NOEME WILLEM
VISSER Wie en Waarom

Liturgie LITURGIEK Liturgiek TVG Liturgiegeschiedenis Joods Vroeg Christelijk Oosters Orthodox Westers Katholiek Protestants

HYMNOLOGIE Geschiedenis van de Hymnodie Oud Joodse Hymnodie Vroeg Christelijke Hymnodie Griekse Hymnodie tot 900AD Latijnse Hymnodie Lutherse Hymnodie Calvinistische (Franse) Psalmodie Nederlandse Gemeentezang na de Reformatie Engelse Hymnodie Muziekgeschiedenis

4 Hij gaf mij een nieuw lied in de mond, een lofzang voor onze God. - Psalm 40:4

Laten wij hem naderen met een loflied, hem toejuichen met gezang -- Psalm 95:2

... en zing met elkaar psalmen, hymnen en liederen die de Geest u ingeeft. Zing en jubel met heel uw hart voor de Heer -- Efeziërs 5:19

Laat Christus’ woorden in al hun rijkdom in u wonen; onderricht en vermaan elkaar in alle wijsheid, zing met heel uw hart psalmen en hymnen voor God en liederen die de Geest u vol genade ingeeft. -- Kolossenzen 3:16

Weet je wat een hymne (gezang) is? Het is de lof van God zingen. Als je God prijst en niet zingt, dan uit je geen hymne. Als je wat dan ook prijst maar het slaat niet op God -- hoewel je lof zingt, je uit geen hymne. Een hymne omvat dus deze drie dingen: zang, en lof, en wel de lof van God. Lof van God in zang wordt dus een hymne genoemd. -- Augustinus, c. 400 AD

Het woord hymne komt uit de Griekse taal en betekent lof in dichterlijke vorm. -- Cassidorus, c. 550 AD

Ieder lied dat geuit wordt tot lof van God wordt hymne genoemd. -- Isidorus van Sevilla, c. 630 AD

Alle gedichten die tot lof van God gezongen worden, worden hymnes genoemd. Een hymne, is bovendien zingen en prijzen, hetgeen van het Grieks naar het Latijn als LAUS opgevat wordt omdat het een lied van vreugde en lof is, maar strict genomen zijn hymnes liederen die lof aan God bevatten. -- 4e Concilie van Toledo, 633 AD

Het is onze bedoeling, in navolging van de profeten en oude kerkvaders, om psalmen in de volkstaal te schrijven voor de het volk, dat wil zeggen, geestelijke liederen, opdat het woord van God onder het volk blijft, zelfs in liederen. Ik smeek jullie met ons te werken voor dit doel en te proberen een of andere psalm om te vormen tot een lied. Ik geef er echter de voorkeur aan dat jullie nieuwe woorden vermijden en woorden die aan het hof gebruikt worden om aan te spreken bij de massa eenvoudige mensen, en dat jullie toch woorden gebruiken die uitgelezen zijn en passend om gezongen te worden, met een duidelijke betekenis en zo dicht mogelijk verwant aan de psalm. . -- Maarten Luther, 1523

Mag ik enige woorden toevoegen over de poezie? Dan zal ik spreken tot degenen die erover kunnen oordelen met alle vrijheid en zonder reserve. Tot dezen kan ik zonder belediging zeggen, (1) In deze gezangen is geen rijmelarij, er zijn geen stoplappenn, niets om de rijm te redden, geen slappe uitroepen. (2) Er is geen gezwollen of bombastische taal aan de ene kant, noch lage en kruiperige taal aan de andere kant. (3) Er is geen gezwets, geen woorden zonder betekenis. Wie dat ons toedicht, weet niet waar hij het over heeft. Wij gebruiken ons gezonde verstand als we spreken, of zij dat begrijpen of niet, zowel in versvorm als in prosa, en gebruiken woorden alleen in welomschreven duidelijke betekenis. (4) Hier zijn, vergun het me te zeggen, zowel de puurheid, de kracht en de elegantie van de Engelse taal en, tegelijkertijd, de uiterste eenvoud en soberheid, passend bij ieders mogelijkheden. -- John Wesley, 1770

Een hymne hoort net zo regelmatig in zijn structuur te zijn als elk ander gedicht, het hoort een duidelijk onderwerp te hebben, en dat onderwerp moet eenvoudig zijn, niet gecompliceerd. zodat hoeveel vaardigheid of werk er ook vereist is bij de auteur om zijn plan te ontwikkelen, er weinig of geen vereist is van de lezer om het te begrijpen. - - James Montgomery, 1828

De muziek is bedoeld om in wezen gemeentelijk van aard te zijn en dit doel is in zicht gehouden zowel in de keuze van melodieën als in de manier waarop ze getoonzet zijn. Mooie melodie, meer dan het uitbuiten van een geoefend koor, is het selectiecriterium geweest: de toonhoogte van elke melodie is zo laag gehouden als passend bij aard van de melodie. Waar gemeentezang gebruikt wordt is het belangrijk dat bekende melodieën gebruikt worden, of ten minste melodieën die de tand des tijds doorstaan hebben... Het gebruikelijke argument ten gunste van slechte muziek is dat de goede melodieën ongetwijfeld “muzikaal correct” zijn, maar dat de mensen “iets eenvoudigs” willen. Nu heeft de betekenis “muzikaal correct” geen betekenis: de enige “correcte” muziek is muziek die schoonheid heeft en nobel is. Wat eenvoud betreft, wat kan er eenvoudiger zijn dan de melodieën ST. ANNE of THE OLD 100TH, en wat kan er beter zijn? Het is inderdaad eerder een morele dan een muzikale kwestie. Ongetwijfeld vereist het een zekere inspanning om zich op de golflengte te brengen van de morele sfeer die geimpliceerd wordt door een sterke melodie; en het is veel makkelijker om te verblijven in de zwoele sfeer van de slappe sentimentele gezang melodieën die zo vaak onze eredienst ontsieren. Zo'n armoede van hart is misschien niet ongebruikelijk, maar zou tenminste niet aangemoedigd moeten worden door hen die verantwoordelijk zijn voor de eredienst van de kerk.... -- Ralph Vaughan Williams, uit de Inleiding van the English Hymnal, 1906

Een Christelijk gezang is een lyrisch gedicht, eerbiedig en devoot opgevat, dat bedoeld is om gezongen te worden en dat de houding van de gelovige ten opzichte van God uitdrukt, of God’s bedoelingen in het menselijk leven. Het moet eenvoudig en strofisch van vorm zijn, met eerlijke emotie, dichterlijk en literair in stijl, spiritueel van aard, en in zijn ideeën zo direct en zo duidelijk dat het de gemeente vereenigd bij het zingen. - Carl F. Price, 1937 [uit What is a Hymn? Paper of the Hymn Society of America, © Hymn Society, Boston, MA.]

HYMNE: Een term met onbekende oorsprong eerst gebruikt in het oude Griekenladn en Rome om een gedicht ter ere van een god aan de duiden. In de vroeg Christelijke periode werd het woord vaak, maar niet altijd, gebruikt om gezongen lof aan het adres van God, (geen 'psalm') aan te duiden. De Westerse en Oosterse (Byzantijnse) Kerken otwikkelden sterk verschillende zang tradities. [Zie: New Grove Dictionary of Music and Musicians ]

... het gezang vertegenwoordigt een unieke vorm van literaire kunst, met een verhouding tot poezie die verwant is aan de verhouding van gebed met proza. Het is een soort poezie die op zich staat, met kwaliteiten die er eigen aan zijn. Sommigen gaan zelfs zo ver dat ze stellen dat het gezang 'op zich' niet beschouwd kan worden als een onderverdeling van de lyrische poezie. Zij stellen dat het zo'n eigen aard heeft dat het noch in de categorieën proza noch poezie past. Gezangen zijn per slot van rekening 'sui generis' -- de producten van een kunst die zijn eigen kwaliteiten en zijn eigen eisen kent. Ze zijn inderdaad poezie-achtig; maar hoeven niet erkend te zijn als 'echte' gedichten om de status van 'echte'gezangen te krijgen. Hoe het ook zij, de enkel artistieke waardering van gezangen als gedichten heeft een legitieme plaats in de eredienst en de devotie. De vaardigheid om goede artistieke kwaliteiten te onderscheiden en te waarderen kan, en zou moeten, worden nagestreefd door wie door gezangen en gemeentezang God, de Schepper van alle kunst en schoonheid, willen eren. Hoewel goede gezangen niet alle kenmerken hoeven te vertonen die een tekst kwalificeren als een goed gedicht, hebben ze een meerwaarde als ze zowel een goed gezang als een goed gedicht zijn: zowel esthetische als religieuze waarde. De literair geschoolde kritische geest is niet de tegenstander maar de vriend van de ware godsdienst. - Harry Eskew en Hugh McElrath, 1980. [Sing with Understanding, © Church Street Press, Nashville, TN.]