Liturgie etc.

Naast de Lutherse Hervorming die gemeentezang centraal (Lutherse Hymnodie) was er ook de Calvinistische Hervorming waarin de gemeentezang centraal kwam te staan, maar in de laatste was de gemeentezang geconcentreerd op de psalmen, die in de brijmde vorm door de gemeente werden gezongen:

De Protestantse Reformatie in Engeland was ook een politieke zaak. Hendrik VIII confisceerde alle bezittingen van de Paus, de kerk werd nationaal eigendom. Hierdoor nam Hendrik een kwart van het land in nationaal eigendom, samen met goud, edelstenen, zilverwaar en andere kostbaarheden beliep dit een waarde van ca. 150,000,000.00 Euro.

Hendrik en zijn Aartsbisschop, Thomas Cranmer, slaagden erin zich af te scheiden van Rome, maar moesten hun nationale kerk een eigen identiteit geven. De Engelse Church moest een eigen liturgie en leer krijgen om deze te onderscheiden van de Kerk van Rome.

In het nieuwe opzet schafte Cranmer de Getijden af op twee -- Het Mogengebed en het Avondgebed. Cranmer maakte geen gebruik van gemeentezang. Dit deed hij uit praktische overwegingen. Doorsnee burgers konden niet lezen en zonder de de monikken die vertrouwd waren met de middeleeuwse melodieën leek het niet goed mogelijk de gemeente te leren zingen. Afschaffen leek de beste mogelijkheid. Pas in de 19e eeuw werden de Latijnse hymnen vertaald en onderdeel van de Engelse gemeentezang.

Cranmer schreef een nieuw dienstboek: The Book of Common Prayer. Hierbij baseerde hij zich op materiaal uit het Romeinse Brevier en de Misliturgie. Het werd verplicht gesteld door het Parliament in 1552.

Cranmer behield slechts twee hymnen in de getijden, het TE DEUM (in het Mogengebed) en het Veni Creator Spiritus (bij Ambtsbevestigingen).

Na de dood van Hendrik VIII volgde Edward hem op in 1547 en in de Act of Uniformity werd elk ander dienstboek voor de openbare eredienst dan Canmer's Prayer Book verboden.

Toen Edward in 1553 overleed volgde Mary hem op en maakte elke niet Rooms-Katholieke eredienst onwettig. ascended the throne and immediately outlawed everything but Catholicism. Kerklanden werden teruggegeven aan de Rooms-Katholieke Kerk en Cranmer werd gevangen gezet in the Tower. Later, aan het einde van haar leven en afgewezen door haar voorgestelde Rooms-Katholieke echtgenoot, Prins Philips van Spanje, liet ze Cranmer op de brandstapel executeren. Engelse Protestanten werden in deze periode vervolgd en velen vluchtten naar het vasteland van Europa, vooral naar Duitsland -- waar zij kennis maakten met de koorzang en gemeentezang van de Lutheranen, en naar Zwitserland -- waar zij bekend werden met de berijmde psalms in de gemeentezang van de Calvinisten.

Toen Elizabeth koningin werd en de vervolgingne ophielden, keerden de bannelingen terug en namen het volgende mee:

Een Anglo-Geneefs Psalter verscheen rond 1556-1561. Nu was psalmzang in Engeland niet nieuw. Voor 1550 had Thomas Sternhold, een dienaar aan het hof van Koning Hendrik VIII en Edward VI al 19 berijmde Psalmen gepubliceerd die hij zong op de wijs van populaire balladen. Deze waren bedoeld voor huiselijk gebruik en waren opgedragen aan Koning Edward. Na Sternhold's dood in 1549, voegde zijn vriend John Hopkins nog zo'n 60 berijmde Psalmen hieraan toe. Dit gaf het psalter zijn naam, het Sternhold en Hopkins Psalter. Een volledige versie ontstond in de volgende 10 jaar waarin veel berijmingen uit het Anglo-Geneefs Psalter waren opgenomen. Een compleet Engels Psalter werd in 1562 gepubliceerd, het werk van velen, maar genaamd naar Sternhold and Hopkins.

Deze later als wat 'ruig'ervaren versie werd in rustiger tijd vervangen door een dichterlijke versie door Tate and Brady (1696). Zo werd de “Old Version” vervangen door de “New Version.”

In 1539 had Miles Coverdale een Engelse vertaling van de Bijbel gemaakt. Deze bijbelvertaling werd bekend als "De Grote Bijble van Hendrik VIII," en werd gebruikt tot ér een officiele versie gemaakt werd in 1611, 'The Authorized Version (King James Version)".

De berijming van Sternhold and Hopkins (Old Version) heeft een aantal melodieën opgeleverd die nog steeds gebruikt worden. Hier een voorbeeld van Psalm 137 in de versie van Sternhold and Hopkins (The Old Version) en in de versie van Tate and Brady (The New Version):

Sternhold & Hopkins, 1562 (Psalm 137) CM

When we did sit in Babylon,
the rivers round about,
There in remembrance of Sion,
the tears for grief burst out.

We hanged our harps and instruments
the willow trees upon,
For in that place men for their use
had planted many one.

Then they to whom we pris'ners were
said to us tauntingly,
Now let us hear your Hebrew songs
and pleasant melody.

Alas! said we, who can once frame
his heavy heart to sing
The praises of our living God,
thus under a strange king?

.
.
.

Yea, bless-ed shall that man be called,
that takes thy little ones,
And dasheth them in pieces small
against the very stones.

Tate & Brady, 1697 (Psalm 137) LM

When we our wearied limbs to rest,
sat down by proud Euphrates' stream,
We wept with doleful thought oppress'd,
and Zion was our mournful theme.

Our harps, that when with joy we sung,
were wont their tuneful parts to bear,
With silent strings neglected hung,
on willow trees that withered there.

Meanwhile our foes, who all conspired
to triumph in our slavish wrongs,
Music and mirth of us required;
"Come, sing us one of Zion's songs."

How shall we tune our voice to sing?
or touch our harps with skillful hands?
Shall hymns of joy to God our King be sung
by slaves in foreign lands?

.
.
.

Thrice blessed, who with just rage possessed,
and deaf to all the parents' moans,
Shall snatch thy infants from the breast,
and dash their heads against the stones.

De oorspronkelijke Old Version had geen voorgeschreven melodieën. De berijmingen hanteerde gangbare dichterlijke vormens: CM (aantal lettergrepen per regel: 8.6.8.6) en SM (aantal lettergrepen per regel: 6.6.8.6).

Verscheidene muzikale zettingen Sternhold and Hopkins werden na 1562 gepubliceerd met melodieën die nog in gebruik zijn, bijvoorbeeld:

Vanaf ca.1550 werd het Engelse Psalter dat begonnen was door Sternhold (de nog niet complete “proto-Old Version” ) gebruikt in Schotland. Later gebruikten de Scotten, (met de Engelsen die de vervolging ontvlucht waren naar Genève het Anglo-Geneefse Psalter. Hun hervormer, John Knox, was twee jaar pastor van de Geneefse vluchtelingen gemeente. Na Knox's terugkeer naar zijn vaderland 1559 begonnen de Schotten met het herzien van het Anglo-Geneefse Psalter, wat resulteerde in hun eigen Psalter in 1564: het Scottish Psalter. Hiervan is slechts 1/3 ook echt door schotten geschreven.

Hier is een versie van Psalm 137 uit het Scottish Psalter: (zie boven voor dezelfde Psalm in de versies van Sternhold & Hopkins en Tate & Brady)

Het Scottish Psalter bevatte 105 melodieën waaronder meer Geneefse melodieën.

De editie van het Scottish Psalter (The Psalms of David in Meeter, 1650) bevatte meerdere teksten die nog gebruikt worden:

Naast de Officiele Kerk van Engeland ontstond een aantal ' Dissenting Churches' die zich verzetten tegen de vastgestelde liturgische formulieren en tegen onderdelen van de leer van de Kerk van Engeland. Ze waren gekant tegen voorgeschreven gewaden, het knielen bij het ontvangen van het brood bij het avondmaal, het gebruik van een ring bij het huwelijk en het teken van het kruis bij de doop. Zij vonden dat het gezag gevestig moest zijn in de gemeente en niet in een geestelijke, laat staan in een bisschop. Ze zijn bekend onder de namen Puritans, Independents, Presbyterians, Baptists, Nonconformists, Separatists, Quakers, and Dissenters.

Psalmberijmingen bereikten de Amerikaanse Kolonies in 1620 met de Pilgrim Fathers, die zich in Plymouth, Massachusetts, vestigden: het Ainsworth Psalter (1612) werd door hen meegenomen. Dit was een Psalter dat samengesteld was door Henry Ainsworth, een Engelse Separatistische voorganger en kenner van het Hebreeuws die in Amsterdam woonde. Het bevatte39 tunes uit Engelse en Geneefse bronnen.

Tien jaar later vestigden de Puriteinen ook een kolonie in Massachusetts, de Massachusetts Bay Colony. Ze hadden het Sternhold and Hopkins Psalter van 1562 in gebruik. Andere Amerikaanse kolonies werden gevestigd door verschillende nationaliteiten en omvatten ook Franse en Nederlandse protestanten die hun eigen Psalters meenamen.

In 1640 publiceerden de Puriteinen in Cambridge, Massachusetts, het Bay Psalm Book, het eerste in Brits Noord Amerika gepubliceerde boek. De originele versie van het Bay Psalm Book bevatte geen muziek maar verwees naar de melodieën van het Ravenscroft Psalter. Een melodie-versie van het Bay Psalm Book werd gepubliceerd in 1698, met bekende Engelse psalmmelodieën.

Slechts weinig psalmen uit de oorspronkelijke versies van de genoemde psalmberijmingen worden nog gebruikt:


NOEME WILLEM VISSER Wie en Waarom	LITURGIE &CETERA				Thema's
					Kerkelijk Jaar
	Hoofddienst	Getijden	Devotie	Uitingsvormen

Engelse Psalmberijming: Inleiding