)
The Genevan Psalter (Redeemer University College, Ancaster, Ontario. Also has MIDI files of tunes from the Genevan Psalter)
Singing the Psalms: A Brief History of Psalmody ( Institute for Worship Studies Laudemont Ministries)
John Calvin, Louis Bourgeois, and the Genevan Psalter ***** (This gets 5 stars! A great article on the Genevan Psalter)
The Singing of Psalms, Part I (Sherman Isbell)
More on the Genevan Psalter (Spendleworks.com)
A justification of the singing of the Psalms (The Protestant Reformed Churches in America)
Psalm Singing: A Reformed Heritage (by Rev. J. Kortering, First Evangelical Reformed Church, Singapore)
English language Psalters and where to obtain them ** Excellent **
History of Singing in the Reformed Tradition (PDF file by The Rev. James L. H. Brumm) -- download by holding down the    OPTION Key (right-click on IBM) and then select a location to save. File will open with Adobe Acrobat Reader.

Music from the Genevan Psalter

Music of the Genevan Psalter
Recordings of some Psalms from the Genevan Psalter
List of Recordings of some Psalms from the Genevan Psalter and other Psalters
Recording of Psalms by Claude Goudimel
Psalms and Chansons of the Reformation (CD recording). Sample MP3
Zie Melodieen (Midi files van al de melodieën van het Geneefse Psalter)
MP3 and RealPlayer recordings of Psalms from the Genevan Psalter Here are some samples:

Psalm 47
Psalm 116
Song of Simeon

(Download een MP3 player zoals RealPlayer om ze af te spelen.)

MP3 download site for MacOS
MP3 download site for PC

Muziek in de Reformatietijd

Outline of Music in the Reformation (University of Wisconson)
Medieval and Renaissance Music MIDI files of musical examples from Midieval and Renaissance periods.)

Renaissance [musical] Style

A SELECT BIBLIOGRAPHY OF MUSIC AND LITURGY IN THE RENAISSANCE AND REFORMATION

Het Huguenoten Psalter (meest engelstalig)

So, what's a Huguenot?
The Hugeunot Society of Great Britain and Ireland
The National Hugeunot Society (USA)
Texts (in French) and melodies of the Hugeunot Psalter (Also has MIDI files of all tunes from the Hugeunot Psalter)

Linksnaar andere Engelstalige Psalters

cgmusic.com has a great link to several Psalters which includes COMPLETE TEXTS:

The Old Version (Sternhold and Hopkins, 1562)
The New Version (Tate and Brady, 1696)
The Bay Psalm Book (1640)
The Scottish Psalter (1650)
Watts', Psalms Imitated in the Languageof the New Testament (1709)

Middeleeuwsel Franse Geschiedenis

Zoek in de database van Calvin College: Calvinism Resources Database

The Reformation Guide (Michigan State University)
The Protestant Reformation (Hanover College)
The Protestant Reformation (from the site, A Puratin's Mind)
The Catholic Counter-Reformation (Hanover College)
Selected Source Readings from the Reformation Era (from t he Internet Midieval Sourcebook)