Contemplatief Gebed

Inhoud 1 Terminologie 2 Verworven versus gegeven gebed 3 Gegeven contemplatie 4 Gewoon of buitengewoon? 5 Contemplatie in de praktijk

 

Contemplatie is een andere term voor beschouwing.
Etymoologie: Het woord Contemplatie stamt af van het Latijnse contemplatio, het woorddeel'temp' of templus stamt af van het Griekse werkwoord templein. Letterlijke betekenis: 'het scheiden van iets uit z'n omgeving'. Contemplatio is de (Latijnse) vertaling van het Griekse 'theoreia'. Contemplatie is verwant aan meditatie.

Contemplatie is een praktijk vooral van kloosterorden die een beschouwend (contemplatief) leven leiden, met name onder een kloosterregel zoals de Regel van Benedictus, waarin die gebed, studie en stilte tot het hart van het monastieke leven gemaakt wordt. De betreffende kloosterlingen verlaten hun klooster of abdij niet en houden zich aan een strakke vorm van clausuur.

Terminologie

Het woord Contemplatie wordt op verschillende manieren gebruikt:

• gegeven contemplatie als gewenst maar niet maakbaar stadium in een vorm van gebedsdiscipline, zo wordt het gebruikt door schrijvers zoals Johannes van het Kruis en Theresia van Avila;
• verworven contemplatie; of
• Centering prayer, dat soms contemplatief gebed genoemd wordt hoewel het geen contemplatie in de stricte betekenis is, maar eerder een voorbereidend stadium ervoor. Contemplatie is door de Rooms-Katholieke traditie altijd gezien is als een gave van de Geest

Verworven versus geeven gebed

Geestelijke schrijvers hebben de ontwikkeling van het Christelijke gebedsleven op verschillende manieren i kaart gebracht. Een veel gebruikte indeling is die van Theresia van Avila:

• vocal prayer;
• meditation;
• affective prayer;
• acquired contemplation or prayer of simplicity;
• infused recollection;
• prayer of quiet;
• prayer of union;
• prayer of conforming union;
• prayer of transforming union.

De eerste vier horen bij het ascetische leven en de laatste vijf horen bij het mystieke leven; de eerste vier worden ook verworven genoemd en de laatste vijf gegeven omdat de eerstgenoemde door de mens bewerkstelligd worden en de laatst genoemde gezien worden als een gave van God: men kan zich er op voorbereiden maar het niet produceren. Voor veel geestelijke schrijver zoals Johannes van het Kruis en Theresia van Avila, zijn alleen de laatsgenoemde contemplatie.

Gegeven Contemplatie

Gegeven contemplatie is "een godgegeven, algemene, nonconceptuele, liefdevolle gewaarwording van God"; het is een mogelijk vervolg op een vorm van woordgebed

Gewoon of buitengewoon?

De vraag is vaak gesteld of contemplatie slechts aan weinige gegeven wordt of dat ieder ertoe geroepen is. Meestal werd dit laatste geantwoord. In de 17e eeuw leerden echter verscheidenen schrijvers, zoals Scaramelli, als reactie op het Quietisme, dat ascetisce en mysticisme twee verschillende wegen naar de perfectie zijn; de eerste zou de normale christelijke weg zijn en de laatste, waar het contemplatieve gebed bij hoort, zou iets buitengewoons zijn. Deze tegenstelling werd min of meer opgelost in de vroege 20e eeuw with. Gegeven contemplatie wordt nu vrij algemeen gezien als een normale ontwikkeling van het geestelijk leven.

Contemplatie in de praktijk

Contemplatie en meditatie zijn verwant. Bij meditatie wordt vaak een onderwerp, iets of iemand in het midden van de aandacht geplaatst (objectgerichte meditatie). Bij contemplatie probeert men zich meer ontvankelijk op te stellen en te verblijven bij het voorwerp van contemplatie om zich hierdoor te laten doordringen. Zo kan de verhouding subject-object worden omgezet in een verhouding tussen twee subjecten. Als onderwerp van contemplatie kan men bijvoorbeeld God, Jezus, een bijbeltekst, een spirituele tekst of een deugd kiezen. Het contemplatief lezen van de Bijbel noemt men de lectio divina. Contemplatie kan objectgericht zijn, maar veronderstelt een zekere mate van passiviteit en afhankelijkheid van het becontempleerde object of subject: men maakt zich vrij om geheel en al present te zijn, een en al aandacht. In dit verband is het treffend dat men in het Duits een getijdenboek, een boek voor het bidden van de getijden, Andachtsbuch noemt.

Contemplatieve kloosterorden zoals de Benedictijnen leggen zich toe op de contemplatie. Ook bij andere kloosterorden spelen vormen van contemplatie een rol. Met name de dominicanen beschouwen contemplatie als een wezenlijk element in hun bestaan. Voor hen is contemplatie de voorwaarde voor actie, sterker nog, de vruchten van contemplatie met men aan anderen bekendmaken, in navolging van een uitspraak van Thomas van Aquino, contemplari et contemplata aliis tradere.